Serbest Bölgeler Yasası değişiyor, ölçekler büyüyor

CANAN SAKARYA  

ANKARA - Hükümet, son yıllarda ticaret hacminde kayda değer bir artış gözlenmeyen ve işlevleri tartışılan serbest bölgeleri canlandırmak üzere harekete geçti. Serbest bölgelerde uluslararası yatırımları çekme, üretim ve ihracatı artırarak, teknoloji transferlerine olanak sağlayacak dönüşümün ilk adımı Serbest Bölgeler Kanunu’nda yapılacak değişiklikle gerçekleştirilecek. Serbest bölgelerde arazi büyüklükleri kümelenmeye imkan verecek şekilde yeniden yapılandırılacak. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, serbest bölgelerin ekonomiye katkılarının artırılmasına yönelik olarak, arazi büyüklüklerinin yatırımcıların ihtiyacı doğrultusunda, kümelenmeye uygun şekilde kurgulanacağını bildirdi.

MHP Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’ye, “Mevcut serbest bölgeler ile yeni nesil serbest bölgelerde Ar-Ge ve yenilikçiliğe dayalı, katma değeri yüksek, markalı ürün ve hizmetlerin artırılmasına yönelik olarak yürütülen projeler ve çalışmaları” sordu. Bakan Zeybekci, serbest bölgelerin uluslararası yatırımları çekme, üretim ve ihracatı artırma, teknoloji transferi amaçlarına acilen yönlendirilmesi gerektiğini belirterek, bu kapsamdaki dönüşümün ilk adımının Serbest Bölgeler Kanunu’nda yapılacak değişiklikle sağlanacağını açıkladı.

Serbest Bölgeler Kanunu’nda değişiklik yapılmasına ilişkin bir kanun taslağı üzerinde çalıştıklarını açıklayan Zeybekci, taslağı önümüzdeki dönemde yasalaştırmayı hedefl edikrini belirtti. Zeybekci, “Bundan sonraki süreçte serbest bölgelerin ekonomiye daha iyi hizmet edebilmesi için arazi büyüklüklerinin yatırımcının ihtiyacına ve kümelenmeye uygun bir biçimde kurgulanması, bu bölgelerin yatırıma uygun altyapı ve destekleyici unsurlarla kurulması, bölgenin iyi işletilmesi ve bürokrasinin en aza indirilmesi suretiyle yatırımcıya etkin hizmet sunulması ile tanıtım ve pazarlamaya ağırlık verilmesi öncelikle değerlendirilecek konular olacak” dedi.

Ar-Ge ve yenilikçi projelere öncelik veriliyor

Serbest Bölgeler Kanunu çerçevesinde, serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere bakanlığa yapılan müracaatlarda, yapılacak yatırımın nitelik ve büyüklüğü, istihdama olan katkısı gibi faktörlerin yanı sıra yaratılacak olan katma değere de önem verdiklerini belirten Zeybekci, “Yapılacak yatırım sayesinde ülkemize getirilecek olan teknolojiyi titizlikle inceliyor, Ar- Ge ve yenilikçiliğe dayalı projelere öncelik sağlıyoruz” dedi. Ar-Ge’ye yönelik çalışmaların yürütüldüğü TÜBİTAK-MAM Serbest Bölgesini hatırlatan Zeybekci, burada Ar- Ge’ye dayalı üretimin önünün daha fazla açılarak katma değeri yüksek mal ve hizmet üretiminin artırılmasının amaçlandığını belirtti.

Değişiklik 2015 sonuna kadar yapılacak

Kalkınma Planı’nda Ekonomi Bakanlığı tarafından yürütülecek İthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması Programı Eylem Planı’nda, ‘Enerji işgücü ve ulaşım ve altyapı maliyetlerinin düşürülmesi’ başlığı altında yeni Serbest Bölgeler Kanunu’nun, Aralık 2015 tarihine kadar kanunlaştırılması öngörülüyor.

Programda, yurtiçi üretimin, sanayinin ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kaldığı, katma değeri ve teknoloji içeriği yüksek ürünlerin sürekli ve rekabetçi fiyatlardan tedarik edilmesi amacına yönelik olarak, yüksek teknoloji ve uluslararası doğrudan sermaye transferine imkan sağlayacak yatırımlar için serbest bölgelerin cazip hale getirileceği belirtildi.

Büyük ölçeğe yönelik düzenleme

Serbest bölgeler, ülkenin değişen ekonomik koşulları ve ihtiyaçları doğrultusunda yönlendirilebilmeleri, yatay ve dikey işbirliği ağları geliştirebilen bölge uygulamacılığı yapılabilmesine imkan verecek bir esnekliğe kavuşturulacak. Dünyadaki iyi uygulama örnekleri de dikkate alınarak, Serbest Bölgeler Kanunu’nda stratejik, büyük ölçekli veya öncelikli yatırımlara yönelik gerekli değişiklikler yapılacak.

19 serbest bölgede 2013 yılında toplam 57 bin kişi istihdam edildi. 2013 yılında serbest bölgelerdeki toplam ticaret hacmi 23.2 milyar dolar olarak gerçekleşti

İşlem hacmi yerinde sayıyor

Serbest bölgeler 2008 ekonomik krizinin etkisini hızlı şekilde üzerinden atsa da bölgelerdeki ticaret hacmi son 3 yıldır dolar bazında neredeyse aynı seviyede kaldı. 2013 yılında serbest bölgelerdeki toplam ticaret hacmi 23.2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu rakam 2012 yılındaki 23 milyar 53 milyon dolarlık ticaret hacminin sadece yüzde 0.81 üzerinde. Serbest bölgelerdeki ticaret hacmi 2012 yılında 2011’e göre ise yüzde 1.8 artış gösterdi. 19 serbest bölgede 2013 yılında toplam 57 bin kişi istihdam edildi.

Serbest bölgelerin sağladığı avantajlar 

►Üretici kullanıcılar için vergi avantajlarından yararlanma. 
►Kâr transferi. 
►Ticaret kolaylığı. 
►Gümrük vergisi prosedüründen arındırılmış ticari faaliyet. 
►AB ve Gümrük Birliği kriterlerinin gerektirdiği serbest dolaşım belgelerinin temini. 
►Pazar ihtiyaçlarına ve şartlarına göre serbestçe belirlenecek ticari faaliyet. 
►Gerçekçi bir enflasyon muhasebesi. 
►Yerli ve yabancı tüm pazarlara erişim. 
►Her türlü ticari ve sınai faaliyete uygun ve ucuz altyapı. 
►Tedarik zinciri imkânlarından yararlanma.