Türk Lirası 1,5 yılın en sert değer kaybını yaşadı

Birol BOZKURT

Para piyasaları son yılların en hareketli zamanları yaşanıyor. Üzerindeki baskının kalkmasıyla hızla yükselişe geçen dolar/TL, önceki kapanışa göre yüzde 7,32 yükselişle bankalararası piyasada 23,18 liraya çıkarak rekor tazeledi. Dün güne 21,61 seviyesinden başlayan dolar/TL’de 1 aylık yükseliş yüzde 18’i yılbaşından bu yana ise yüzde 23’ü aştı. Doların yanı sıra Euro ve Sterlin’de Türk Lirası karşısında benzer şekilde yükselişini hızlandırarak tarihi seviyelere çıktı.

Kamu bankaları aracılığı ile doların satışıyla ilgili getirilen kısıtlamaların bir nebze olsun kaldırıldığını söyleyen ekonomistler, bankalar arasındaki alış satış makaslarının da azalmaya başladığına dikkat çekerken, 125 milyar dolara ulaşan Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarının çözülmeye başlayacağını söylüyor.

Kurdaki hareketlilik neyi işaret ediyor?

 TL’nin dolar karşısında yüzde 7 değer kaybını ve döviz piyasasındaki hareketi yorumlayan döviz işlemcileri, bu hareketleri kamunun yön belirleyici olduğu bir yapıdan daha serbest piyasaya geçiş adımlarının güçlü bir sinyali olarak değerlendiriyor. Konuyla ilgili görüştüğümüz ekonomistler dolar/TL’nin 25 seviyesinde denge bulacağını söylüyor.

Ekonomistler, dövizdeki yükselişi şöyle değerlendirdi; “Özel bankalarda mevduat faizleri yüzde 45’lere kamu bankalarında yüzde 60’lara kadar geldi.

Merkez Bankası’nın da faizleri yüzde 25’lere kadar yükseltmesine yönelik konuşulan senaryo dolaylı olarak dolara olan talebi bitirmeye yönelik bir plan.” Dolar/TL’de son 5 yılın rekoru günlük yüzde 15’lik yükseliş olarak kayıtlara geçerken, bugünkü artış ise son 1,5 yılın en büyük yükselişi oldu.

Döviz kurlarının volatil seyri hayatımızın her alanında etkisini göstermesi sebebiyle vatandaşların en çok takip ettiği konular arasında yer alıyor. Buna göre bugünkü sert yükselişin ardından geçmiş dönemlerdeki dolar/TL’nin performansı merak ediliyor.

10.08.2018: Rahip Brunson krizi

“Rahip Brunson” kriziyle 2018 yazında büyük satışların yaşandığı gün, TL’nin de son 5 yıl içerisindeki en kötü günü olarak tarihe geçti. Kur, yüzde 15,67 artarak günü 6,42 seviyesinden kapattı.

23.11.2021: Faiz indirimleri

Faiz indirimleri nedeniyle TL’de sert satışların görüldüğü 2021’in son döneminin en kötü günü olarak kayıtlara geçti. Dolar TL karşısında yüzde 12’den fazla değerlenerek 12,81 seviyesini gördü.

27.12.2021: KKM sonrası ilk atak

Kur, yüzde 9,69 artarak 10,50 seviyesinden başladığı günü 11,68’den noktaladı.

29.12.2021: KKM etkisi sürdü

Dolar kuru, yüzde 7,07 arttı. Günü 11,79’dan açan kur, 12,63 seviyesinden kapattı, zirve nokta olarak ise 12,69’u gördü.

07.06.2023: 1,5 yılın en kötü günü

Dolar/TL, önceki kapanışına göre yüzde 7,40'tan fazla yükselerek 23,20 seviyesine ulaştı ve rekor kırdı.

 İstanbul Portföy Strateji Direktörü Güzem Yılmaz Ertem: Dolar/TL 25 seviyesinde dengelenecektir

TCMB ve Kamu Banklarının müdahalesi ile kurda uzun süredir devam eden yatay seyir, seçim öncesi rezervlerin eksiye dönmesi ve sermaye kontrolü endişelerinin artmasıyla döviz talebinin artmasına sebep olmuştu. Yıl boyunca 19’larda salınan Dolar/TL paritesi son bir ayda 20'nin üzerine yükseldi.

Bakan Şimşek’ten Ortodoks politikalara dönüş ile birlikte faiz artışı bekleniyor. Bankalara tanınan döviz alım limiti devam etmesine rağmen yurtdışı kaynaklı döviz talebinin artması ve kamu müdahalesinin yumuşamayla kurdaki yükselişin devamı gelebilir.

Buradaki temel varsayım; reel kur hesabı ile enflasyon göz önünde bulundurulduğunda aslında kurun adil değerine yükseldiği yönünde. Başta ihracatçı şirketler olmak üzere, borsada döviz uzun pozisyonu olan şirketlerin de bundan nemalanacağını öngörüyoruz. Kurdaki yükselişe izin verilse de Dolar/TL’nin 25 seviyelerinde dengelenebileceğini düşünüyoruz.

Doların Fitilini Japon ev kadınları mı ateşledi?

Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Şirin Sarı:

Çarşamba gecesi başlayan TL’deki değer kaybı gün içinde devam etti. Asya seansında, Japon Yeni - Türk lirası arasındaki işlem hacmindeki olağandışı artış akla japon ev kadınlarının ‘carry trade’ işlemlerini akla getirdi.

Japonya’da 2000’li yıllardan beri sıfır maliyetli kredi kullananan yatırımcılar faizi yüksek olan ülkelerin tahvillerini alarak, ülke faiz oranları arasındaki farklılıktan kar elde ediyorlar. Türk tahvil piyasasıda bu yıllardan bu yana Japonların gözde piyasalarından oldu. Sadece tahvil değil hisse senedi piyasasında da oyuncu olabiliyorlar.

TL hareketine geri dönersek, Çarşamba gecesi Asya seansında Türkiye’de piyasaların kapalı olması dolayısıyla işlem hacimleri çok düşük oluyor. Yani piyasa sığ oluyor. Olağan dışı işlem hacminin olması, fiyatlarda büyük değişikliklere neden olabiliyor. TL'deki düşüş ile zararı kes emirlerinin olması ve bu emirlerin çalışması ile değer kaybı hızla büyüyebiliyor. İşte Türk lirasındaki değer kaybında Japon ev kadınlarının zararı kes emirleri düğmeye basmış olabilir.

Gram altında yeni tarihi zirve

Gram altın geçtiğimiz hafta Cuma günü başladığı ve her gün yenilediği rekor serisine Çarşamba günü de devam etti. Spot altın, yatırımcıların Fed’in bir sonraki toplantıda alacağı faiz kararına dair işaretler aramasıyla ikinci gününde de yatay seyretti. Gram altında ise Dolar/ TL kurunda yeni zirvenin görülmesiyle 1.464 TL ile rekor kırıldı.

Yabancı sormaya başladı

Uluslararası yatırımcılara aracılık yapan büyük kurumların ekonomistleri ise Mehmet Şimşek’in Hazine ve Maliye Bakanı olmasının ardından yurtdışından fonlardan görüşme ve bilgi talebinde bulunanların arttığını söyledi.