Yabancı yatırımda Türkiye Romanya'nın ensesinde

İSTANBUL - Güney Doğu Avrupa'da yatırım cazibesi açısından Romanya ile arasındaki farkı kapatan Türkiye'nin, yabancı yatırımcı için en önemli özelliğinin "iç pazar" olduğu bildirildi. Ernst&Young tarafından yapılan Güneydoğu Avrupa Yatırım Çekiciliği 2007 Anketi Ernst&Young Türkiye Genel Müdürü Osman Dinçbaş ve şirketin Fransa Kıdemli Müdürü Fabrice Reynaud tarafından düzenlenen basın toplantısı ile açıklandı. Güneydoğu Avrupa ülkelerini yatırım cazibesi açısından karşılaştıran anket için 216 üst düzey yönetici ile mülakat yapıldı. Katılımcıların yüzde 67'si Güneydoğu Avrupa ülkelerinde yatırım ortamının son 3 yılda geliştiğini belirtirken, yüzde 86'sı AB üyeliğinin yatırım cazibesini artıran faktör olduğunu düşünüyor. Güneydoğu Avrupa ülkelerinin yatırım çekiciliklerinde yüzde 52 ile Romanya yine ilk sırada yer alırken, Türkiye yüzde 50'lik oran ile ikinci sırada bulunuyor. Bu oranın 2006'da Romanya'da yüzde 58 olduğu ve geçen yıl yüzde 52'ye indiği, 2006'da yüzde 49 olan Türkiye'de ise yüzde 1'lik artış yaşandığı, dolayısıyla Romanya ile Türkiye arasındaki farkın gittikçe kapandığı, Romanya'nın güçlü pozisyonunu zorladığı belirtiliyor. Vergi sistemi dezavantaj Ankete göre Türkiye; iç pazar, ulaştırma ve lojistik altyapıları, telekomünikasyon altyapısı, işgücünün niteliği, yaşam kalitesi, işçilik maliyeti ile şeffaflık ve istikrar gibi kriterler göz önünde bulundurulduğunda dengeli bir cazibe profiline sahip. Türkiye'nin yatırım çekiciliğini belirleyen en önemli faktör yüzde 34 ile iç pazar olurken, en önemli dezavantajı vergi sistemi olarak görülüyor. Türkiye'nin vergi mevzuatı, "en dostane olmayan" vergi sistemi olarak algılanıyor. En çekici üç Güneydoğu Avrupa ülkesi Romanya, Türkiye ve Bulgaristan olarak sıralanırken, yatırım miktarı olarak yaklaşık 15 milyar Euro ile Türkiye, 7 milyar Euro civarındaki Romanya'ya göre iki kat yatırımla bu ülkeyi geride bırakarak ilk sırada bulunuyor. Yabancı yatırımlar endüstri ağırlıklı Doğrudan yabancı yatırımların yüzde 64'ünü endüstriyel faaliyetler oluşturuyor. 2006-2007 döneminde çekilen doğrudan yabancı yatırım proje sayısında Güneydoğu Avrupa'da 298'den 353'e çıkan proje sayısı ile yüzde 18'lik artış söz konusu iken en çok büyümeyi yüzde 62 ile 116'dan 188'e çıkardığı proje sayısıyla Rusya, Ukrayna ve Belarus gerçekleştirdi. Ankette, Güneydoğu Avrupa'nın hem imaj hem de algılama açısından Orta Avrupa'ya yaklaştığı dikkat çekiyor. Doğrudan yabancı yatırım proje sayısında Türkiye, önceki yıla göre yüzde 43'lük artışla 2007'de 40 yeni yabancı yatırım projesi çekerek bu sıralamada dördüncü oldu. Romanya bu dönemde yüzde 6'lık artış ile 149 proje, Sırbistan yüzde 174'lük artış ile 63 proje ve Bulgaristan yüzde 12'lik azalma ile 60 proje çekti. Özelleştirme lokomotif olacak Rapor sunumunun ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Osman Dinçbaş, Türkiye'nin de global krizin etkilerini kaçınılmaz olarak yaşayacağını, bu nedenle yatırımlarda belli bir azalma görülebileceğini belirterek, "Özelleştirmeler yapılırsa geçen yılki rakamları yakalarız, ancak özelleştirme olmazsa bazı yatırımlar ertelenebilir. Dolayısıyla özelleştirme, bu yıl da Türkiye'ye yabancı sermaye girişinin lokotomotifi olacaktır" dedi. Global kriz yatırımları askıya aldırıyor Türkiye'deki siyasi çalkantının yatırımcıların bakış açısını ne şekilde etkileyeceğine dair bir soru üzerine Dinçbaş, ülkeye yatırımcıların uzun vadeli baktığını vurgulayarak, "Türkiye'de şu ana kadar siyasi gelişmelere bağlı olarak yatırımlarını durdurmayı düşünen yabancı yatırımcı olmadı. 'Askıya almalıyım' diye düşünen ciddi global yatırımcı yok. Ama global kriz nedeniyle askıya almayı düşünenler oldu" şeklinde konuştu. Ernst&Young Fransa Kıdemli Müdürü Fabrice Reynaud ise AB üyeliğinin Türkiye imajı açısından çok önemli bir faktör olduğunu belirterek, ülkenin önümüzdeki 2-3 yıl içinde yılda 60-70 yabancı yatırım projesi çekebileceğini aktardı. Yatırım çekiciliğini tehdit eden faktörler Anket sonuçlarına göre Güneydoğu Avrupa'nın yatırım çekiciliğini tehdit eden faktörler yüzde 64 ile gayrimenkul maliyetlerinin artması, yüzde 63 mavi yakalı elemanların ücret artışı, yüzde 56 ile beyaz yakalı elemanların ücret artışı, yüzde 44 ile mavi yakalı eleman eksikliği, yüzde 42 ile beyaz yakalı eleman eksikliği ve yüzde 38 ile kısıtlı gayrimenkul olanakları şeklinde sıralandı. Yabancı yatırımı için politik istikrar şart Yatırımcı güveninin tazelenmesi için politik istikrarın sürdürülmesi gerektiğine işaret edilen ankete göre, Türkiye'nin yatırım çekiciliğini yükseltmek için yapması gerekenler arasında politik istikrarın sürdürülmesi ilk sırada yer alıyor. Bunu yüzde 19 ile AB ekonomik düzenleme standartlarına uyumun sağlanması, yurtdışındaki ülke imajının iyileştirilmesi gibi faktörler takip ediyor.