'Ödenek üstü harcamalar engellenecek'

Mehmet KAYA

ANKARA - Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2013'te bütçe harcamalarının kontrolü için yeni araçların uygulamaya gireceğini, bunlar arasında ödenek üstü harcamanın önceden önlenmesi için Maliye Bakanlığı'na yetki verilmesini içeren bir düzenlemenin de bulunduğunu bildirdi.

Mehmet Şimşek, 2012 yılsonu tahminleri, Eylül ayı bütçe gerçekleşmeleri ve 2013 bütçe tasarısını değerlendirdiği basın toplantısında, 2013 merkezi hükümet bütçesinde 404 milyar TL gider, 370 milyar TL gelir ve 34 milyar TL bütçe açığı hedeflediklerini açıkladı. 2013 bütçe tasarısının yasal süreden bir gün önce tamamlandığını bildiren Bakan Şimşek, bütçenin gelir hedeflerine yönelik eleştirilerle ilgili, "2009 küresel kriz dönemi hariç 10 yıldır bütün bütçelerde gelir hedefini tutturduk, yine tutturacağız. Sapmalara rağmen 2012 bütçesi gelir hedefi de hemen hemen tam olarak tutacak" görüşünü dile getirdi.

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sorulara verdiği yanıtlarda, 2013 bütçe uygulama döneminde harcamalara yönelik katı bir tutum izleneceğini söyledi. Şimşek, Bütçe Kanununa eklenen bir madde ile yıl içinde kurumların ödenek üstü harcama yapmasını önceden önleyen bir mekanizma tasarlandığını açıkladı. Düzenlemeyi "sürpriz yapacağız" diyerek açıklayan Şimşek, bunun yanında, harcama kontrolü için kamu kurum ve kuruluşları ile birlikte ayrı bir kurumsal altyapı hazırlığına da başladıklarını, bir dış gözlem olması amacıyla da harcama kontrolü için destek alacaklarını kaydetti. Mehmet Şimşek, 2013 personel uygulamasında da kontrollü gidileceği mesajını verdi. Yeni açılan üniversiteler dahil, yüksek öğretim için 14 bin olmak üzere 79 bin kişinin açıktan atamayla alınmasının planlandığını kaydetti. Şimşek, emekli olan personelin yerine yüzde 50 oranında memur alınmasına ilişkin de Maliye Bakanlığı'na yetki verileceğini, bu oranın altına inilmesi konusunda bir revizyonsözkonusu olabileceğini de açıkladı. Şimşek, taşıt kullanımı, hizmet alımı konularında kapsamlı bir düzenleme hazırladıklarını ve bunları "zapturapt altına" alacaklarını söyledi.

Yatırım harcamaları bu yılın altına inecek

Mehmet Şimşek, 2012 sonu itibariyle 40  milyar TL yatırım harcaması yapılacağını belirttiği basın toplantısında, 2013 yılı için ise ayrılan ödeneğin 39.2 milyar TL olduğunu belirtti. Şimşek, yatırımlara başlangıç ödeneği bazında yüzde 20 artış sağlandığını belirtirken, 2012 sonu itibariyle oluşan 40 milyar TL'lik yatırım harcamasının ek ödeneklerle gerçekleştiğini, karşılaştırma için başlangıç ödeneğinin baz alındığını vurguladı. Harcama kalemleri arasında çiftçi destek programlarının da önemli yer tuttuğunu belirten Şimşek, akaryakıt, ürün desteği gibi nakit destekler için 9 milyar liralık ödenek ayrıldığını kaydetti.

Şimşek, 13 yeni büyükşehir belediyesi düzenlemesinin mali yükünün de hesaplandığını ve yıllık 4 milyar TL ek harcamanın doğacağını belirterek, daha önce yaptıkları tahminde 2013'te bu kararın yürürlüğe girmesi ile harcanacak tutarın 610 milyon TL olarak  hesaplandığını, ancak yerel seçimlerle ilgili takvimin TBMM'deki oylama nedeniyle belirsizleştiğini hatırlattı. Sağlık harcamalarındaki artışın devam ettiğini belirten Şimşek, bunun için ayrılan tutarın da yüzde 7.4 oranında artarak 64.7 milyar lira olduğunu belirtti. Şimşek, bütçenin kurum ödenekleri bazında en büyük kalemini 68.1 milyar TL ile eğitime ayrıldığını hatırlattı. Şimşek, sosyal yardımlar için ayrılan tutarın da 17.4 milyar TL olduğunu kaydetti.

Maliye Bakanı, basın toplantısında sosyal güvenlik harcamalarındaki artışın da sürdüğünü 2013'te açık finansmanı için 25 milyar TL olmak üzere prim ve diğer ödemeler kapsamında harcamaların 72.9 milyar TL'ye ulaştığını belirtti. Şimşek, bu nedenle sosyal güvenlik alanında bir reforma ihtiyaç bulunduğunu, Türkiye'nin hala emeklilik yaşının en düşük olduğu ülkelerden biri konumunda bulunduğunu savundu.

Bir soru üzerine Suriye'den gelen mültecilere yapılan harcamayı da açıklayan Şimşek,
merkezi bütçeden 400 milyon TL harcandığını, valilik ve belediyeler gibi yerel yönetimlerin de bu miktar kadar para harcadıklarını vurguladı.

"Gelir hedefi tutacak"

Mehmet Şimşek, sıklıkla eleştiri konusu olan gelir hedeflerine ilişkin olarak da hedefin
tutturulacağını kaydetti. Bu yıl harcama ve büyümede hedefin sapmasına rağmen, gelir hedefinin bütçede öngörülen ile neredeyse aynı olacağını belirten Şimşek, 2013 bütçesindeki hedeflerin de tutacağını, özellikle 2013 büyümesinin "iç talebe dayalı" olacağı için KDV ve ÖTV öngörülerinin sağlıklı olduğunu vurguladı. Şimşek, olağanüstü bir durum olması halinde, gelir ayağında müdahale edilmesinin her zaman sözkonusu olduğunu, gelecek yıl da kullanılabileceğini vurgularken, "Geçmiş 10 yılda bütün gelir hedeflerini tutturduk. 2009 hariç, çünkü o gerçekten olağanüstü bir yıldı. Gelir  hedeflerini her zaman biraz temkinli hazırlıyoruz" diye konuştu. Şimşek, 2013 için 4,8 milyar TL kentsel dönüşüm ve 2B geliri hedeflediklerini, özelleştirmeden de 4 milyar TL bir gelir hesapladıklarını açıklamıştı.

Şimşek'ten Merkez Bankası'na "rica" Mehmet Şimşek, basın toplantısında 2013 büyüme hedefine ilişkin eleştirileri de yanıtladı. Bu yıl büyümenin net ihracatın katkısını da içerdiğini hatırlatan Şimşek, 2013 büyümesinin  ise iç talebe dayalı olacağını belirtti. Şimşek, Türkiye ve Dünya için öncü göstergelerin bu yılın son çeyreğinden itibaren talep gelişmesini gösterdiğini belirterek, talep artışını gözlediklerini vurguladı. Şimşek, konuşmasında Merkez Bankası'na da üstü örtülü çağrıda bulunarak, "Enflasyon düşüyor, faiz düşüşü de olursa Türkiye'de kredilerin hızlanması beklenebilir. Şu anda bankaların yüzde 16.6 sermaye yeterlilik rasyosu, yasal sınırın iki katı durumda. Demek ki burada bir genişleme imkanı var" diye konuştu.

Gerçek kişilerin beyanname vermesi için kademeli geçiş

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, basın toplantısında asgari ücretin gelir vergisi dışı
bırakılmasına ilişkin Anayasa değişikliği konusunu da değerlendirdi. Anayasa'da bu
konuda bir düzenleme yapılmasının fazla detay olacağını söyleyen Şimşek, uygulama için de bazı engeller bulunduğunu kaydetti. Şimşek, asgari ücrette geçmişte yüzde 12 olan gelir vergisi oranının, evli ve 4 çocuklu kişiler için sıfır olduğunu, 3 çocuklular için binde 7, bekar bir kişi için ise yüzde 5 seviyesine indirildiğini hatırlattı. Şimşek, gerçek kişilerin gelir vergisini beyanname ile ödemesi konusunda da kademeli bir geçişe ihtiyaç bulunduğunu, hazırlıkları devam eden gelir vergisi reformunda, belirli bir gelire ulaşan kişilerin beyanname ile gelir vergisi ödemesi konusunda hüküm bulunduğunu açıkladı.

Sigara üreticilerine uyarı

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yüksek vergiler nedeniyle sigara üreticileri tarafından fiktif işlemlere kaçıldığını söyledi. "Sigara fiyatları ve vergisi konusunda yorum yapmamayı tercih ediyorum" diyen Şimşek, maktu vergi oranını enflasyon ile  lişkilendiren düzenlemenin yürürlükte olduğunu hatırlattı. Şimşek, "Ancak, sigara üreticileri yanlış işe girmemeli. takip edeceğiz" diye konuştu.

Mali disiplin herkesin hayrına

Mehmet Şimşek, iş dünyasının öngörülebilirliğin sınırlandığı uyarılarına tepki gösterdi. Küresel belirsizliklerin yoğunlaştığını, Avrupa'daki sıkıntının derinleştiğini belirten Şimşek, maliye politikalarının sürekli ihtiyatlı tutulduğunu söyledi. İş dünyasının da
etkilendiğini hatırlatan Şimşek, "Mali disiplin korumak önemli. Hem iş dünyasının hem de milletin hayrına bir çözümdür" dedi.