Türkiye ‘Şanghay’ın 3. büyüğü olabilir

 

 

ANKARA - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, Türkiye’nin katılma isteğini açıklamasının ardından gündeme oturan Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ), Türkiye için demokratik kriterler bir yana, ekonomi ve ticaret açısından en az AB kadar cazip bir bölgesel ekonomik birlik niteliği taşıdığı belirlendi. Türkiye; 1.6 milyarlık nüfus, 10.5 trilyon dolarlık toplam ekonomik büyüklük ve yaklaşık 5 trilyon dolarlık ticaret hacmiyle dünya ekonomisinde önemli bir ağırlığa sahip olan ŞİÖ’ye girmesi durumunda bu örgütte Çin ve Rusya’nın ardından 3. büyük ekonomi olarak yer alacak.

 

 

EKONOMİK OLARAK DÜNYANIN 7’DE BİRİ

 

1996 yılında Rusya, Çin, Tacikistan, Kazakistan ve Kırgızistan tarafından kurulan “Şanghay Beşlisi” 2001 yılında Özbekistan’ın da katılımıyla “Şanghay İşbirliği Örgütü” adını aldı. ŞİÖ üyesi 6 ülke, 37 milyon kilometrekare ile Avrasya’nın yüzde 74’ünü kapsıyor. Üye ülkelerin 2012 yıl ortası tahminlerine göre toplam nüfusu 1 milyar 555 milyon kişi ile ve dünya nüfusunun yüzde 22.5’ini oluşturuyor. 27 AB ülkesinin GSYH toplamı 2012’de 16.4 trilyon dolara gerilerken, 6 ŞİÖ ülkesinin GSYH toplamının  9.4 trilyon dolardan 10.5 trilyondolara çıkması bekleniyor. Bu da dünya ekonomisinin 7’de birine denk geliyor.

 

ÇİN 2’NCİ, RUSYA 6’NCI BÜYÜK EKONOMİ DÜNYA İKİNCİSİ

 

 

ÇİN 2’NCİ, RUSYA 6’NCI BÜYÜK EKONOMİ DÜNYA İKİNCİSİ

 

2012 tahminlerine göre 1 milyar 354 milyon kişi ile dünyanın en büyük nüfusuna sahip olan Çin, 8 trilyon 250 milyar dolarlık GSYH’si ile Şanghay’ın en büyük; dünyanın da ikinci  büyük ekonomisi konumunda. Milli geliri 2 trilyona yaklaşan Rusya ise dünyada 9’uncu büyük ekonomisi. 2012’de dünyanın 17’nci büyük ekonomisi olan Türkiye, bu yıl beklenen 799 milyar dolarlık GSYH’si ile Çin ve Rusya’nın çok gerisinde, diğer ŞİÖ ülkelerinin ise çok üzerinde bulunuyor.

 

KENDİ ARALARINDAKİ TİCARET 100 MİLYAR DOLAR

 

Başta Avrupa olmak üzere dünya ekonomisi yavaşlarken, ŞİO ülkelerinin dış ticaret hacminin 2012’de 5 trilyon doları aştığı tahmin ediliyor. Bunun ise 4.5 trilyon dolara yakınını Çin ve Rusya’nın dış ticareti oluşturuyor. 2011 yılında 1.9 trilyon dolarlık ihracat ve 1.7 trilyon dolarlık ithalat yapan Çin, tek başına 3.6 trilyonluk bir dış ticaret hacmi gerçekleştirmişti. Rusya’nın dış ticaret hacmi de 2011’de 522 milyon doları ihracat, 324 milyon doları ithalat olmak üzere 846 milyon dolar olmuştu. Son yıllarda sıra dışı bir sanayi hamlesi gerçekleştiren ve enerji talebi artan Çin, 2012 tahmini verilerine göre 238 milyar dolarla ABD’nin ardından dünyanın en büyük 2’nci petrol ithalatçısı, Rusya ise 288 milyar dolarla Suudi Arabistan’ın ardından 2’nci büyük petrol ihracatçısı konumunu koruyor. 6 daimi üyenin kendi aralarında 2001’de 12 milyar dolar olan ticaret hacmi de 2012’de 84 milyar dolara ulaştı. Bu hacmin 2013 yılında 100 milyar doları aşması bekleniyor. Örgüt içinde ortak para birimi belirleme çalışmaları da sürüyor.

 

4 ÜYENİN TOPLAMI TÜRKİYE’DEN KÜÇÜK

 

Çin ve Rusya dışındaki üye ülkeler ise Türkiye ile kıyaslandığında oldukça küçük ekonomileri oluşturuyor. Şanghay ülkelerinin toplam 10.5 trilyon dolara ulaşan GSYH’si içinde diğer 4 üyenin toplam milli geliri 266 milyar dolarla Türkiye’nin üçte biri, toplam dış ticaret hacmi Türkiye’ninkinin yarısından az, toplam nüfusu da yaklaşık 60 milyonla üçte ikisi kadar.

 

5 ÜLKE CARİ FAZLA VERİYOR

 

 

5 ÜLKE CARİ FAZLA VERİYOR

 

Kişi başına milli gelirde 2012 gerçekleşme tahminine göre Türkiye, Rusya ve Kazakistan’ın altında kalırken, diğer ülkelere göre çok yüksek bir düzeyde bulunuyor. Türkiye, yatırımların GSYH’ye oranında yüzde 19.8’le tüm ŞİÖ ülkelerinin gerisinde kalıyor. Bu oran yüzde 47.8’le en yüksek Çin, yüzde 19.9’la en düşük Tacikistan’da. Ulusal tasarruf oranı da Türkiye’de yüzde 12.3’le Kırgızistan’la yaklaşık aynı düzeyde, diğer ŞİÖ üyelerinin ise çok altında bulunuyor. Enflasyon oranı yüzde 12.9’luk Özbekistan dışındaki ülkelerin hepsinde Türkiye’ye göre daha düşük. Türkiye, işsizlik oranında da tüm ŞİÖ ülkelerini geride bırakıyor. ŞİÖ ülkelerinin borç stokunun milli gelire oranı da Türkiye’ye göre daha düşük. Kırgızistan, cari açığın milli gelire oranında yüzde 12.8’e ulaşarak Türkiye’den daha kötü bir tablo oluştururken, diğer üyelerin bu tür bir sorunu bulunmuyor. Hatta Çin, Rusya, Kazakistan ve Özbekistan cari fazla veriyor.

 

ŞANGHAY İLE YAPILAN TİCARETİNİN PAYI % 16.1

 

Türkiye’nin Şanghay ülkeleri ile ticaret hacmi, geçen yıl toplamdakine göre neredeyse iki kat daha hızlı büyüdü. İhracatın yüzde 13.1 artışla 152.6 milyar dolar olduğu 2012’de 6 Şanghay ülkesine ihracat yüzde 14 artışla 11.5 milyar dolara çıktı. Toplam ithalat yüzde 1.8 düşerek 236.5 milyar dolara gerilerken, özellikle doğalgazın önemli bölümünün temin edildiği Rusya ve geniş bir ürün yelpazesine sahip Çin’in başta Şanghay bölgesinden yapılan ithalat yüzde 4.5 artışla 51.2 milyar dolara yükseldi.

 

Türkiye’nin toplam dış ticaret hacminin yüzde 3.6 büyüyerek 389.1 milyar dolara çıktığı 2012’de, Şanghay ülkeleri ile olan ticaretin hacmi yüzde 6.1 büyüyerek 62.7 milyar dolar oldu. Bu gelişmeyle Şanghay ülkelerinin, toplam dış ticaretteki payı yüzde 16.1’e yükseldi. Ancak büyük bölümünü Rusya’dan yapılan doğalgaz ithalatı oluşturduğu için, Şanghay bölgesi ile ticaretteki açık büyümeye devam etti. Geçen yıl yüzde 20.7 gerileyerek 84 milyar dolara gerileyen dış ticaret açığının 39.6 milyar dolarla yarıya yakını bu ülkelere karşı verildi. Bunun da 38.4 milyarını Rusya ve Çin’e karşı verilen açık oluşturdu. Genel eğilimin aksine Şanghay’la dış ticarette verilen açık, yüzde 2.1 artış gösterdi.