Zeytini doğal afet vurdu, rekolte yarı yarıya kayıp

Dünyanın en kaliteli sofralık zeytinlerinden biri olarak kabul edilen "Gemlik" tipinin yetiştirildiği Güney Marmara'da, kışın don, ilkbaharda çiçeklenme döneminde aşırı yağış, yaz ve sonbaharda kuraklık ile zeytin sineği zararlısı yüzünden rekoltenin yaklaşık yüzde 50 kayıp öngörüsüyle 70-80 bin ton civarında gerçekleşmesi bekleniyor. Öte yandan fiyatlarda henüz bir artış söylentisi yok.

Marmara Zeytin Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (Marmarabirlik) Yönetim Kurulu Başkanı Hidamet Asa, yaptığı açıklamada, UZZK'nın, sezon başında sofralık zeytinde Türkiye geneli için 432 bin ton, "Gemlik" tipi zeytinin yetiştirildiği Güney Marmara için de yaklaşık 140 bin ton rekolte tahmininde bulunduğunu hatırlattı.

Asa, buna karşılık piyasaların göremediği bazı gerçeklerin, saha taramaları ve hasat döneminde bütün çıplaklığıyla ortaya çıktığını vurgulayarak, "Yaptığımız araştırmalar neticesinde bu ürünün olmadığını tespit ettik. Dolayısıyla dalındaki ürünün, kalite ve kalibre anlamında iyi şartlarda olmadığını hasatta gördük. Bölgede 70-80 bin ton civarında tahmini rekolte olabileceğini öngördük." diye konuştu.

Rekolteye 3 afet darbe vurdu

Yılın başından itibaren zeytinin üç ayrı doğal afet ve haşereye maruz kaldığına dikkati çeken Asa, şöyle devam etti:

"2016 yılı şubat ayında don olayı yaşandı, ağaçlar bundan ciddi hasar gördü. İkincisi, mayısta tam da çiçeklenme döneminde uzun süreli yağışlar yüzünden döllenme gerçekleşmedi ve bir nevi ikinci afet yaşanmış oldu. Üçüncü afet, yaz ve sonbahar döneminde geldi. Uzun sürekli kuraklık sebebiyle sulama yapılan bölgeler de dahil olmak üzere çok büyük sıkıntı yaşadık. Ayrıca zeytin sineği konusunda da bölgemizde büyük bir sıkıntı yaşandı ve sofralık vasfındaki ürün yağlık vasfına dönüşmüş oldu. Zeytin sineği, bazı bölgelerde yüzde 50'ye varan rekolte kayıplarına yol açtı."

Alımlar 27 bin ton seviyesinde

Asa, üretici ortaklarda 2016-2017 kampanya dönemi için 56 bin ton civarında rekolte beyanı geldiğini, bunun üzerine herhangi bir kota uygulamasına gitmeme kararı aldıklarını belirterek, 22 Ekim'de alımlara başladıklarını anımsattı.

Bu süreçte ürünün yüzde 60'ını peşin, yüzde 40'ını da kampanya bitiminde ödemek koşuluyla alım yaptıklarını anlatan Asa, "Bugün itibarıyla alımlarımızın toplamda 27 bin ton seviyesinde olduğunu görüyoruz, 27 bin ton ürün alımı karşılığında da 121,7 milyon liralık ürün bedeli oluştu. Bunun bugüne kadar ödenen kısmı 70,3 milyon lira civarında." değerlendirmesinde bulundu.

'35 bin ton almamız bile riskli'

Asa, üreticilerin sıkıntılı döneminde destek olmak amacıyla, 19 Kasım'dan itibaren alınan ürünün, bedelinin tamamının peşin olarak ödenmesi kararını aldıklarını hatırlatarak, şunları kaydetti:

"Bölgedeki 70-80 bin ton tahmini rekolteden, ortaklarımızın bize vermiş olduğu 56 bin ton rekolte beyanı var, biz onun üzerinden alımlara başladık fakat alımlar ilerledikçe gördük ki bu miktar da yok, bunu da alamayacağımızı şu an itibarıyla çok net bir şekilde görüyoruz. Yani bizim şu an itibarıyla 35 bin ton bile ürün almamız riskli. Marmarabirlik'in alımları 27 bin ton, bunun kampanya sonunda en fazla 35 bin ton olacağını düşünüyoruz."

Zeytine zam gelecek mi?

Bölgedeki sofralık zeytin rekoltesinde yüzde 50'ye yakın kayıp olduğunu, bunun Marmarabirlik'in alımlarına da yaklaşık yüzde 40 düşüş olarak yansıdığını anlatan Asa, "Rekolte beyanı 56 bin tondu, bu açığı, özellikle kampanya kapsamındaki alımlardan sonra üretici havuzlarından alım yaparak kapatmayı hedefliyoruz. Tüketicilerin kafasında 'Zeytine zam mı gelecek?' algısı, sorusu oluşmasın. Şu an itibarıyla düşünülmüyor ama olursa Marmarabirlik olarak enflasyon oranının dışında sofralık zeytine zam yapmayı kesinlikle düşünmüyoruz." dedi.