Bütçe açığı eylülde 14 milyarı geçti

Maliye Bakanlığı, eylül ayı ile ocak-eylül dönemi bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.  

Eylül ayında merkezi yönetim bütçesi 14,1 milyar TL açık verdi. Bu dönemde faiz dışı bütçe açığı 7,7 milyar TL oldu.  Yılın ilk 8 ayında 639 milyon TL fazla veren merkezi yönetim bütçesi, eylül ayı gerçekleşmeleri sonrasında  9 aylık dönemde 13,5 milar TL açık vermiş oldu. 

Maliye'den yapılan açıklamada şu bilgiler verildi;

Merkezi yönetim bütçesinden, ocak-eylül döneminde 367,7 milyar lira harcama yapıldı, bütçe gelirleri ise söz konusu dönemde 354,2 milyar lira oldu. 

Buna göre, geçen yılın eylül ayında 39 milyar 550 milyon lira olan bütçe giderleri, bu yılın aynı ayında yüzde 21,2 artarak 47 milyar 937 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç bütçe giderleri de geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19 artışla 41 milyar 559 milyon lira oldu. Bütçe gelirleri de eylülde, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 11,5 artarak 33 milyar 837 milyon lira olarak gerçekleşti.  

Merkezi yönetim bütçesi, geçen yılın eylül ayında 9 milyar 211 milyon lira, bu yılın aynı ayında ise 14 milyar 101 milyon lira açık verdi. Eylülde yüzde 68,7 artışla 7 milyar 723 milyon lira faiz dışı açık verildi. Faiz dışı açık, geçen yılın aynı ayında 4 milyar 578 milyon lira düzeyindeydi. 

Söz konusu ayda faiz giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 37,7 arttı ve 6 milyar 378 milyon lira oldu.  

Bütçe giderleri  

Eylülde, 2015 yılı merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 472 milyar 943 milyon lira ödeneğin 47 milyar 937 milyon lirası kullanıldı. Bu ayda faiz hariç giderler için öngörülen 418 milyar 943 milyon lira ödeneğin de yüzde 9,9'u kullanılarak, 41 milyar 559 milyon lira harcama yapıldı. 

Personel giderleri de geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19,6 artarak 11 milyar 379 milyon lira oldu. Böylece Eylül 2015'te personel giderleri için bütçede öngörülen 119 milyar 170 milyon lira ödeneğin yüzde 9,5'i kullanıldı. 

Eylülde sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 16,9 artışla 1 milyar 800 milyon lira oldu ve bütçede öngörülen 20 milyar 325 milyon lira ödeneğin yüzde 8,9'u söz konusu ayda harcandı.  

Mal ve hizmet alım giderleri de geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3 artarak 3 milyar 60 milyon lira olarak gerçekleşti. 

Bu yılın eylül ayında cari transferler, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 23,1 arttı ve 18 milyar 840 milyon liraya yükseldi. Böylece bütçede öngörülen 176 milyar 425 milyon lira ödeneğin yüzde 10,7'si söz konusu ayda kullanılmış oldu. 

Eylülde sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 9 milyar 844 milyon lira transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 798 milyon lirayı buldu. Geçen ay cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 479 milyon lira, mahalli idare payları ise 4 milyar 358 milyon lira olarak gerçekleşti. 

Eylülde 4 milyar 782 milyon lira sermaye gideri, 509 milyon lira da sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 1 milyar 189 milyon lira oldu. 

Faiz giderleri de geçen ay 2014 yılının aynı ayına göre yüzde 37,7 artarak 6 milyar 378 milyon lira olarak hesaplandı.  

Vergi tahsilatı arttı  

Bu yılın eylül ayında vergi gelirleri tahsilatı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 12,6 artarak, 29 milyar 542 milyon liraya yükseldi. 

Aynı dönemde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri ise 4,3 azalarak 3 milyar 17 milyon liraya geriledi. Eylülde özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 1 milyar 147 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 130 milyon lira oldu. 

Vergi türleri itibarıyla eylül ayı gerçekleşmelerine bakıldığında, geçen yılın aynı ayına göre, özel tüketim vergisi yüzde 10,6, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 38,9, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 27,7, damga vergisi yüzde 13,2, gelir vergisi yüzde 16,4, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 4 ve diğer vergiler tahsilatı yüzde 5 artarken, kurumlar vergisi yüzde 21,3, harçlar yüzde 9,9 azaldı. 

Ocak-eylül dönemi gerçekleşmeleri  

Geçen yılın ocak-eylül döneminde 11 milyar 930 milyon lira açık veren merkezi yönetim bütçesi, bu yılın aynı döneminde 13 milyar 462 milyon lira açık verdi. Aynı dönemde faiz dışı fazla da 31 milyar 303 milyon lira olarak gerçekleşti.  

Geçen yılın ocak-eylül döneminde 325 milyar 435 milyon lira olan bütçe giderleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 13 artarak 367 milyar 651 milyon lirayı buldu. Aynı dönemde faiz hariç bütçe giderleri de yüzde 12,4 arttı ve 322 milyar 885 milyon lira olarak hesaplandı.  

Diğer taraftan, söz konusu dönemde faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17 artarak 44 milyar 765 milyon liraya ulaştı.  

Personel giderleri 95 milyar lirayı geçti  

Personel giderleri, ocak-eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12,6 artışla 95 milyar 40 milyon liraya çıktı. Aynı dönemde sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise yüzde 9,9 arttı ve 15 milyar 517 milyon lira olarak kaydedildi.  

Bu yılın ocak-eylül döneminde mal ve hizmet alım giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15,3 artarak 28 milyar 380 milyon lira olarak gerçekleşti. Söz konusu dönemde cari transferler yüzde 11,1 artışla 138 milyar 784 milyon lira oldu. Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,6 artışla 63 milyar 298 milyon liralık transfer yapıldı.  

Aynı dönemde sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 7 milyar 166 milyon lira oldu. Ocak-eylül döneminde cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 8 milyar 444 milyon lira, mahalli idare payları ise 34 milyar 357 milyon lira olarak hesaplandı. 

Ocak-eylül döneminde 29 milyar 934 milyon lira sermaye gideri, 5 milyar 553 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri yılın 9 ayında 9 milyar 677 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz giderleri de bu dönemde yüzde 17 artarak 44 milyar 765 milyon lira oldu. 

Bütçe gelirleri  

Geçen yılın ocak-eylül döneminde 313 milyar 504 milyon lira olan bütçe gelirleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 13 artışla 354 milyar 189 milyon lira olarak gerçekleşti.  

Bu yılın ocak-eylül dönemi vergi gelirleri tahsilatı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15,3 artarak 298 milyar 270 milyon lira oldu.  

Yılın 9 ayında genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,6 azaldı ve 42 milyar 158 milyon lira olarak hesaplandı. Bu dönemde özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 10 milyar 755 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 3 milyar 7 milyon lirayı buldu. 

Vergi türleri itibarıyla bu yılın ocak-eylül dönemi gerçekleşmelerine bakıldığında geçen yılın aynı dönemine göre, harçlar yüzde 18,1, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 20,7, özel tüketim vergisi yüzde 18,5, damga vergisi yüzde 17,9, gelir vergisi yüzde 16,5, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 17,8, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 13,4, kurumlar vergisi yüzde 1,5 ve diğer vergiler tahsilatı yüzde 15,6 arttı.