Teşvikle, 4 sektörde büyük daralma durdu

AYSEL YÜCEL / LEYLA İLHAN

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın 4 sektör ve 6 başlıkta yıl sonuna kadar vergi indirimi müjdesi ve ardından kurdaki hızlı yükselişin durması son aylarda büyük daralma yaşayan otomotiv, beyaz eşya ve mobilya sektörlerinde piyasaları canlandırdı.

Otomotivde kasım ayında 2 kattan fazla artış beklenirken, mobilyacılar ve beyaz eşyacılar da son iki ayda satışlarda yüzde 25’e yakın artış öngörüyor. KDV indirimine devam kararı alınan gayrimenkulde de satışlar hızlandı. Öte yandan 2019 için endişe taşıdıklarını vurgulayan sektör temsilcileri, yıl sonuna kadar süre konulan teşviklerin gelecek yıl da devam etmesini bekliyor. Aksi halde iş hacimlerinde ve istihdamda daha büyük kayıplar yaşanmasından endişe ediliyor.

Oto satışlarında kasımda 2 kat artış bekleniyor

Kur artışı sonrası iç pazarda büyük kayıp yaşayan otomotiv sektöründe ekim ayında düşüş oranı 21 bin 571 adetle yüzde 77’ye kadar çıkmıştı. 1 Kasım-31 Aralık 2018 dönemini kapsayan vergi indirimine göre, motor hacmi 1600 cc altında ve ÖTV matrahı 70 bin TL altındaki otomobillere uygulanan yüzde 45 oranındaki ÖTV yüzde 30’a ve yine 1600 cc altındaki motor hacmine sahip ve ÖTV matrahı 70 bin TL ile 120 bin TL aralığında olan otomobillere uygulanan yüzde 50 oranındaki ÖTV yüzde 35’e indirildi. Ticari araçlardan alınan KDV oranı ise yüzde 18’den yüzde 1’e düşürüldü. ÖTV desteği otomobillere yüzde 10, ticari araçlara ise yüzde 14- 15 indirim olarak yansıdı. Yapılan destek sonrası ilk haftadan showroomlarda büyük bir hareketlilik başladı. OSD Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yenigün, “Müşteriler artık showroomları yeniden ziyaret etmeye başladı. Hatta yoğunluk servis istasyonlarında bile hissedilmeye başlandı. Bu doğrultuda, Kasım ve Aralık aylarında beklentilerin 60 bin adet daha üzerinde satış yapılmasını bekliyoruz” açıklamasını yaptı. Aynı zamanda Eski OYDER Başkanı olan İTO Motorlu Taşıt Satış ve Servisi Meslek Komitesi Başkanı Ziya Alp Gülan da sektörde hareketliliğin devam ettiğini belirterek, “Kurun düşük seviyede kalması da satışların hızlanmasında etkili oldu. Firmalarda fiyat artışı olmadı, kampanyalar da arttı. Geçen aya kıyasla satışlarda neredeyse 2 kattan fazla artış bekliyoruz” dedi. Fiat Marka Direktörü Altan Aytaç da satışların hızlandığını kasım ayında yüzde 50’den fazla artış ön görüdüklerini söyledi. Mercedes Benz Türk Otomobil Grubu İcra Kurulu Üyesi Şükrü Bekdikhan ise “Her ne kadar ÖTV’de yapılan indirim premium segmenti kapsamasa da showroomlarda artan satış trafiği bizim segmente de olumlu yansıdı. Müşterinin bir fırsat olduğu algısının tetiklendiğini hissediyoruz” dedi.

Ancak geçtiğimiz yılı 900 bin adetlerin üzerinde kapatan sektör 2019’dan endişeli. Pazarın yeniden çok büyük yaşamaması için vergi indirimlerinin 2019’da devam etmesi gerektiğini savunan sektör temsilcileri, ayrıca finansman desteğinin de bu noktada çok önemli olduğunu belirtiyor. Aksi halde piyasada büyük bir istihdam kaybı yaşanmasından endişe ediliyor.

Beyaz eşyada asıl artış aralık ayında bekleniyor

Bakanlığın açıkladığı teşvikle yıl sonuna kadar beyaz eşyada ÖTV sıfırlandı, satışlarda artış başladı. Birleşmiş Markalar Derneğinin (BMD) Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Öncel, piyasalarda canlanma olduğunu özellikle de ÖTV indirimi yapılan beyaz eşya ve ev aletlerinde düşüş olduğu belirtildi. Efsane cuma nedeniyle piyasada canlılığın arttığına dikkat çeken Öncel, “Yılbaşı öncesi aralık ayında hediyelik eşyalarda büyük hareketlilik bekleniyor” dedi. MediaMarkt Türkiye İcra Kurulu Başkanı Yenal Gökyıldırım ÖTV indirimini de ilk uygulayan firmalardan biri olduklarını vurgulayarak, “Kampanya kapsamında, ilk hafta sonu sadece beyaz eşya değil büyük ekran TV’lerde de indirim yapma kararı aldık. Üstelik tüketicimizi bu indirimlerden faydalandırmak için çabalıyor ve bu fırsatları marka iletişimimizde sık sık kullanıyoruz. Satışlarımızdan memnunuz. Son iki ayda satışlarımızda hareketlilik bekliyoruz” dedi. Bazı müşterilerin son güne kadar bekleme eğiliminde olduğunu ifade eden Samsung yetkilileri de satışlarda özellikle aralık ayında daha fazla canlanma beklediklerini ifade etti.

Mobilyada yüzde 25 artış öngörülüyor

Yeni düzenlemede mobilyada KDV oranının yıl sonuna kadar yüzde 18’den yüzde 8’e çekilmesi piyasayı canlandırdı. MOBSAD Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Bostan, “Daha önceki indirim kadar etkili olmasa da piyasaya hareketlilik geldi. İndirim öncesi aylara oranla son iki ayda yüzde 25’e yakın artış bekliyoruz. Ancak 2019’da bu indirim devam etmesi ve yan ürünlerle desteklenmesi çok önemli” diye konuştu.

Gayrimenkul sektörü toparlanma sinyalleri veriyor

Kurların gerilemeye başlaması ve faizlerin kısmi olarak düşmesi gayrimenkul sektörüne olumlu yansımaya başladı. Türkiye Satılık Konut Fiyat Endeksi, ekim ayında, geçen ayki düşüşün ardından toparlanmaya başladı ve bir önceki aya göre yüzde 0,30, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 7,27 oranında arttı. REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi sonuçlarına göre ise, markalı konut projelerinde yabancı yatırımcıların oranı, bu ay yukarı yönlü seyrini sürdürdü ve yüzde 19’a ulaştı. Bu oran, son 6 aylık ortalamanın (yüzde 12) 7 puan üzerinde. Türkiye’nin Gayrimenkul Platformu GYODER, gayrimenkul sektörünün alt segmentlerini üçer aylık dönemler halinde irdelediği, ‘GYODER Gösterge’ Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2018-3. Çeyrek Raporu’nda 2018 yılının ilk 9 ayında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yabancıya yapılan konut satışlarının yüzde 58,5 arttığı vurgulandı. Konut satışlarının, bir önceki çeyrek döneme göre yüzde 4,2 arttığı kaydedilirken, Türkiye Hazır Beton Birliği’nin (THBB) hazırladığı Hazır Beton Endeksi” 2018 Ekim Ayı Raporu’da toparlanmaya işaret ediyor. İnşaat ve bununla bağlantılı imalat ve hizmet sektörlerindeki mevcut durum ile beklenen gelişmeleri ortaya koyan “Hazır Beton Endeksi” 2018 Ekim Ayı Raporu da toparlanma işaretleri verdi. Rapora göre eylül ayında, bütün ayların en düşük performansını sergileyen ‘Faaliyet Endeksi’nde, ekim ayında ise kısmi bir hareketlilik göze çarptı.

"Panik süreci atlatıldı, piyasalarda pozitif hava var"

2018 yılı ekim ayı sonuçlarını değerlendiren GYODER Başkanı Doç. Dr. Feyzullah Yetgin, “Markalı konut projelerinde gerçekleştirilen satışlara baktığımızda, kurda yaşanan dalgalanmanın da etkisiyle yabancı gayrimenkul alıcısının Türkiye’ye ilgisinin sürdüğünü görüyoruz. Ekim ayında yabancı yatırımcılara yapılan konut satışları, son 6 aylık ortalamanın yüzde 7 üzerine çıkarak, yüzde 19’a ulaştı” dedi. Yılın ilk 9 ayında konut satışlarında yaşanan düşüşün döviz kurlarının dengelenmesi ve kredi faizlerinin gerilemesiyle yeniden canlanacağını öngören Hürriyet Emlak Projeland CEO’su Andrew Olejnik ise “Türkiye en yüksek potansiyel taşıyan 10 küresel gayrimenkul pazarından birisi. Panikleme süreci atlatıldı, piyasalarda daha pozitif bir hava var. Son çeyrekte pazarın hızlı bir yükselişe geçmesi kaçınılmaz” dedi.

Kalan 1.5 ayda satışlar geçen yıla yakın olabilir

İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) ve Teknik Yapı Başkanı Nazmi Durbakayım, önemli rakipleri haline gelen döviz ve mevduat faizlerindeki artışın gayrimenkule olan talebi ertelettiğini belirterek, “Yılbaşına kadar olan süreçte tüketicilerin fiyatlardaki fırsatı değerlendireceğini ve sektörün hareketleneceğini bekliyoruz. Kalan 1.5 ayda yapılacak satışlarla geçen yıla yakın bir satış olabilir. Çünkü yabancıya yapılan satışta hareketlilik var. Ayrıca KDV ve tapu harcı indirimi düşünüldüğünde sektörün canlı ve dik durduğunu görüyoruz” açıklamasını yaptı. Durbakayım, riskli binaların yenilenme ihtiyacı, dış ekonomik saldırıların olmayacağı ve komşularla normalleşmeyle birlikte 2019’un 2018’e göre çok daha iyi geçeceklerini beklediklerini kaydetti.