Foreksçiler de 'sıfır' stopaj istiyor

Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR

İSTANBUL - Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından düzenlenen ve 20 aracı kurumun lisanslı olarak faaliyet gösterdiği foreks piyasasında gözler Maliye Bakanlığı'nın üzerinde. Piyasanın aktörleri foreks işlemlerinin de hisse senedi piyasasında olduğu gibi stopaja tabii olmasını bunun da yine hisse senedi piyasasında olduğu gibi 'sıfır' olarak uygulanmasını istiyor. Mevcut uygulamanın işlerliğinin kurumlar açısından sıkıntı yarattığına değinen aracı kurumlar, yabancı işlemlerinden elde edilen gelirin 15 gün içerisinde Maliye'ye bildirilmesinin uygulanabilir bir yöntem olmadığını ve bu uygulamanın yurtdışından gelecek yatırımcıları engellediğini ifade ediyorlar.

Geçtiğimiz yıl yatırımcıların hayatına yeni bir sermaye piyasası işlemi olarak giren kaldıraçlı alım satım işlemleri yani foreks işlemlerinin vergilendirilmesine yönelik bir takım sıkıntılar bulunuyor. Mevcut durumda yerli gerçek kişilerin sermaye piyasası kazançları stopaja dahil ve stopaj oranı da yüzde 'sıfır' olarak uygulanıyor. Foreks kazançları ise stopaja dahil değil ve kazancı elde eden kişi yıl sonunda diğer gelirleriyle beraber beyannamede bu kazançlarını da bildirmek zorunda. Ayrıca, yüzde 15'den başlayıp gelir tutarına göre en fazla % 35'e kadar olan oranlarda vergilendirilecek. Öte yandan, yabancı kişilerin yaptıkları işlemlerden elde ettikleri karlar da, yerli gerçek kişiler gibi vergilenecek. Ancak bunların Türkiye'de bir temsilcileri yoksa, bu işleme aracılık eden kurumlar 15 gün içinde bu gelirleri Maliye Bakanlığına bildirecekler.

Ayrıca foreks kazançları Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) açısından kambiyo işlemi olarak görülmüyor. Bu kapsamda elde edilen gelir BSMV'ye tabi durumda. Aracı kurumlar bu işlemlerde müşteriye karşı hem alım hem de satış yaptıkları için, bu alış satış arasında eğer bir kar elde ederlerse bundan yüzde 5 oranında BSMV ödeyecekler. Örneğin 1,35'ten alınan Euro/dolar paritesininin 1,38'den satılması halinde aradaki üç puanlık fark için BSMV alınacak. Bazı aracı
kurumlar, müşterilerin her alış ve satışında karşı işlem yapmadıkları için kar rakamı belirlenemiyor. Bu durumda BSMV hesaplanamıyor. İşte tam bu noktada foreks işlemi yapan şirketler uygulanan verginin belirsizlikler içerdiğini ve yoruma açık olduğunu belirtiyorlar.

Maliye'ye mektup yazdılar

Piyasada faaliyet gösteren aracı kurumlar foreksten elde edilen kazancın da hisse senedi gibi stopaja tabii olmasını ve bu oranın da sıfır olmasını istiyorlar. Söz konusu şirketler bu anlamda Maliye'ye mektup yazdılar. Fakat edinilen bilgiye göre Maliye Bakanlığı'nın bu değişikliğe sıcak bakmadığı da kaydediliyor. Aylık bazda 200 milyar dolara dayanan Türk foreks piyasası her geçen gün global oyuncuların da dikkatini çekiyor. 20 şirketin bulunduğu foreks piyasasında, ağustos ayında  200 milyar dolar ile zirve yapan toplam işlem hacmi ise ortalama 120 milyar-130 milyar dolar civarında oluşuyor. Yaklaşık 1 yılda oluşan bu büyüklük uluslararası foreks piyasasındaki güçlü oyuncular için de cazibe merkezi oluyor. Türk foreks piyasasında şuanda yaklaşık 10 bin kişinin işlem yaptığı belirtiliyor. 2013 yılında foreks piyasasında müşteri sayısının 50 bini aşması, işlem hacminin 250 milyar dolara çıkması ve 30 aracı kurumun faaliyet göstermesi bekleniyor.

Hisse gibi sıfır stopaj uygulanabilir

Hisse gibi sıfır stopaj uygulanabilir

PHİLLİPCAPİTAL Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Genel Müdürü E. Kerem Korur, vergi tarafıyla ilgili şu anda bir gri alan söz konusu olduğunu, foreksde faaliyet gösteren tüm aracı kurumlar ve yatırımcıların vergi konusunda doğru politikanın ne olduğunu araştırdıklarını dile getirdi. "Her ülkenin vergi konusunda farklı uygulaması olabilir" diyen Korur, hisse senedi piyasasında gerçek kişiler için stopajın sıfır olduğunu  hatırlatarak, "Foreks'te de aynı olmasında fayda var; stopaja tabii olup sıfır uygulanabilir" diye konuştu. Korur, konuya yönelik sıkıntılarını şöyle özetledi: "Biz bu konuda hem TSPAKB ile hem de kendimiz vergi otoriteleriyle devamlı temas halindeyiz. Çünkü çok yeni başladık. Burada doğru olan vergi yapısının ne olduğunu tespit edip o şekilde başlamak istedik. Ama şu an tam bir netlik yok. Biraz yoruma açık. Değişik yorumları var; genel görüş, Forex işlemlerinin, 193 sayılı gelir vergisi kanununun geçici 67. maddesi kapsamında olmadığı, dolayısıyla stopaja tabi olmadığı yönünde. Gelir vergisi beyannamesine tabii olup olmadığı konusunda ise ciddi bir belirsizlik var. Maliye'den görüş almaya çalışıyoruz. Bu konuda TSPAKB'nin de girişimleri oldu. Maliye yetkilileriyle bir araya geliyorlar. Yakında netleşecektir. Biz de şu anda araştırma durumundayız. Maliye yetkililerine doğru uygulamanın ne olduğuna yönelik görüş sorduk."

Yüzlerce Uzakdoğulu yatırımcı vergiyi bekliyor

Phillip'in dış ülkelerdeki şirketlerinden gerçek kişilerin Türkiye'de hesap açmak istediklerini ifade eden Korur, konuya yönelik şunları söyledi: "Bunlar gerçek kişiler ve Türkiye forex piyasasında yatırım yapmak istiyorlar. Bu kişilere vergilendirme konusunda nasıl bir uygulama yapılacağı konusu da hala çözümlenmedi. Vergi yükü olmadığına dair olumlu bir görüş gelirse ciddi para girişi olacak. Türkiye'de bu piyasanın regüle olması, SPK'nın bunu çok iyi düzenlemesi, ülkeyi çok cazip bir hale getirdi. Singapur, Hindistan ve Dubai ofislerinden Türkiye'de burada çok hesap acmak isteyenler var. Özellikle Uzakdoğu'dan Türkiye'ye ciddi bir yatırım eğilimi var."

Yabancılar ülkelerinde vergisini ödemeli

GCM FOREKS'İN Genel Müdürü Alper Nergiz, yurt içindeki büyük yatırımcıların yurt dışına kaçmaması için hisse senedinde olduğu gibi sıfır stopaj olması gerektiğini belirterek, "Ya da net kar üzerinden yüzde 5 stopaj uygulaması olabilir. İki durumda da beyana tabi olmaz. Yurt dışında ki müşterilerin Türkiye'deki aracılarla işlem yapılabilmesi için Türkiye'de potansiyel vergi numaraları almaları gerekli vergi numarası almadan kendi ülkesinde vergisini ödemeli. Çünkü kaydi işlem yapıyor fiziki alım satım yapmıyor" dedi. Foreks işlemlerinin Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri kapsamına alınmasının hedeflerinden birinin de, daha önce yurt dışına giden tasarrufların yurt içinde kalmasının sağlanması olarak bilindiğini belirterek, konuya yönelik şu değerlendirmelerde bulundu: "Bu hedefe uygun olarak foreks işlemlerinden elde edilengelirlerin vergileme usulleri de netleştirilmelidir. Piyasa yapıcıları, oldukça fazla sayıda olduğu bilinen foreks işlem hareketlerinin hem riskini dağıtmak hem de kar ve zararların netleştirilmesi mümkün olmaması nedeniyle genelde yapılan her işlemi yurt dışındaki likidite sağlayıcı firmalar nezdinde, işlem bazında koruma (hedge) altına almakta ve işlemlerden sadece spread geliri elde etmektedir. Elde ettiği bu gelirin üzerinden de yüzde 5 BSMV ödemektedir. Buna göre; BSMV istisnasından yararlanmak için bire bir işlem bazında koruma (hedge) yapılması yerine pozisyonun ve piyasaların durumuna göre koruma yapılabilmelidir. Koruma altına alınmayan pozisyonlardan edilen kar ve zararların netleştirilmesi mümkün olmalıdır. Sektörde piyasa yapıcılığının önünü açabilmek için BSMV mükellefiyetinin bu doğrultuda yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Şuanda ki mevcut vergi düzenlemesi birebir koruma amaçlı alınmayan hiçbir hedging pozisyonunun BSMV'den düşülmesini engellemektedir. Bu da piyasa yapıcısı bir kurumun işlem bazında gelir elde etmeden BSMV ödemesini zorunlu kılmaktadır. Yapılan toplu ve genel hedging işlemlerinin, toplam BSMV den düşülmesi, değişikliği gerçekleştirilir ise piyasası yapıcısı kurumlar genel hedging işlemlerini mahsup edebilirler. BSMV oranı ya fiziki teslimatlı döviz alış ve satış işlemlerinde yani kambiyo işlemlerinde olduğu gibi sıfır oranında olmalı ya da kar zarar netleştirilmesi yapılabilip ondan sonra %5 BSMV ödenmelidir."

15 günde beyanname uygulanamaz

YATIRIM ARAÇLARININ neredeyse tamamı Gelir Vergisi Kanunu Geçici 67. Madde kapsamında stopaja tabi tutuluyor ve bunun oranı da sıfır. Oysa kaldıraçlı işlemler Geçici 67 kapsamında alınmadığı için elde edilen kazançlar beyana tabi durumda. Buna göre yerli müşteri elde ettiği kazancı dönem sonunda beyanname ile vermek zorunda. Yabancı müşteride ise sorumluluk aracı kurumlara bırakılmış
durumda. Aracı kurumların yabancı müşterinin kazancını 15 gün içerisinde vergi dairesine beyan etmesi gerekiyor.. İşte bu uygulamalar yerli ve yabancı bazda işlem yapan müşterileri rahatsız ediyor. Görüşlerine başvurduğumuz foreks işlemi yapan kurumların üst düzey yöneticileri, "Yurtdışı ofislerimizden Türkiye'de forex hesabı açmak isteyen çok sayıda kişi var. Ancak bu kişilerin temsilcisi olarak bizim, her bir işlemden sonra, takip eden 15 gün içinde bu kişiler adına beyanname düzenleyerek, Maliye'ye bildirimde bulunmamız gerekiyor. Bu pratikte uygulanabilir bir yöntem değil... Örneğin, her gün, yüzlerce müşterinin işlem yaptığını düşünün... Bu da her gün yüzlerce beyanname düzenlenmesi gereğini doğurur. Bu da pratikte uygulanması mümkün olan bir
yöntem değil" diye konuştular.