'33 yıldır bu kadar kötüsüyle karşılaşmadık'

Turkish Yatırım Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi Berra Doğaner, halka arzlara olan düşük talepten dolayı şirketlerin Türkiye'de artık borsada halka açılmak yerine özel sermaye fonlarına satılmayı tercih ettiklerini söyledi. 

Reuters'tan Akın Aytekin'in sorularını yanıtlayan Doğaner, "Ben 33 senedir bu işi yapıyorum ve en kötü zamanda bile geçen sene ve bu seneki kadar kötüsüyle karşılaşmamıştık" diyerek, bireysel yatırımcının geçmişte yaşadığı olumsuz tecrübelerden dolayı artık halka arzlara yanaşmadığını belirtti.

Halka arz seferberliği kapsamında halka açılan şirket sayısını artırmak için TOBB ve sermaye piyasası kurumları arasında 2008 yılında bir protokol imzalanmış ve izleyen dönemlerde çok fazla sayıda küçük şirketin halka açılması teşvik edilmişti. 2010 yılından sonra başlayan uygulama ile üç yılda borsaya 60'dan fazla yeni şirket gelmiş ancak yanlış uygulamalar ve özellikle fiyatlandırmada yaşanan problemlerle pek çok yatırımcı zarar etmişti.

Türkiye'de son dönemlerde yavaşlayan ve durma noktasına gelen halka arzlarda 2016 yılında şu ana kadar yalnızca iki halka arz gerçekleşirken, bu rakam 2010 yılında 22 olarak gerçekleşmişti.

Turkish Yatırım verilerine göre 2010 yılında toplam 3 milyar TL'nin üzerinde 22 adet halka arz gerçekleşirken, bu rakam 2015 yılında 6 halka arzla 119 milyon TL'de ve 2016'nın ilk altı ayında 2 halka arz ile 343 milyon TL seviyesinde kaldı.         
        
 Yıl              Arz sayısı  Büyüklük (Milyon TL)
 2010             22          3,122
 2011             27          1,329
 2012             26          619
 2013             18          1,374
 2014             13          714
 2015             6           119
 2016 - Haz.    2           343

Bu yılın ilk yarısında gerçekleşen iki halka arzdan birisi olan Via GYO Mayıs ayında 306 milyon TL'lik gelir elde ederken, alüminyum ve metal yapı malzemesi üreticisi Çuhadaroğlu, Şubat ayındaki halka arzından 37 milyon TL gelir elde etti. 

Doğaner ayrıca Global Liman ve Ak Gıda şirketlerinin de halka arz planladıklarını fakat son günde bu plandan vazgeçtiklerini hatırlattı. 

Global Yatırım Holding'in iştiraklerinden Global Liman'ın yüzde 10.84 hissesine 53.4 milyon euro ile Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ortak olurken, şirket iptal ettiği halka arzı 2018 yılına kadar yapmak istiyor. EBRD ile yapılan hisse anlaşması sadece Global Liman için yaklaşık 500 milyon euro piyasa değerine işaret ediyor. 

Ayrıca Yıldız Holding'in iştiraki Ak Gıda'nın yüzde 80 hissesi Mayıs ayında Fransız Groupe Lactalis'e satılırken; satış sonrası Yıldız'ın şirketteki payı yüzde 10'a geriledi.
 
Doğaner, piyasaların beklediği büyük halka arzlar arasında ise Paşabahçe, İGDAŞ, Ziraat Bankası, Türksat ve Borsa İstanbul gibi şirketlerin olduğunu hatırlattı. 

"Tasarruf yok, varolan da gayrimenkule geçiyor"

Halka arz piyasasının gelişmesinin herhangi bir düzenlemeyle bir ilgisi olmadığını söyleyen Turkish Yatırım Genel Müdürü, tasarrufçunun zaten düşük olan mevduat oranını kullanmak için gayrimenkulü halka arza tercih ettiğini söyledi. Halka arz piyasasının gelişmemesinin düzenlemelerle bir ilgisi olmadığını söyleyen Doğaner, getiriyi az bulan yatırımcının gayrimenkulü tercih ettiğini belirtti. 

Doğaner, "Türkiye'de tasarruf yok. Tasarruf oranı şimdi bireysel emekliliğe verilen devlet teşvikiyle yüzde 13'lerden yüzde 15'lere çıktı. Yani tasarruf yok, olan tasarruflar da son zamanlarda gayrimenkul tarafına geçti" dedi. 

Doğaner, "Endeks 2012 yılındaki seviyesiyle hemen hemen aynı seviyede şu an. Fakat gayrimenkul kısmına baktığımızda ortalama getirisi borsanın ortalama getirisinin üzerinde. Yatırımcılar da bunun farkında. Yeni yatırımcı bu yüzden gelmiyor. Hem verimli görmüyor hem de gayrimenkulde de hâlâ gidecek yer görüyor" ifadelerini kullandı.