391 milyar dolarlık ETF rekoru, balon korkusunu tetikliyor

Aydın ŞAHİNALP

Giderek artan sayıda yatırımcının endekse sahip düşük maliyetli fonlara yönelmesiyle birlikte, borsa yatırım fonları ( ETF) talebinde tarihi seviyeler görülüyor. ETF’leri yatırımcılar arasında cazip kılan ve rekor talebi tetikleyen nedenlerin başında düşük maliyetli olması ve yüksek performansı geliyor. Küresel piyasalarda yatırımcılar 2017’nin ilk yedi ayında borsa yatırım fonlarına 391 milyar dolarlık rekor yatırım gerçekleştirdi. Londra merkezli danışmanlık şirketi ETFGI verilerine göre bu rakam 2016 yılının tamamında 390 milyar dolardı. Bu yıl pasif yatırıma yönelen para dalgasının ABD borsalarındaki olası balonu tetikleyeceğine dair endişeler artıyor.

ABD gösterge S & P 500 endeksi 8 Ağustos tarihinde, 2009 Mart ayında mali kriz sonrası düşük seviyesinden bu yana yüzde 267 artış kaydetti. Ancak son günlerde ETF’lerin yükselişi, dünyanın önde gelen portföy yöneticilerinin eleştirisiyle karşı karşıya. Eleştirel cephede yer alanlar, pasif fonların varlık fiyatlarına olumsuz etkisi olacağı ve piyasaların stres altındayken büyük bir likidite sıkışıklığına yol açabileceğini savunuyor. 100 milyar dolarlık varlığı yöneten ABD’li Oaktree Capital’in kurucu ortaklarından Howard Marks konuya ilişkin olarak Financial Times’a önemli açıklamalarda bulundu.

Uzmanlar riskler konusunda uyarıyor

ETF’lerin vaat ettiği geniş likidite sözünün henüz büyük bir ayı piyasasında test edilmediğini belirten Marks, “Varlıkların yönetimi, ETF’lerde olduğu gibi otomatik pilot olarak gerçekleştiğinde, yatırım eğilimleri aşırı ölçüsüz olabilir. Bir sıkıntı içinde satmak zorunda kalmaları halinde ETF’lerin ve diğer yatırım fonlarının alıcıları nerede bulacakları net değil” diye uyarıyor. ABD’li hedge fon yöneticisi şirketlerden Elliott’un CEO’su Paul Singer da, ETF’leri geçtiğimiz ay sonunda müşterilerine gönderdiği notta sert bir şekilde eleştirdi. Singer imzalı kısa ve önemli notta, “Pasif fonlara olan talep, hükümetlerin varlık fiyatlarını manipüle edilmesine göz yummasıyla aşırı yükseldi.

Bu durumda yatırımcılar arasında hisse senedi ve tahvil portföylerini tutarken sırt üstü uzanıp kolları katlamanın mükemmel bir yatırım stratejisi olduğu yanılsamasını yarattı. Bebeklik döneminde akıllıca bir fikir olabilecek bu durum, serbest piyasa kapitalizminin büyüme yaratan umutlarını tahrip eden bir bloğa dönüşüyor” ifadeleri yer alıyor. Son günlerde düzenleyicilerin ETF etkisini ele alıp yakından incelemesinde ciddi bir yoğunluk söz konusu.

Örneğin İrlanda Merkez Bankası, mayısta ETF sahipliği ve fiyatlandırması konusunda yeterli açıklama yapılması çağrısında bulundu. Menkul kıymetleri düzenleyicileri için global bir şemsiye organı olan Uluslararası Menkul Kıymetler Komisyonu da geçen ay ETF’lerin yarattığı potansiyel riskleri inceleyecek bir istişare başlattı.

Krizden bu yana 2.8 milyon dolar aktı

ETF endüstrisi, ABD borsa tarihinin en uzun soluklu boğa piyasasının yaşandığı 2008’in başından bu yana yaklaşık 2,8 trilyon dolarlık dev para akışını çekmeyi başardı. Dünyanın en büyük ETF sağlayıcıları özellikle bu yıl büyük bir dalganın etkisiyle hızla büyüyorlar. Varlık yönetiminin iki devi BlackRock ve Vanguard, bu durumdan en çok fayda sağlayan iki kuruluş olarak ortaya çıkıyor. 5.7 trilyon dolar ile dünyanın en büyük varlık yöneticisi olan BlackRock, 2016 yılının tamamında toplanan 137.9 milyar doları yılın ilk yedi ayında aşarak iShares ETF koluna 158.9 milyar dolarlık net giriş çekmeyi başardı. Pennsylvania merkezli Vanguard ise yeni ETF havuzuna 2016 yılında topladığı 96.8 milyar dolara yaklaşan bir rakamla 91.8 milyar dolar çekti. Dünyanın en büyük ETF sağlayıcıları sıralamasında Blackrock ve Vanguard’ı Charles Schwab, Nomura ve State Street izliyor.

ETF nedir?

Ülkemizde Borsa Yatırım Fonu olarak bilinen ETF’nin açılımı Exchange Traded Fund’dur. ETF payları organize borsalarda hisse senedi gibi spot fiyatla işlem gören, belirli bir yatırım aracının veya yatırım aracı grubunun getirisini replike ederek yatırımcılara sunmayı amaçlayan yatırım enstrümanıdır. ETF’ler 2008 finansal krizinden beri en popüler yatırım araçları arasında bulunuyor. ETF’lerin diğer yatırım fonlarından ayrılabilen en önemli özelliği normal yatırım fonları belirli zamanlarda satılabilirken ETF’lerin istenilen herhangi bir zamanda satılabiliyor olmasıdır. ETF avantajları arasında maliyetinin düşük olması, kısa ve uzun pozisyonların alınıyor olabilmesi, ödünç verilebiliyor olması sayılabilir. Aracı kurumların sunduğu trade programları üzerinden ETF yatırımlarınızı gerçekleştirilebiliyor.