BDDK'nın ardından bir destek de Merkez'den geldi

BORSA / FİNANS

Uzun zamandan beri 'tüketerek büyümeyelim' hassasiyeti olan ekonomi yönetiminden ikinci adım dün Merkez Bankası'ndan geldi. Cuma akşamı BDDK, tüketici kredilerine fren, ihracat ve KOBİ kredilerine destek vermek amacıyla karşılıklar kararnamesinde değişikliğe gitmek istediğini açıklarken Merkez Bankası'da ihracatçının reeskont kredilerinde limitini ikiye katladı. Bu aynı zamanda Merkez Bankası açısından da rezerv biriktirme alanının genişlemesi anlamına geliyor.

Merkez Bankası (TCMB), ihracat reeskont kredileri limitinin iki katına yükseltilerek 12 milyar dolara çıkarıldığını ve kredilerin vadesinin uzatıldığını açıkladı.

TCMB'den yapılan yazılı açıklamada, "TCMB Reeskont ve Avans Yönetmeliği yeniden düzenlenerek ihracat reeskont kredileri teminat şartlarına dair kullanım kolaylığı getirilmiş ve Bankamızca ihracatçılara kullandırılmakta olan ihracat reeskont kredilerinin limiti 6 milyar dolardan 12 milyar dolara yükseltilirken, kredilerin vadesi uzatılmıştır. Söz konusu limitin 11 milyar dolarlık kısmı Türk Eximbank'a, 1 milyar dolarlık kısmı ise diğer ticari bankalara tahsis edilmiştir" denildi.

Açıklamada, "Artırılan ihracat reeskont kredisi limiti paralelinde dış ticaret sermaye şirketleri ve diğer firmalar için kredi kullanım limitleri iki katına yükseltilmiş olup, bu tutarın yarısı 0-120 gün (dahil) vadeli, kalan yarısı ise 121-240 gün (dahil) vadeli kredi başvurularına tahsis edilmiştir" ifadelerine yer verildi.

Limit artışları ve sağlanan kullanım kolaylığı çerçevesinde ihracatçılarca TCMB reeskont kredisi imkanının daha fazla kullanılacağı belirtilen açıklamada, TCMB'nin net döviz rezervlerine sağlanan katkının aynı oranda artış göstereceğinin öngörüldüğü ifade edildi.

Karın yüzde 10'unu gizleyecek

BDDK ihracat kredilerindeki karşılıkları sıfırlar, KOBİ kredilerinde de karşılık oranını yüzde yarıma çekerken tüketici kredisi ve kart tarafında kapsam genişletip karşılıkları artırdı. Kart tarafında çok fazla taksit yapılmasının önüne de set çekebilecek adımlar atıldı. Asgari ödemelerin artması gibi karaların bankaların tahsili gecikmiş alacak rasyolarının bozulmasına neden olabileceği kaydedilirken karın yaklaşık yüzde 10'luk kısmının da gizlenmesine neden olacağı yorumu yapılıyor.

BDDK'nın kredi kartlarını da tüketici kredileri ile beraber hesaplayacak olması ve bunun içinde daha fazla karşılık ayrılmasını istemesi özellikle kart tarafında ve bireyselde güçlü bankaları etkilemesi öngörülürken KOBİ kredi portföyü yüksek bankalarında pozitif etkilenmesi bekleniyor.

Sektörün karının yaklaşık 2 milyar liralık bir kısmının yedek akçe olarak yazılacağı kaydedilirken yetkililer, "Sektör karı yaklaşık 2 milyar lira düşecek. Ama zarar olarak değil, kârın sermayenin altına gizlenmesi şeklinde olacak. Sektörün kârının yaklaşık yüzde 10'unun bünyede tutulmasına yönelik adım olacak" yorumu yapıldı.

Tüketiciye kontrol ticariye destek

Garanti Bankası Ekonomik Araştırmalar Müdürü Ali İhsan Gelberi, kredi büyümesinin devam ettiğini belirterek, "Merkez Bankası kredi büyümesinden rahatsız olduğunu her fırsatta belirtiyordu. Ama Bankanın kredi büyümesini yavaşlatması için elinde çok fazla enstrümanı yok. BDDK bu işi doğal olarak daha iyi yapar. Bu alınancak olan kararlar (henüz alınmış değil) ticari kredi faizlerinin lehine, tüketici kredilerinin aleyhine bir durum. Çünkü tüketici kredilerinde artış daha hızlı ve ekonomi yönetimini daha fazla rahatsız ediyor. Tüketici kredilerini kontrol etmeye yönelik bir hareket" dedi. Gelberi reeskont kredileri konusundaki karar için de "Limit artırımı ihracatçılar için gayet makul bir durum. Önemli olan bu limitin verilmesi değil, o limitin ihracatçı tarafından kullanılması" yorumunu yaptı.

Net döviz rezervlerine büyük katkı

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi ihracat reeskont kredilerinin döviz üzerinden düzenlenmiş senetlerin reeskonta kabulü suretiyle ve Türk Lirası olarak kullandırılmakta olduğunu belirterek, bankaya geri ödemelerinin ise döviz cinsinden yapıldığını söyledi. Bu nedenle TCMB'nin net döviz rezervlerini artıran bir uygulama olduğunu kaydeden Bürümcekçi, "Bu uygulama 2012 yılında net döviz rezervlerine 8,3 milyar dolar katkı sağlamıştı. O dönemde 6 milyar dolar olan limitin iki katına çıkarılması, kullanım oranına bağlı olarak net döviz rezervlerine 2012 yılına göre çok daha büyük katkıda bulunacaktır" değerlendirmesinde bulundu. Bu nedenle kararı olumlu bulduklarını aktaran Bürümcekçi, sermaye çıkışlarının devam ettiği ve TCMB'nin rezervlerinin yeterliliğinin sorgulandığı bir dönemde bu imkanın söz konusu endişeleri azaltmada fayda getireceğini düşündüklerini ifade etti.

Kartı olan negatif KOBİ'si olan pozitif

Reuters'a değerlendirmede bulunan Global Menkul Değerler Bankacılık Analisti Sevgi Onur, bankaların düzenlemelerden negatif etkilemesini beklediklerini belirterek, "Kredi kartlarının aylık minimum ödemesi artırıldı. Bu yeni takibe dönüşüm oluşumunu tetikleyebilir. Ayrıca, kredi karşılıkları, tüketici kredisi ağırlığı yüzde 25'ten fazla olan bankalar için artırıldı; bu da kârlılığı olumsuz etkiler. Akbank, Garanti, İş Bankası ve Yapı Kredi gibi kredi kartı portföyü yüksek bankalar daha çok negatif etkilenebilir. Halkbank gibi KOBİ kredisi ağırlığı olanlar daha pozitif etkilenebilir" dedi. Onur, kredi kartları için kredi risk ağırlıklarının artırılmasının da sermaye yeterlilik rasyosunu yarım puan kadar aşağı gelebileceğini kaydetti. Onur ayrıca, bankaların düzenlemelerden gelecek söz konusu olumsuz etkileri dengelemek için kredi kartlarındaki, bonus, puan ve mil gibi uygulamaları azaltabileceğine dikkat çekti.