Ayşe teyzeye 1 gram altın, Ahmet Bey'e mini endeks

JÜLİDE YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR

İSTANBUL - Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası AŞ (VOB) ile Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) alım-satım platformlarının Ağustos 2013’te birleşmesinin ardından, ciddi oranlarda düşen işlem hacmi bugünlerde rekor üstüne rekor kırıyor. 3.8 milyar TL’yi aşarak tarihinin en yüksek seviyelerine ulaşan hacim, 4 milyar liraya koşuyor. Borsa İstanbul yönetimi ise bir yandan 18.15 ile 23.00 saatleri arasında işlemlere devam edilmesine yönelik çalışmalar yaparken, bir yandan da bireysel yatırımcıyı VİOP’a çekmek için ürün üzerine ürün çıkartıyor. 

Türkiye’de bireysel yatırımcı kaynaklı likiditenin iyi olduğunu söyleyen Borsa İstanbul Genel Müdür Yardımcısı Çetin Ali Dönmez, “Yabancı yatırımcılar, bireysel yatırımcı kaynaklı likidite olduğu için geliyorlar. Fakat yerli kurumsal yatırımcıların da piyasaya daha fazla girmesi daha fazla işlem yapmasını. sağlamamız gerekiyor. Bireysel yatırımcılara ulaşma bağlamında önemli bir mesafe kat ettik ancak hala çok büyük bir yatırımcı kitlesi bu enstrümanları tanımıyor, piyasada işlem yapmıyor. Bireysel yatırımcı likiditesini artırmak lazım ki kurumsal yatırımcıyı da piyasaya çekelim. Bu aslında biraz birbirini besleyen bir süreç, yatırımcı çeşitliliği ne kadar fazla ise likidite o kadar sağlıklı oluyor. Şu anda VİOP’ta pozisyon taşıyan yatırımcıların yaklaşık yüzde 15’i bireysel, yüzde 85’i ise kurumsal yatırımcı. İşlem hacminde ise bunun tam tersi söz konusu. Bireysel yatırımcının işlem hacmindeki payı yüzde 70 civarında, kurumsal yatırımcıların payı ise yüzde 30 civarında” diye konuştu. Dönmez, Mayıs-Haziran ayları içinde Mini Endeks Opsiyon, Mini Altın Vadeli İşlem Sözleşmelerini ve döviz opsiyonlarını açacaklarını kaydetti. 

Mini Endeks Opsiyonları geliyor 

Mini Endeks Opsiyonlarının açılması için çalıştıklarını dile getiren Çetin Ali Dönmez, şunları söyledi: “Mevcut endeks opsiyonu devam edecek. Fakat biz varantlara muadil olacak bir mini endeks opsiyon sözleşmesini işleme açmayı planlıyoruz. Mevcut opsiyon sözleşmelerimizin büyüklüğü bireysel yatırımcılar için çekici olmayabiliyor. Dolayısıyla şimdiki endeks opsiyon sözleşmelerinin yüzde biri kadar büyüklükte mini endeks opsiyonlarını genelge ile ilan ettik. Takasbank ile de çalışmalarımız devam ediyor. Önümüzdeki iki aylık süre zarfında mini endeks opsiyon sözleşmeleri işleme açılmış olacak. Sözleşme büyüklüğü varantlar kadar küçük olmayacak ancak bu şekliyle de artık bireysel yatırımcıya hitap edecek bir ürün olacağını düşünüyorum. Varant piyasasında nominal değer olarak 1 milyar lirayı geçmiş işlem hacmi var, bireysel yatırımcı ilgisi var. Buradaki hacmi yakalamak istiyoruz. Hedefimiz varant piyasasına zarar vermek değil, hem varant hem de opsiyon piyasası işlemlerini daha likit hale getirmek.” 

Artık 1 gramlık altın alınıp satılabilecek 

VİOP’ta artık 1 gramlık altının alınıp satılabileceğini dile getiren Çetin Ali Dönmez, mevcut 100 gram büyüklüğündeki altın vadeli işlem sözleşmesinin büyüklüğünü 1 grama indirdiklerini söyledi. Dönmez, “Daha fazla bireysel yatırımcının ilgisini çekmeyi amaçlıyoruz. FX platformlarda genelde sözleşme büyüklükleri küçük olan enstrümanlar alınıp satılıyor. Küçük tasarrufl arı olan bireysel yatırımcılar açısından ilgi çekici ürünleri çıkarmakla borsamıza ilgiyi arttırmak istiyoruz. Bireysel yatırımcıyı çekmek için artık biz 1 gramlık Mini Altın Vadeli İşlem sözleşmeleri çıkartacağız. Bunu da Mayıs-Haziran aylarında gerçekleştirmeyi planlıyoruz” diye konuştu. 

Hacimdeki düşüş düzenleme kaynaklı 

Çetin Ali Dönmez, VOB’un, Borsa İstanbul ile birleşmesi sürecinde işlem hacminin düşmesi ile ilgili olarak şunları söyledi: “Birleşme sürecinde SPK, bankaların en çok işlem yapılan endeks ve pay senedi türevlerinde işlem yapmalarını yasakladı. Bankalar VİOP’ta işlem yapabiliyorlar ama endeks vadeli ve endeks opsiyon sözleşmelerinde işlem yapamıyorlar. Temelinde aracı kurumların daha fazla gelir elde etmesi, sermaye piyasası aracılık faaliyetlerini desteklemek için alınan bu karar piyasamızın işlem hacmini özellikle başlangıç aşamasında olumsuz etkiledi. VOB’da en fazla işlem yapan ilk 10 üye içerisinde muhakkak bir kaç tane banka bulunuyordu. Bankalar bu üründen çekilince yatırımcının kurum değiştirmesi de zor oldu. Bu durum da işlem hacmini olumsuz etkiledi. Endeks türevleri, en çok işlem yapılan kontrat. Yani işlem hacminin bu kadar düşmesinin sebebi geçiş değil, buydu.” 

Açık pozisyon

Dönmez, Borsa İstanbul-VOB birleşmesinin ardından yaşanan hacim düşmesini üye ziyaretleri vasıtasıyla, üyelere teknolojik destek sağlayan yazılım şirketleri, veri yayın kuruluşları ile toplantılar ve birebir görüşmeler yaparak önce durdurmayı sonra da tekrar yükseltmeyi başardıklarını dile getirdi. Dönmez, “2014 yılının ilk üç aylık verileri dikkate alındığında işlem gören kontrat sayısında geçen yılın aynı dönemine kıyasla % 30 civarında artış var. Dünya borsalar sıralamasında asıl dikkate alınan işlem hacmi kriteri işlem gören sözleşme sayısı olduğundan 2014 yılında dünya sıralamasındaki yerimizin 2013 yılına göre daha yukarıda olacağını düşünüyorum” dedi.