”Türkiye'de 2010'da dünya ile beraber çıkış bekliyoruz”

İş Yatırım Direktörü Gürleyen, dünya ekonomisinin 2011 veya 2012'de tekrar eski gücüne kavuşmasını tahmin ettiklerini kaydetti

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

 

ESKİŞEHİR - İş Yatırım Menkul Değerler AŞ Direktörü Serhat Gürleyen, Türkiye'de 2010'da dünya ile beraber çıkış beklediklerini söyledi.

Gürleyen, Eskişehir Sanayi Odası'nda düzenlenen "Global Krizden Sonra Yeni Ekonomik Düzen" konulu seminerde yaptığı konuşmada, dışarıda uzun sürecek bir durgunluk beklediklerini, 2010'un ikinci yarısında dünya ekonomisinin canlanmaya başlamasını ve 2011 veya 2012'de tekrar eski gücüne kavuşmasını tahmin ettiklerini kaydetti.

Dolayısıyla 3-4 yıllık bir sürecin bulunduğunu, uzun sürmesinin gerekçesinin de ABD'de ve Avrupa'daki bazı ülkeler ile İspanya, İrlanda ve İngiltere gibi ülkelerde hane halkının yüksek borcu olduğunu anlatan Gürleyen, şöyle konuştu:

"Bu borç karşılığında teminat olarak verilen evlerin fiyatlarında ciddi düşüş var. Konut arzında bir artış var. Şu anda halen yaklaşık 11 aylık bir konut stoku var. Konut fiyatları son bir yıl içinde yüzde 20'ye yakın düştü. Yüzde 10 daha gerilemesi bekleniyor. Böyle bir ortamda hane halkının tasarrufunu artırıp, harcamasını azaltması, borcunu ödemesi gerekiyor. ABD'de milli gelirin yaklaşık yüzde 70'i tüketimden kaynaklanıyor. Tüketimin azaldığı bir yerde ABD ekonomisi 2009'da küçülecek, 2010'da belki hafif bir artıya geçecek ama eski güzel günlerde olduğu gibi hızlı büyüme dönemi olmayacak. Tüm dünya entegre durumda. Dolayısıyla ABD'nin yavaşlaması Avrupa ve Asya'yı aşağı çekmeye başladı."

Gürleyen, ABD yönetiminin kriz karşısında aktif bir politika izlediğini anlatarak, faiz oranlarını indiren, maliye politikasını kullanan ABD'nin ciddi anlamda önlem aldığını bildirdi.

Bu yüzden krizin ABD'de çıkmasına rağmen enteresan bir şekilde dünyanın diğer ülkelerini ABD'den daha fazla etkilemeye başladığını ifade eden Gürleyen, şunları söyledi:

"İki blok krizden çok kötü etkileniyor. Bunlar Avrupa ve Japonya. Japonya zaten krizdeydi. 10 yıl önce girdiği durgunluktan küresel krizin başladığı dönemde de çıkamamıştı. Avrupa ise ortak bir para birimi olmasına rağmen ortak maliye politikası uygulayamadığı için krize karşı önlem alamadı. Bu yüzden krizi ABD'den daha şiddetli bir şekilde geçiriyor. Dolayısıyla ABD'den daha fazla küçülecek. Biz 2009'da ABD'nin yüzde 3, Avrupa'nın yüzde 4 küçülmesini bekliyoruz. 2010'da ABD'nin yüzde 1 veya 2 seviyesinde toparlanmasını bekliyoruz. Avrupa anca sıfıra gelecek."

"Avrupa'nın daralması Türkiye'yi doğrudan etkiliyor"

Gürleyen, Avrupa'nın Türkiye'nin en büyük ortağı olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"Avrupa'nın daralması, Avrupa bankacılık sisteminin iyi durumda olmaması Türkiye'yi doğrudan etkiliyor. Türkiye'nin ihracatının büyük kısmı ekonomi dalgalanmalara karşı duyarlı ürünlerden oluşuyor. Dolayısıyla Avrupa bir küçülüyorsa Türkiye'nin ihracatı 4 küçülüyor. Türkiye'de bu yıl ciddi bir daralma olacak. Türkiye'de 2010'da dünya ile beraber çıkış bekliyoruz. Türkiye'nin krizden çıkması dünya ile aynı anda olacak. Gelecek yıl dünya çıkarken Türkiye'de büyümeye başlayacak. Kriz veya durgunluk dünya bankacılık sisteminde daralmaya yol açtı.

Türkiye 2002-2007 döneminde çok ciddi anlamda yurt dışından gelen kaynakla büyüdü. Sermaye ithal ettik, mal sattık, özelleştirmeden gelir sağladık. Önümüzdeki dönemde bunlar olmayacak. Dolayısıyla bizim çıkışımız da yavaş bir çıkış olacak. 2010'da yüzde 2-2,5'lik bir büyüme bekliyoruz. 2009'da yüzde 4'lük bir küçülme bekliyoruz. 2011'den sonra tekrar eski büyüme dönemlerine girebiliriz."

"Avrupa uzun süre yavaş büyüyecek"

"Sanayiciler, Avrupa'daki daralmayı geçici bir şey sanmasınlar. Avrupa uzun süre yavaş büyüyecek" diyen Gürleyen, "Mutlaka ihraç pazarlarının yaygınlaşması lazım. Bu şeklide küresel bir krizden belki bu şekilde çıkamayız ama 2009 için Ortadoğu'nun yüzde 2,5 civarında, Afrika'nın da yüzde 3 civarında büyümesi bekleniyor. Bu konuda Türkiye'de sevindirici işaretler görüyoruz" diye konuştu.

Gürleyen, İsrail, İran, Irak, Suriye ve Güney Afrika'ya yapılan ihracatta artış yaşandığını ifade ederek, sözlerini şöyle tamamladı:

"Avrupa büyük bir pazar ama bir süre büyümeyecek bir pazar. İhracatçının kendisini mümkün olduğu kadar yaygınlaştırması lazım. Durgunluktan çıkış sırasında piyasalara bir sürü sinyal gelecek. Bazen ABD'de yayımlanan verinin arttığını, iyiye gittiğini göreceğiz. Uzun süren durgunluklarda, sahte olumlu sinyal göreceğiz. Yatırımcının, sanayicinin bunlara güvenip fazla stoka yatırım yapmaması ya da büyük yatırım projelerine başlamaması önem kazanıyor. Zor bir dönemden geçeceğiz. Bu dönemde herkesin elindeki barutu sağlam tutması gerekir. Kurşunlarımız sayılı. Daha temkinli olunması gerekir."