Yüksek gelen enflasyon neye işaret ediyor?

İSTANBUL - Enflasyon haziran ayında özellikle gıda fiyatlarındaki artışların etkisiyle beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Uzmanlara göre, enflasyonun temmuz ayında da yüksek gelmesi olası.

Odeabank Ekonomik Araştırmalar Müdürü İnanç Sözer
TL'deki değer kaybı, enflasyona bir miktar artırıcı etki yapabilir

Tüketici enflasyonunda işlenmemiş gıda, üretici enflasyonunda da tarım fiyatlarındaki hızlı artışın etkili olduğunu belirten Odeabank Ekonomik Araştırmalar Müdürü İnanç Sözer, bu kalemler dışlandığında ise enflasyonda ılımlı seyrin sürdüğünün görüldüğünü söyledi.
     
Tüketici enflasyonunun beklentileri aşmasında son 12 yılda haziran ayında ilk kez hem de yüzde 2 oranında artan gıda fiyatlarının etkili olduğuna dikkati çeken Sözer, böylece yıllık gıda enflasyonunun mayıs ayındaki yüzde 7,1'den haziran ayında yüzde 12,9 ile otuz iki ayın en yükseğine ulaştığını bildirdi.
     
Haziran ayı enflasyonundaki artışın işlenmemiş gıda fiyatlarının Türkiye'ye özgü yapısal sorunların bir sonucu olduğuna işaret ettiğini vurgulayan Sözer, şunları söyledi:
     
"Hazirandaki keskin artışa rağmen, önceki yıllarda da olduğu gibi, yılın geri kalanında bu artışların normalize olacağını düşünüyoruz. Bununla birlikte Merkez Bankası ay sonunda açıklayacağı enflasyon raporunda yüzde 7,0 olan yıl sonu gıda enflasyonu tahminini yukarı yönlü revize etmek zorunda kalabilir. Benzer şekilde biz de gıda enflasyonu tahminimizi, yılın geri kalanında bir düzeltme öngörmekle birlikte, yüzde 7,0'den yüzde 9,0'a yükseltiyoruz.

Öte yandan TL cinsi petrol fiyatlarındaki son artışlara ve düşük baz etkisine de bağlı olarak, hesaplamalarımıza göre yıllık enerji enflasyonu haziran ayında mayıs ayındaki yüzde 6,6'dan yüzde 9,9'a yükseldi. Baz etkisinin ortadan kalkmasıyla, enerji enflasyonu yılın ikinci yarısında hız kesecek.
     
TL'deki son değer kaybına karşın, petrol fiyatlarının ılımlı seviyede kalacağını öngörerek yüzde 7'lik elektrik ve doğalgaz zammı beklentimizin artık gündem dışı olduğunu düşünüyoruz. Bu durum, gıda enflasyonu tahminimizdeki yukarı yönlü revizyonun etkisini dengeliyor. Çekirdek tüketici enflasyonu ise haziranda aylık bazda yüzde 0,4 artarken, yıllık bazda bir ay önceki yüzde 5,6'da kaldı. Giyim fiyatlarının haziran ayında aylık bazda eksi yüzde 2 ile mevsim normallerinin üzerinde gerilemesi dikkat çekiyor."
     
TL'nin aylık bazda yüzde 5 değer kaybettiği haziran ayında, kurdan geçişkenliğin de oldukça sınırlı kaldığının gözlendiğini belirten Sözer,  bununla birlikte TL'deki değer kaybının sürmesi durumunda, enflasyona bir miktar artırıcı etki yapmasını beklediklerini aktardı.
    

Burgan Yatırım Başekonomisti Bürümcekçi
Yıllık enflasyon temmuzda da yüksek gelebilir
     
Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, "Yıllık enflasyonun temmuz ayında da yüksek kalmasını beklerken, yönünü ancak ağustostan itibaren tekrar aşağı çevirebileceğini düşünüyoruz" dedi.
     
Bürümcekçi "Genellikle Haziran aylarında gözlenen fiyat düşüşlerinin bu kez tekrarlanmamasında işlenmemiş gıda fiyatlarının beklentilerden fazla yükselmesi etkili oldu. Merkez Bankası da, Para Politikası Kurulu (PPK) özetlerinde, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki seyrin haziran ayı yıllık enflasyonunda belirgin bir artışa neden olacağının altını çizmişti" dedi.
     
Bürümcekçi, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki yükselişe en büyük katkının mevsim koşullarına bağlı olarak sebze fiyatlarında gözlenen artışlardan geldiğini ifade ederek, şunları kaydetti:
     
"Ancak, böylesi bir artışın düzeltmesi de sert olacak ve önümüzdeki aylarda işlenmemiş gıda fiyatı kaynaklı olumlu sürprizler de getirebilecektir. Böylece mayıs ayında yüzde 6,5 seviyesine çıkan enflasyon haziranda yüzde 8,3 seviyesine yükselerek, yılsonu Merkez Bankası'nın tahmini (yüzde 5,3) ve enflasyon hedefi (yüzde 5) üzerindeki seyrini sürdürdü. Yıllık enflasyonun temmuz ayında da yüksek kalmasını beklerken, yönünü ancak ağustostan itibaren tekrar aşağı çevirebileceğini düşünüyoruz."
     
Temel eğilim açısından izlenen göstergelerden; çekirdek enflasyonun (I) yıllık bazda yüzde 5,56'dan yüzde 5,57'ye çok sınırlı yükseliş gösterdiğini ve  hizmet fiyatlarının yıllık artışının ise yüzde 7,45'den yüzde 7,65'e çıktığını hesapladıklarını söyleyen Bürümcekçi, "Çekirdek enflasyonun tüm olumsuz  gelişmelere rağmen yatay kalmasını olumlu buluyoruz. Bu durum işlenmemiş gıda fiyatlarının beklenen normalleşmesiyle bu ay gözlenen sert enflasyon yükselişinin kalıcı olmayacağını düşündürmektedir" dedi.
     
Son dönemde TL'de görülen belirgin değer kaybı nedeniyle daha önce yüzde 7 olarak yukarı revize ettikleri yıl sonu TÜFE beklentilerini koruduklarını kaydeden Bürümcekçi, "TL'de yeni bir değer kaybı dalgası gözlenmediği ve petrol ile diğer emtia fiyatlarında ılımlı seyrin devam ettiği senaryoda, tahminimiz üzerindeki risklerin dengeli olduğunu düşünüyoruz" değerlendirmesini yaptı.
     
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Demirkol
MB'nin yıl sonu hedefini tutturması zor görünüyor
     
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. İsmet Demirkol,  sermaye girişlerinin azalması nedeniyle yatırım talebinin zayıflaması, iç talebe dayalı büyümenin devam etmesi ve döviz riskine bağlı olarak yüksek enflasyon ortamının sürmesi nedeniyle Merkez Bankası'nın yıl sonu enflasyon hedefini tutturmasının zor göründüğünü söyledi.
     
Haziran ayı enflasyon verilerini değerlendiren Demirkol,  TÜFE'nin haziran ayında beklentilerin çok üzerinde gerçekleşerek yüzde 0,76 puan yükseldiğini ve yıllık enflasyonun ise TÜFE'de yüzde 8,30 puana çıktığını hatırlattı.
     
Fed'in 2013 yılı sonbaharında,  parasal genişlemeyi azaltabileceği veya sonlandırabileceği açıklamalarının yarattığı kaygı ile politika faizi (4,50) ile gösterge tahvil faizi ( 7,56)  arasında makasın giderek açılmasının dolar/TL'yi (1,9495) yukarıya itmeyi sürdürdüğünü ifade eden Demirkol, şunları  kaydetti:
     
"Özellikle, Borsadaki kar realizasyonu sonrası beklentilerin sona ermesi ve TL mevduatın dövize yönelmesi, doların önümüzdeki aylarda yükselişini sürdürecek gibi görünüyor. Dövizdeki artış riskinin devam etmesi ise önümüzdeki aylarda enflasyonu yukarıya itmeye devam edebilir. Önümüzdeki aylarda, sermaye girişlerinin azalması nedeniyle yatırım talebinin zayıflaması, iç talebe dayalı  büyümenin devam etmesi ve döviz riskine bağlı olarak yüksek enflasyon ortamının sürmesi nedeniyle Merkez Bankası'nın yıl sonu enflasyon hedefini tutturması zor görünüyor. "
     
HSBC Portfoy Yönetimi Stratejisti Çakıroğlu
Temmuz ayında enflasyon yüzde 8 seviyelerinde kalabilir
     
HSBC Portfoy Yönetimi Stratejisti Ali Çakıroğlu,  Türk Lirası'ndaki son değer kayıplarının haziran ayı enflasyon rakamlarında sınırlı etki yaptığını görmekle birlikte, mevcut seviyelerin devam etmesi durumunda temmuz ayında da enflasyonun yüzde 8 seviyelerinde kalmaya devam edeceğini düşündüklerini kaydetti
     
TÜİK tarafından açıklanan haziran ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmede bulunan Çakıroğlu, ilk bakışta beklentilerin belirgin üzerinde gelen TÜFE enflasyonunda gıda fiyatlarındaki sert artışların etkili olduğunu belirterek, gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatlarının haziranda yüzde 1,8 artarken, bu gruptaki yıllık enflasyonun yüzde 12,9'a yükseldiğini söyledi.
     
Çakıroğlu, ulaştırma grubu fiyatlarının akaryakıt fiyatlarındaki artışlara ve Türk Lirası'ndaki son değer kayıpları sonrasında otomobil fiyatlarında gözlenen yükselişlere de bağlı olarak yüzde 1,5 artarken, eğlence ve kültür grubu fiyatlarının da yüzde 1,5 arttığını ve bununla birlikte eğitim grubu fiyatlarının da yüzde 2,0 artış kaydettiğini söyledi.
     
Haziran ayı TÜFE enflasyonunun, gıda fiyatlarındaki artışların da etkisiyle beklentilerin üzerinde geldiğini ve Merkez Bankası'nın yüzde 5,3'lük enflasyon tahminine ilişkin risklerin yukarı yönlü olduğuna işaret ettiğini aktaran Çakıroğlu,  Türk Lirası'ndaki son değer kayıplarının haziran ayı  enflasyon rakamlarında sınırlı etki yaptığını görmekle birlikte, mevcut seviyelerin devam etmesi durumunda temmuz ayında da enflasyonun yüzde 8 seviyelerinde kalmaya devam edeceğini düşündüklerini ifade etti.
     
Ağustos ayıyla birlikte TÜFE enflasyonunda kademeli bir düşüş yaşanabileceğini ve yüzde 6,7 seviyelerinde bulunan yıl sonu enflasyon tahminlerini koruduklarını belirten Çakıroğlu,  "Beklentilerin belirgin üzerine gelen TÜFE enflasyonunun piyasalar açısından negatif bir etki yaratabileceğini düşünüyoruz" dedi.
     
     
TSKB Araştırma Yöneticisi Mermertaş
Kur ve petrol artışı devam ederse, yukarı yönlü baskı artar
     
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ (TSKB) Araştırma Yöneticisi Şebnem Mermertaş, "Gelecek aylarda kur ve petrol artışı devam ederse, ulaştırma, elektrik ve gaz kalemlerinde yukarı yönlü baskı yaratabilir" dedi.
     
Mermertaş, yükselişin haziran aylarında alışık olunmayan gıda fiyatlarındaki sürpriz yükselişten kaynaklandığına dikkati çekerek, "Geçici sebeplerden kaynaklandığınızı düşündüğümüz gıdadaki yükselişin önümüzdeki aylarda kalıcı olmayacağını düşünsek de ulaştırmada görülen yüzde 1,49 artışın olumsuz bir sinyal olabileceğini tahmin ediyoruz. Döviz kurlarındaki ve petroldeki  yükselişin enflasyon açısından önemli yukarı yönlü riskler oluşturduğunu tahmin ediyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
     
Enflasyon verisinin açıklanmasının ardından tahvil faizinin yüzde 7,34'ten yüzde 7,56'ya, dolar/TL paritesinin 1,9450'ye yükseldiği bilgisini veren Mermertaş, "Gelecek aylarda kur ve petrol artışı devam ederse, ulaştırma, elektrik ve gaz kalemlerinde yukarı yönlü baskı yaratabilir. Merkez Bankası'nın ay sonunda açıklayacağı Enflasyon Raporunda yüzde 5,3 olan yılsonu tahminini  yukarı revize edebileceğini tahmin ediyoruz" ifadelerini kullandı.