Petrol fiyatları 65-50 dolara inebilir

 

 

 

Geçtiğimiz yılın büyük bölümünde baskı altında kalarak zor bir sene geçiren emtia piyasaları 2012'de zayıf seyrini sürdürdü. Merkez Bankaları'nın sağladığı teşvikler ve geçtiğimiz aylarda Amerika'da yaşanan sert kuraklık nedeniyle yılın üçüncü çeyreğinde ivme kazanmasına rağmen emtia fiyatları yılın sonuna yaklaştığımız şu günlerde artan stokların yarattığı baskıyla zayıflıyor. Analistler, üretimdeki artışa karşın azalan talep ve oluşan stokların 2013 yılında da fiyatlara yansıyacağını söylüyor. Petrol, bakır, pamuk, şeker, buğday, soya küspesi stok artışının en çok baskı yarattığı ürünler arasında. 

 

24 emtia ürününü izleyen Standard and Poor's GSCI endeksi 2012'de yüzde 0.8 geriledi ve 2008'den bu yana ilk kez yıllık bazda gerileme kaydetti. Endeksin kaybı geçtiğimiz cuma günü itibariyle yüzde 1.2'ye kadar çıkmıştı. ABD'de Emtia Vadeli İşlem Komisyonu'nun (Commodity Futures Trading Commission) verilerine göre, emtia endekslerine dayalı yatırımlar ekim ayında, geçen yıla göre yüzde 3.5 azalarak 207 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu rakam, 2011'de kaydedilen tüm zamanların en yüksek seviyesinin ise yüzde 19 altında. Geçen haftanın son işlem günü itibariyle ABD vadeli işlemlerinde petrol fiyatlarının 2012 başından bu yana yüzde 12 olurken, perşembe günü itibariyle pamuk fiyatları yüzde 19, şeker fiyatları yüzde 20 geriledi. Bakır ise Şubat 2011'de gördüğü zirvenin yüzde 21 altına indi.

 

Fiyatlardaki gerilemenin arkasındaki neden stoklardaki artış. Goldman Sachs'a göre Çin'in bakır stoku 1 milyon ton ile rekor seviyeye çıktı. Gelişmiş ülkelerin ticari petrol stoku ise 2012'yi 2.7 milyar varille tamamlayacak. Küresel pamuk stoklarının 2013 yılında rekor seviyeye çıkması beklenirken, kahve üretiminin gelecek yıl yüzde 8.4 artarak bugüne kadarki en yüksek seviyeye ulaşacağı tahmin ediliyor. Şeker arzının da, 2012-2013 döneminde talebin 6.2 milyon ton üzerinde gerçekleşmesi bekleniyor. Daha önceki tahminler 5.9 milyon tondu.

 

İngiliz finans kuruluşu HSBC, bu yıl bakır piyasasında 200 bin ton fazla oluşmasını bekliyor. Her ne kadar bu rakam, daha önce yapılan 340 bin tonluk tahminin altında olsa da, Ocak-ağustos döneminde 399 bin ton açık verildiğini rapor eden Dünya Metal Bürosu İstatistikleriyle taban tabana zıt. HSBC, mevcut madenlerin üretimindeki artış veya atıl durumdaki madenlerin devreye alınmasından kaynaklanacağını düşünüyor. 

 

Banka; Grasberg, Escondida ve Collahuasi madenlerindeki üretimin arzı yukarı iteceğini, Los Broncos ve Solobo'da tam kapasite üretimin arz fazlasına katkıda bulunacağını belirtiyor. Piyasada açık verilmemesi 2013 ve 2014'te fiyatları baskılayacak. Bu yılın üçüncü çeyreğinde bakır fiyatlarında yaşanan canlanmayı doğru tahmin eden HSBC, 2012 sonu ve 2013'te fiyatların zayıf seyredeceğini öngörüyor. Stoklardaki artışın fiyatları 6.500 dolar/ton ile 7000 dolar/ton tabanına oturtacağı tahmininde bulunan HSBC fiyatların gelecek yıl ortalama 7.500 dolar/ton olmasını bekliyor. 2014'te ise bakırın hafif bir yükselişle 8.000 dolardan işlem göreceğini düşünüyor. Banka, bakır piyasasının 2015 yılına kadar fazla vermeye devam edeceğini ve önümüzdeki 3 yılın sonunda bakır stoklarının 600 bin tona çıkabileceğini savunuyor. 

 

 

 

 

Tahıl ve yağlı tohum piyasasındaki oynaklık da 2013 de sürecek. Rabobank'ın Tarımsal Emtia Piyasaları Bölümü'nün araştırmasına göre 2013'ün ilk yarısında tahıl fiyatlarında artış bekleniyor ancak yılın geri kalında tarımsal emtia fiyatları zayıflamaya başlayacak. ABD ve Güney Amerika'da hasadın azalmasının yarattığı sıkışıklığın fiyatlara bir süre daha yansıyacağına dikkat çeken Rabobank, yüksek fiyatların özellikle ABD'de 2013 boyunca üretimi teşvik edeceği tespitinde bulunuyor. Bunan neticesinde ortaya çıkacak üretim artışının ise yılın ikinci altı aylık döneminde fiyatları aşağı çekmesi bekleniyor. Banka, 2013 sonuna kadar en büyük fiyat düşüşlerinin soya küspesinde meydana geleceğini öngörüyor. banka ayrıca küresel pamuk fiyatlarının, piyasa bugüne kadarki en geniş açık ile karşı karşıya bulunduğundan 2013 başında yatay bir seyir izleyeceği tahmininde bulunuyor. Sonrasında ise pamuk fiyatlarında düşüş beklenirken, bu düşüş 2013-2014 döneminde pamuk üretiminde önemli bir gerileme yaşanmasına yolaçabilir. Uluslararası Pamuk Danışma Komitesi, ağustos ayında başlayacak sezonda küresel pamuk üretiminin yüzde 11 azalarak 23.19 milyon tona ineceğini tahmin ediyor. Yine de dünya genelinde pamuk stoklarının 2013-14 dönemini 15.61 milyon ton stokla, yani geçmiş yıllara oranla büyük bir stokla tamamlaması bekleniyor. 

 

Arz sıkıntısının verdiği destekle 2013'ün ilk çeyreğinde güçlenmesi beklenen soya fasulyesi fiyatları ise yılın geri kalanında artan üretimle düşüş gösterecek. Bankanın tahminlerine göre, soya fasulyesi, gelecek yıl 2012'deki ortalamasının altında kalacak. Buğday fiyatlarında da sert hareketler bekleniyor. Yeni yılın ilk çeyreğinde ABD'de buğday fiyatlarının 9.10 dolar/buşel seviyesine çıktıktan sonra yıl sonuna kadar yüzde 23 gerileyerek 7 dolar/buşel düzeyine inmesi bekleniyor.  ABD Tarım Bakanlığı (USDA) geçtiğimiz hafta küresel buğday stoku tahminini, Avustralya, Kanada ve Çin'den gelen tahminlerin üzerinde rekolteye bağlı olarak  kasım ayındaki 174 milyon ton düzeyinden 177 milyon tona yükseltmişti. 

 

Stokların baskısının hissedileceği bir başka emtia ürünü şeker. Şeker arzının da, 2012-2013 döneminde talebin 6.2 milyon ton üzerinde gerçekleşmesi bekleniyor. Daha önceki tahminler 5.9 milyon tondu. Dünya piyasalarında şekerin milyonlarca ton fazla vermesinin beklendiği 2013'te ICE'de şeker fiyatlarının yüzde 5 gerileyeceği tahminleri yapılıyor. Dünyanın en büyük ihracatçısı Brezilya'da en önemli üretim merkezi olan ülkenin güney ve orta kesimlerinde üretimin geçen yıla oranla yüzde 6 arttığının açıklanmasıyla geçtiğimiz günlerde uluslararası piyasalarda şeker fiyatları teknik destek seviyesinin altına gerilemiş ve ICE'de 18.42 sent/pound düzeyine inmişti. 

 

 

 

Reuters tarafından yapılan bir anket de petrol fiyatlarında düşüş beklentisini doğruluyor. Reuters'ın aylık petrol fiyatı anketinin sonuncusu, Brent petrolünün 2013'te 2012'nin altında kalacağına işaret ediyor. Ankete katılan 29 analist, 2012'de kasım sonu itibariyle yıllık ortalama fiyatı 111.90 dolar/varil olarak gerçekleşen Brent petrolünün 2013'te ortalama 107.50 dolardan işlem göreceği tahmininde bulundu. Analistlerden beşi fiyatların gelecek yıl 100 doların altına gerileyeceğini öngördü. Yalnızca üç analist 2013'te fiyatların 115 doların üzerine çıkacağını söyledi. Brent'in göreceği en yüksek ve düşük fiyatlara gelince; Arz fazlasındaki önemli artışı gerekçe göstererek Raymond James analisti 80 dolar/varil tahmininde bulunurken, Barclays analisti fiyatların 125 dolara çıkabileceği tahmininde bulundu. 

 

Arz fazlasının Amerikan petrolünün fiyatını da sert bir şekilde aşağı çekeceği beklentisi hakim. Commodities Street Journal'da yayınlanan bir analizde küresel ekonomideki sıkıntıların talep üzerindeki etkisi üretimin ise artmaya devam etmesiyle Batı Teksas petrolünün varil fiyatının 2013 yılında 65 dolara inebileceği ileri sürüldü. 

 

Wall Street Journal gazetesindeki bir analize göre fiyatlarda düşüşe neden olan arz artışının nedenleri üründen ürüne değişiyor. Son yıllarda fiyatların yüksek seyretmesi çiftçileri üretime teşvik ederken, yeni teknolojiler ABD'de doğalgaz ve petrol üretimini artırdı. Asya'nın hızlı büyüyen ekonomilerine hizmet veren şirketler, endüstriyel metal ve ürün talebini karşılamak amacıyla araştırma ve üretimlerini hızlandırdı. Diğer yandan birçok şirket de, kara geçmek halen zor olduğu için yeni kaynakları devreye sokmaya çalışıyor. Arz artışı, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) parasal genişleme tedbirlerinin emtia fiyatlarını yükseltmesini engelledi. 

 

Bank of America Merrill Lynch'in küresel emtia araştırma bölümü başkanı Francisco Blanch, Amerikan petrolünün varil fiyatının 2013'te 50 dolara düşebileceğini not ederek, bazı piyasalarda fiyatların gerileyeceğini kaydetti. Haar Capital Management Başkanı Stanley Haar da, birçok yatırımcının iyileşen ekonomik göstergelerin yükselen talep anlamına geldiğine inandığını fakat bu kişilerin arz tarafını göz ardı ettiklerini dile getirdi. 

 

Son fiyat Yılbaşından 

Bu yana değişim, % 

Temel metaller (Londra, dolar/ton, 18 Aralık) 

Bakır 8064.50 6.11 

Alüminyum 2110.00 4.46 

Çinko 2091.00 13.33 

Nikel 17700.00 -5.40

Kurşun 2312.00 13.61

Kalay 23325.00 21.48

Değerli metaller (Spot, dolar/ons, 18 Aralık) 

Altın 1702.04 8.84 

Gümüş 32.39 16.97 

Platin 1611.49 15.68 

Paladyum 699.25 7.16

 

Enerji (dolar/varil, 17 Aralık) 

 

Batı Teksas 87.37 -11.6

Brent 107.99 0.6

Doğalgaz 3.358(dolar/btu) 12.3

 

Tarım (CBOT, dolar/buşel, 17 Aralık) 

 

Mısır 7.24 12.0

Soya fasulyesi 14.96 24.8

Buğday 80.8 23.8

Kahve 13.79 -39.5

Kakao 2425.00 (ton/dolar) 15.0

Şeker 19.41 (sent/lb) 6.4