BDDK, ihracatçıya ve KOBİ'ye pozitif ayrımcılık için adım attı

Ece CEYHUN

İSTANBUL- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, yatırımı ve istihdamı teşvik edici kredilerde bankaların elini rahatlatmak için Sermaye Yeterliliği Mevzuatı, Karşılık Mevzuatı ve Kredi Kartları Mevzuatında değişiklik yapmaya hazırlanıyor. Taslak metinleri kurulun internet sitesinde görüşe açan BDDK, bankacıların yorumunu bekliyor.

Taslak metinde yer alan maddeye göre genel karşılık oranları, ihracat kredilerinde yüzde 1’den yüzde sıfıra, KOBİ kredilerinde ise yüzde 1’den yüzde 0.5’e indirilecek. Kredi kartı limiti 15 bin TL'ye kadar olan kişiler artık borçlarının asgari yüzde 30'unu ödeyecek. kart limiti 15-20 bin TL arasında olanlar için asgari ödeme oranı da yüzde 35'e çıkacak. Geçiş kademeli yapılacak ayrıca gelir düzeyi bin Türk Lirası veya altında olanlar ile gelir düzeyi tespit edilemeyenler için kredi kartı limiti bin Türk Lirası ile sınırlandırılacak. Üstelik bankalar limiti bin Türk Lirası üzerinde olanların gelir düzeylerinin belgelendirilmesi ve bu gelirlerin sürekliliğinin düzenli olarak kontrol etmek zorunda olacak. BDDK'ya görüş ve öneri göndermek için son tarih ise 26 Ağustos olarak belirlendi.

Kredi kartında çok taksit cazip değil

Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesi Yönetmelik Taslağı ile kredi kartı vasıtasıyla, mal ve hizmet alımı için veya nakit olarak kullandırılan kredilerin kalan vadesi 1-6 aya kadar olan taksit ödemelerine hali hazırda yüzde 75 olarak uygulanan risk ağırlığı da yüzde 100’e çıkarılıyor. Kredi kartı vasıtasıyla, mal ve hizmet alımı için kullandırılan kredilerin kalan vadesi 6-12 aya kadar olan taksit ödemeleri tutarlarına ilişkin halen yüzde 150 olarak uygulanan risk ağırlığı da yüzde 200’e, kalan vadesi 12 ayı aşanlara ilişkin yüzde 200 olarak uygulanan risk ağırlığı yüzde 250’ye yükseltiliyor. Uygulama kapsamına kredi kartı vasıtasıyla nakit olarak kullandırılan krediler de dahil ediliyor.

Karşılık mevzuatında değişiklik

Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Taslağa göre, yönetmelikte "tüketici kredisi" tanımı yapılacak, bu tanımda gerçek kişilere ait tasarruf mevduatlarına bağlı olarak kullandırılan kredili mevduat hesapları ile kredi kartları vasıtasıyla, mal ve hizmet alımı için ve nakit olarak kullandırılan kredilere yer verilerek daha önce tüketici kredisi kapsamında yer almayan söz konusu krediler kapsama alınacak.

Böylece yönetmelikte yer alan, taşıt ve konut kredisi dışındaki tüketici kredilerine yönelik genel karşılık oranlarındaki artırımlı uygulamaya gerçek kişilere ait tasarruf mevduatlarına bağlı olarak kullandırılan kredili mevduat hesapları ile kredi kartları vasıtasıyla, mal ve hizmet alımı için ve nakit olarak kullandırılan krediler de dahil edilmiş olacak.  
DÜNYA'nın edindiği bilgiye göre bazı bankalar kredi kartlarını tüketici kredileri gibi yani nakit, avans, taksitli isimleri altında kullandırarak daha düşük genel karşılık oranının kapsamına giriyordu. Bunun düzenleme arbitrajı yaratması nedeniyle BDDK şimdi bu düzenlemeyle beraber kredi kartlarını da tüketici kredisi olarak kabul ederek yüzde genel karşılık oranı uygulayacağını açıkladı.

Niyeti gösterir, maliyet çok etkilenmez

DÜNYA'nın görüşüne başvurduğu bankacılık kaynakları ise BDDK'nın cari açık hassasiyeti nedeniyle tüketimi değil yatırımı ve istihdamı artırıcı kredilere pozitif ayrımcılık getirdiğini söyledi. Bankacılar, Eximbank destekli ihracat kredilerinde de artık sermaye yeterlilik rasyosu hesaplanırken Basel II'den önce olduğu gibi sigorta poliçesinin tamamı aynı Hazine bonosunun olduğu gibi hesaplanacağını da belirtti.

BDDK'nın düzenlemelerinin cari açıkla mücadele kapsamında değerlendirilebileceği, ihracat ve KOBİ'ye destek olarak görülebileceğini kaydeden bankacılar, bu düzenlemelerin bankaların ihracatçıya ya da KOBİ'ye kullandırdığı kredilerin genel faiz seviyesi üzerinde çok radikal etkiler yapmayacağı açıklamasında bulundu.

Bankacılar, Fed'in sinyalinin ardından piyasada genel faiz seviyesinin zaten yükseldiğini ve ihracat kredi faizlerinin yüzde 5, KOBİ kredi faizlerınin çift haneli, mevduat faizlerinin de çift hanenin kapısında olduğunu anlatarak daha düzenlemenin hesabının kitabının yapılmadığını da belirterek "Türk bankalarının sermaye yeterlilik rasyosunda bir sıkıntı yok. Maliyete çok fazla etki etmez ağırlıklı olarak faiz yükselişinden sınırlı etkilenilmesine neden olabilir" yorumunu yaptı.

Bankacılar, bankaların ihracat ve KOBİ kredilerinde maliyet düşürebilmelerinin önemli bir şartının da fonlama maliyetleri olduğunu anlattı. Ayrıca teşvik için munzamlarla da oynanabileceği aktarıldı.

2011'de tüketici kredileri toplam kredilerin yüzde 20'sini aştığını karşılık oranı yüzde 1 değil yüzde 4 olarak uygulanıyor.

Krediler artıyor ama toplamdaki pay azalıyor

2007 yılından beri kredilerin gelişimi incelendiğinde hem ihracat hem de KOBİ kredisi kullanımı arttı. Fakat ihracat ve KOBİ kredilerinin toplam içindeki payı azaldı. Kredilerin 2007 yılından itibaren gelişimi incelendiğinde; KOBİ kredilerinin toplam krediler içerisindeki payı yüzde 28’ler seviyesinden yüzde 25’ler seviyesine, ihracat kredilerinin payının ise yüzde 10’lar seviyesinden yüzde 5’ler seviyesine geriledi.

2012 yıl başından itibaren bireysel kredi kartı alacakları ise yüzde 43 oranında artarken bu artışın yüzde 84 gibi önemli bir kısmı taksitli kredi kartı alacaklarından kaynaklandı. Taksitli kredi kartlarının kredi kartları içerisindeki payı Haziran 2013 itibariyle yüzde 56 düzeyine yükselirken, takipteki bireysel kredilerin dağılımında ise kredi kartı alacakları yaklaşık yüzde 46 düzeyine ulaştı.