Enflasyon aşağı yönlü seyredecek

 

Merkez Bankası Temmuz ayı fiyat gelişmelerini açıkladı. Açıklamada, Temmuz ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0.23 oranında azaldığına, yıllık enflasyonun yüzde 9.07'ye yükseldiğine dikkat çekildi. Açıklamaya göne Para Politikası Kurulu Toplantı Özetinde de dikkat çekildiği gibi bu yükseliş işlenmemiş gıda fiyatlarından kaynaklandı. Temel mal fiyatlarının ana eğilimi maliyet yönlü baskıların hafiflemesiyle aşağı yönlü eğilimini sürdürürken hizmet fiyatları ılımlı seyrini korudu. 

 

Önümüzdeki dönemde enflasyonun aşağı yönlü bir seyir izleyeceği tahmin edildi. Bu dönemde enerji, işlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altını dışlayan ÖKTG-H endeksinin yıllık artış oranı yüzde 8.05'e gerilerken, bu endeksten işlenmiş gıda ürünleri çıkarılarak elde edilen ÖKTG-I göstergesinin yıllık artış oranı ise yüzde 7.50'ye yükseldi. 

 

Hizmet fiyatları Temmuz ayında yüzde 0.70 oranında artarken, grup yıllık enflasyonu yüzde 6.91 oranıyla son iki aydaki seviyesini korudu. Bu dönemde lokanta otel hizmetleri fiyatlarında yıllık artış oranı geriledi, haberleşme hizmetleri fiyatları ise yıllık bazda belirgin bir değişim göstermedi. Ulaştırma hizmetlerinde geçen ay gözlenen geçici indirimlerin sona ermesiyle birlikte yıllık enflasyon yükseldi. Bunun yanı sıra, kira enflasyonunda sınırlı bir yükseliş kaydedildi. Mevsimsellikten arındırılmış veriler ise Temmuz ayında fiyat artışlarının hem ana eğiliminin hem de yayılımının yavaşladığına dikkat çekti. 

 

Temel mallar grubu yıllık enflasyonunda sınırlı artış

Temel mallar grubu yıllık enflasyonu Temmuz ayında sınırlı bir oranda (0.18 puan) artarak yüzde 8.11 oldu. Bu gelişmede sezon indirimlerinin önceki yıla kıyasla daha düşük gerçekleştiği giyim fiyatları etkili oldu. Diğer taraftan dayanıklı tüketim malları fiyatları, en belirgin mobilya fiyatlarında olmak üzere, alt kalemlerin tümünde geriledi; böylelikle grup yıllık enflasyonundaki düşüş eğilimi hız kazandı. Bunun yanında dayanıklı tüketim ve giyim dışında kalan temel malların aylık artış hızı da önemli ölçüde yavaşladı. İfade edilen görünüme uygun olarak, mevsimsellikten arındırılmış veriler temel mal fiyatları ana eğilimindeki gerilemenin bu dönemde de korunduğuna işaret etti. 

 

Temmuzda enerji fiyatları geriledi

Temmuz ayında enerji fiyatları yüzde 1.03 oranında geriledi. Bu gelişmede, belediyelerce belirlenen su tarifeleri ile tüp gaz fiyatlarındaki düşüş etkili oldu. Uluslararası petrol fiyatlarındaki artışa karsın, Türk lirasındaki değerlenmeye bağlı olarak akaryakıt fiyatlarındaki azalış da enerji fiyatlarındaki düşüşe katkı sağladı. Sonuç olarak, enerji grubu yıllık enflasyonunda son iki aydır gözlenen azalış eğilimi korunmuş ve grup yıllık enflasyonu Temmuz ayında 1.47 puan azalarak yüzde 9.76 seviyesine geriledi. 

 

Gıda ve alkolsüz içecek grubu fiyatları arttı

Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları Temmuz ayında yüzde 0.36 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu yüzde 9.06'ya yükseldi. İslenmemiş gıda grubunda, yıllık taze meyve ve sebze enflasyonu düşük bazın da etkisiyle yükseldi. Diğer işlenmemiş gıda ürünlerinde ise beyaz et fiyatlarının artması dışında ılımlı görünüm korundu. Son dönemde gerilemekte olan mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları bu dönemde arttı ve bu grupta yıllık enflasyon yüzde 6.60'a yükseldi. 

 

İşlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu yarım puan azaldı

Temmuz ayında islenmiş gıda fiyatları yüzde 0.52 oranında arttı. Bu dönemde ekmek ve tahılların yanında, konserve ürünler, şeker, çikolata ve şekerlemeler ile alkolsüz içecekler fiyatlarında artışlar gözlenirken, uzunca bir dönemdir süregelen artışların ardından katı ve sıvı yağ fiyatları geriledi. Sonuç olarak, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu yaklaşık yarım puanlık azalışla yüzde 10.05'e geriledi. 

 

ÜFE yıllık enflasyonu yüzde 6.13'e geriledi

Temmuz ayında üretici fiyatları yüzde 0.31 oranında azaldı, yıllık enflasyon ise 0.31 puan gerileyerek yüzde 6.13 oldu. Mevsimsellikten arındırılmış tarım fiyatları bu dönemde artarken, grup yıllık enflasyonu düşük bazın da etkisiyle 7 puan artarak yüzde 11.42 oldu. İmalat sanayine girdi oluşturan tarım ürünlerinden buğday fiyatları uluslararası gelişmelere paralel olarak yüzde 3.2 oranında yükseldi. 2011 yılı sonlarından bu yana sürekli yükselen ayçiçeği fiyatları ise bu dönemde düşüş kaydetti. Canlı hayvan fiyatlarındaki gerileme sürerken, süt fiyatlarındaki benzer eğilim Temmuz ayında yerini artışa bıraktı. Temmuz ayında uluslararası emtia fiyatlarında gözlenen artışa karşın, döviz kuru gelişmeleri ve son dönemde özellikle uluslararası metal fiyatlarında süregelen gerilemenin birikimli etkisiyle imalat sanayi fiyatları geneline yansıyan azalış eğilimi korundu. Enflasyonun grup genelindeki düşüşüne en çok katkı sunan ana metal fiyatları yıllık enflasyonu yüzde eksi 4.76'ya geriledi. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi yıllık enflasyonu da 1,08 puan azalarak yüzde 5.39 oldu. Petrol hariç imalat sanayi fiyatlarında yılın ilk yedi ayındaki birikimli artış ise yüzde 0.28 ile sınırlı kaldı. 

 

Üretici fiyatlarının düşüşünü imalat sanayi fiyatları etkiledi

MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, imalat sanayi fiyatlarındaki gerilemenin ara malları kanalıyla etkili olmayı sürdürdüğü gözlendi. Ara malları yıllık enflasyonu özellikle ana metal fiyatlarının etkisiyle 1.97 puan azalarak yüzde 1.83 oldu. Metal fiyatlarının etkisi sermaye malları fiyatlarına da yansıdı; grup fiyatları metal yapı malzemesi ile makine fiyatlarındaki gerilemenin etkisiyle azaldı. Dayanıklı tüketim malları imalatı fiyatlarındaki düşüşlerin genele yansıdığı gözlenirken, dayanıksız tüketim malları fiyatları et ve et ürünleri imalatından kaynaklanan bir artış sergiledi. Sonuç olarak, üretici fiyatlarının Temmuz ayında gerilemesinde imalat sanayi fiyatlarında süregelen düşüşler etkili olurken; imalat sanayi üretici fiyat gelişmeleri, tüketici fiyatları üzerindeki maliyet yönlü olumlu görünümün sürdüğüne işaret etti.