5G mobille “Jetgiller” yaşam formatı geliyor

VOLKAN AKI

Bilmem kimler hatırlıyor ama benim neslimin çocukluğunda en sevdiği çizgi dizilerden biri “Jetgiller”- di… Uçan araçlarıyla gökdelendeki dairelerinin önündeki park alanına gelen aile üyeleri “uzay yolu” trafiğinden şikayet ederdi… Ailenin hanımının önemli sorunlarından biri “temizlik robotu”nun yeni modelini almaktı. Hanna-Barbera yapım şirketi tarafından üretilen ve 1962’de yayınlanmaya başlayan çizgi film, Türkiye’de de uzun yıllar yayında kalmıştı… O günlerden bugünleri gören bir vizyon gerçekten şaşırtıcı… Londra’da geçtiğimiz hafta katıldığım, Huawei tarafından düzenlenen Dünya Mobil Geniş bant Forumu’nda 5G teknolojileriyle gelen yeni uygulamalar ve araçlara bakınca hemen “Jetgiller”i hatırladım. Çünkü bir yanımda uzaktan da kumanda edilebilen bir “taksi drone”, diğer yanımda ofis malzemelerini taşıyan küçük bir ofis robotu çalışıyordu... Ve bunlar örneklerden sadece 1-2 tanesiydi…

5G ile gelen teknoloji farkı nedir?

Sizi teknolojiye çok boğmak istemiyorum, ancak biraz 5G teknolojisinden bahsedelim. 5G ile gelen en önemli farklardan biri hız ve kesintisiz iletişim olanağının sağlanması… Yani neredeyse düşünce hızında bir iletişimin gerçekleşmesi mümkün hâle geliyor. Ve bu kesintisiz ve güvenli bir şekilde gerçekleşiyor. Bunun en büyük sebeplerinden biri, bu teknolojinin “indirme” ve “yükleme” için ayrı linkler kullanması… Bunun yatırım maliyetini artıracağı şeklindeki görüşlere karşı Huawei uzmanları güçlü veri iletişimi nedeniyle daha az verici kullanma ihtiyacına işaret ediyor.

Bu teknolojiyle birlikte gelecek en önemli imkânlardan biri makinelerin birbiriyle konuşması; “M2M” (Makineden Makineye), makineler dünyasında hayal edilenlerin gerçekleşebilecek olması… Huawei CEO’su Ken Hu bu konuda “Tüm makinelerin gelecekte birbirine bağlı olacağını artık kabul etmemiz gerekiyor” diyor.

Çarpıcı teknoloji örnekleri

Size hayal edebilmeniz için bazı örnekler de vermek istiyorum. Yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz gibi, aslında neredeyse bir FIFA oyunun içindeymiş gibi futbol oynamak mümkün hâle geliyor! Yanlış duymadınız… “Matrix” filmde, yazılımın içinde olmak gibi… Burada örneğin minyatür bir futbol sahasında VR gözlük takan kaleci kaleye geçiyor. VR gözlüğü takmış kaleci 5G ile görmeden anında refl eks gösterebiliyor. Şutu çekecek futbolcunun da ayaklarında sensörler var. Topa dokunduğu anda, futbol topunun hareketini VR gözlüğü takan kaleci sanal ortamda görüyor. Yani 1 milim saniye gecikme hızına sahip 5G altyapısı, şut çekildiği anda kalecinin refleks göstermesini sağlıyor. İşte bu yüzden buna “düşünce hızında iletişim altyapısı” da diyoruz. Ekranda da bu hareketler sanal oyuncu görüntüleriyle sanal bir FIFA oyunu gibi görünebiliyor… Hangisi gerçek, hangisi sanal, ayırt edilemez hâle geliyor neredeyse…
İnekler bile birbirine bağlanacak

Zirvede konuşulan önemli konulardan biri de 2020'de ağa bağlı sensör ve cihaz sayısının 34 milyarı bulacağıydı. Her gün neredeyse 5.5 milyon yeni cihaz ağa bağlanıyor. Ken Hu’nun verdiği örneklerden biri ağa bağlı ineklerle ilgiydi. Çin’de bugün ağa bağlı ineklerin sayısının 1 milyon 260 bin olduğu söyleniyor. 5G'yle önümüzdeki 5 yılda 1 milyar inek yılda 10 dolar maliyetle ağa bağlanacak. Böylece ineklerin nerede otladıkları, süt verimlilikleri anlık olarak takip edilebilecek. Bu gibi pek çok devrim tarım endüstrisini de değiştirecek.

Otonom araçlar

5G teknolojileriyle birlikte drone taksiler gerçek oluyor. Belli mesafelerde artık çok yakın zamanda onları görmeye başlayacağız. Pek çok sektörde özellikle lojistikte, posta işlerinde drone'ların kullanılması olağan hâle gelecek. Yine otonom, yani sürücüsüz araçlar belli hatlar içinde yolcu taşımaya başlayacak. Bunlar kendi rotalarını tespit ederken, örneğin önlerine bir insan çıktığında anında refleks göstererek duruyorlar. Bunları bizim kullanmaya başlamamız da çok uzun zaman almayacak gibi görünüyor. 5G altyapısı konusunda operatörler 5 ile 10 yıllık yol haritası sunuyor. 2018 yılı pek çok operatör için 5G’nin ticari kullanım örneklerini hayata geçirecekleri yıl olacak. Huawei’nin 5G altyapısına destek verdiği Çin, Japonya, Kanada ve Avrupa’dan operatörler 2018'de gerçek şebekede testleri tamamlayacak ve ticari uygulamaları hayata geçirecek. 2018'de küresel spor organizasyonları, 2018 kış olimpiyatları, 2020 Avrupa futbol şampiyonasında 5G altyapısı kullanılarak yayın yapılacak. Sürücüsüz otobüsler kullanılacak. Sporcuların performansını etkilemeden insansız hava araçları ile görüntüler anlık olarak izlenebilecek.

Dijital gökyüzü standartları...

Huawei altında faaliyet gösteren “Wireless X Labs” aslında pek çok teknoloji şirketinin, iş ortağının birlikte çalıştığı bir platform. Bu platform, 8. Dünya Mobil Geniş bant Forumu’nda “Dijital Gökyüzü Girişimi”ni de duyurdu. Bu nedir, derseniz işlerin geldiği boyutu tanımlama açısından özellikle okuyun, derim. Girişim, drone uygulamalarının geliştirilmesini teşvik etmek ve gelişmiş alçak irtifa şebekesi kapsama alanıyla alçak irtifa hava sahasında standartları belirleyerek burada bir ekonomik yapıyı hayata gerçekleştirmeyi amaçlıyor. Geleneksel olarak karada gerçekleşen etkinlikler artık gittikçe havada gerçekleşmeye başlayacak. “Jetgiller” demiştim ya işte tamamıyla bu… Hücresel ağların ve drone’ların birleşimi hava sahasını yeniden tanımlayacak, yolculuk, alışveriş ve yaratım şeklimizi değiştirecek.