Vergi performansı kötüleşti!

 

ANKARA - Ekonomide soğuma, iç talepte yavaşlamanın damgasını vurduğu, reel sektörde sıkıntıların ortaya çıktığı 2012’de, bu gelişmelere bağlı olarak devletin vergi performansı kötüleşti. DÜNYA’nın Maliye Bakanlığı verilerinden yaptığı belirlemelere göre, özellikle devletin bütçe finansmanında en önemli gelir kapısı olan tüketimden alınan dolaylı vergiler, iç talepteki yavaşlamaya bağlı olarak adeta yerinde saydı. İşte bütçe ile ilgili bazı saptamalar:

 

Verginin bütçeyi karşılama oranı düştü

 

Bütçe harcamalarının yüzde 14.6 artışla 360.5 milyar liraya ulaştığı 2012 yılında, yüzde 11.8’lik bir artışla 331.7 milyar lira olan toplam bütçe gelirinin 278.8 milyar liralık bölümünü vergi tahsilatı oluşturdu. Vergi tahsilatında önceki yıla göre artış yüzde 9.8’le toplam bütçe büyümesinin çok altında gerçekleşti. Geçen yıl yüzde 6.2 olarak gerçekleşen enflasyonla indirgendiğinde ise vergi tahsilatındaki artışın sadece yüzde 3.5 olduğu belirlendi. Vergi tahsilatının önceki yıl yüzde 85.5 olan toplam bütçe gelirindeki payı 2012’de yüzde 84’e, bütçe harcamalarını karşılama

oranı da yüzde 80.7’den yüzde 77.3’e indi.

 

Gelir ve kurumlar vergisi tahsilatı arttı

 

Gelir, kar ve mülkiyet üzerinden alınan doğrudan vergilerde toplam tahsilat geçen yıl cari olarak yüzde 12.8, reel bazda yüzde 6.2 artışla 92.5 milyar lira oldu. Bu kapsamda gelir vergisi tahsilatı yüzde 15.7 artışla 56.5 milyar, kurumlar vergisi tahsilatı yüzde 7.5 artışla 29 milyar, veraset intikal ve motorlu taşıt gibi mülkiyet üzerinden alınan vergilerdeki toplam tahsilat da yüzde 12 artışla 7 milyar lira düzeyinde gerçekleşti.

 

Dolaylı vergi oranı geriledi

 

Toplam vergi pastasının en büyük bölümünü oluşturan dolaylı vergilerdeki yıllık tahsilat ise yüzde 8.5 cari artışla 186.2 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. Enflasyondan arındırıldığında dolaylı vergi tahsilatının reel olarak sadece yüzde 2.2 arttığı belirlendi. Başka deyişle geçen yıl dolaylı vergi tahsilatı reel bazda neredeyse hiç artmadı. Toplam vergi tahsilatında dolaylı kalemlerin 2011’de yüzde 67.6 olan payı 2012’de yüzde 66.8’e düştü. Tüketimdeki yavaşlama sonucu yaşanan bu gelişmeye rağmen geçen yıl bütçe gelirlerinin ağırlığını yine bu vergiler oluşturdu.

 

Geçen yıl KDV tahsilatı azaldı

 

Geçen yıl dahilde 31.6 milyar, ithalden ise yaklaşık 50 milyar liralık KDV tahsil edildi. Enflasyonla indirgendiğinde dahilde alınan KDV’nin önceki yıla göre reel olarak yüzde 0.7, ithalden alınan KDV’nin ise yüzde 3.3 azaldığı dikkati çekiyor. Bu da tüketimdeki reel daralmaya işaret ediyor.

 

ÖTV tahsilatı artış gösterdi

 

2012’de ÖTV tahsilatı ise reel bazda yüzde 5.2 artışla 71.7 milyar lira oldu. Bu kapsamda en büyük bölümü oluşturan akaryakıt ve gazdan elde edilen ÖTV geliri reel olarak sadece yüzde 0.8 artarken, motorlu taşıtlardan alınan ÖTV’de tahsilat cari olarak yüzde 1.9, reel olarak yüzde 7.5 düşüş gösterdi. Geçen yıl iç talep daralmasından en fazla etkilenen sektörlerin başında otomotiv geliyor.