'Halkbank tarafından kurulacak KGF rekabet sağlar, kurulmasında yarar var'

Canan SAKARYA

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği (TESKOMB) Genel Başkanı ve AK Parti Yozgat Milletvekili Abdülkadir Akgül, Halkbank tarafından esnaf ve sanatkarların finansmana ulaşımını artırmak amacıyla kurulacak ikinci bir Kredi Garanti Fonu’nun (KGF) rekabeti artıracağını ve yararlı olacağını söyledi.

4 yıl içerisinde 1 milyon 100 bin esnafa kredi kullandırdıklarını belirten Akgül, kurulacak yeni bir KGF’nin kendilerine rakip olamayacağına, TESKOMB üyelerinin birbirine bağlı olduğuna dikkat çekti.

Ankara Sohbetleri’ne konuk olan Akgül, Ankara Temsilcimiz Ferit Parlak ile arkadaşımız Canan Sakarya’nın sorularını yanıtladı:

► Halkbank tarafından esnaf ve sanatkara yönelik kurulması planlanan ikinci bir KGF gündemde. Bu alanda bir eksiklik mi var?

Ben aynı zamanda 25 ülkenin üye olduğu Avrupa Kredi Garanti Fonu Birliği Yönetim Kurulu üyesiyim. Dünyada bütün ülkelerde KGF’ler var. Hatta bazı ülkelerde 7-8’er tane KGF var. Yeni KGF’lerin kurulmasında tabii ki yarar var. Böyle olunca rekabet sağlanıyor, masrafl ar daha düşük oluyor. Mevcut KGF kurulurken kurucuları arasında biz de vardık. O zaman devlet garantisi yoktu, yabancı fonlar vardı, onlar da çok adım atamadılar. Sonradan devreye TOBB girdi. Hazine önce 1 milyar TL destek verdi. Sonra bu 25 milyar TL oldu. Kaldıraç sistemi ile 250 milyar TL’ye ulaşacak. Böylece KGF daha işlevsel olmaya başladı. Biz 1950’lerden beri bunu yapıyoruz. Şu anda TESKOMB olarak bir kredi garanti fonuyuz. Ama biz devletten destek almadan bunu yapıyoruz. Ayrıca dünyadaki KGF’ler arasında yüzde 100 destek veren tek kuruluşuz. KGF ödenmeyen paranın yüzde 60’nın riskini alıyor, kalanını banka karşılıyor. Biz yıllardır yüzde 100’ünü üstleniyoruz. Halk Bankası şu ana kadar bizim aracılığımızla esnafa 20 milyar TL kredi kullandırdı, geri dönmeyenlerin tamamını bizden alıyor.

3 MİLYAR TL’Yİ GEÇEN KAYNAĞIMIZ VAR

► Bunu nasıl sağlıyorsunuz? Kaynağı nereden buluyorsunuz?

TESKOMB Başkanı olduğumda bir fon oluşturdum. Alınan kredinin yüzde 1’ini kestim. Eskiden yüzde 10’u kesiliyordu ve harcamalara gidiyordu. Ben bu oranı düşürdüm ve yüzde 1’ini garantiye koydum. ‘Kimse buna dokunmayacak’ dedim. 15-16 sene oldu, fon büyüdü, bugün fonun büyüklüğü 3 milyar TL’yi geçti. Halk Bankası 20 milyar TL kredi verdi, dönüşünüalamadığı para sıfır ve takibi yok. Takibini biz yapıyoruz. Dünyanın en büyük en gelişmiş bankaları,Türkiye’nin en büyük bankaları verdiği kredinin yüzde 5’ini dönmeyecek olarak hesaplar. Ama biz de sıfır, hepsini biz karşılıyoruz. Kefili biz olduğumuz için Halk Bankası esnafın ödemesinin günü geldiğinde esnafı bilmez, ‘para yatmış mı yatmamış mı?’ diye bakar. Yatmamışsa benim hesabımdan keser.

► Siz nasıl takip ediyorsunuz?

Ödemeyi yapmadığı zaman esnafımızı uyarırız. Ne zaman ödeyeceğini sorarız. Esnaf, “Ödemeyi yapamayacağım. Bana 5 ay zaman verin” derse, 5 ay müsaade ederiz. 5’inci ayın sonunda yeniden süre isterse, parası olunca getirmesini bekleriz. Bir yıl da geçse, esnafımız gidip bulup buluşturup, parayı getirir. Bankalar bu anlayışı göstermez. Esnafımız babasından alamadığı desteği bizden alıyor, bu kapıyı kapatmak istemiyor. Banka olsa protesto eder evini arabasını, işyerini satmak zorunda bırakır. Biz esnafın arabasının evinin satılmasını engelliyoruz. Ancak kıyıda köşede kalan tamamen bitmiş esnaf varsa onlara, istemeden de olsa icra gönderiyoruz.

► KOSGEB kredilerine de esnaf ve sanatkardan yoğun ilgi oldu. Bu ilgi, bu alanda bir boşluk olduğunu mu gösteriyor?

50 bin TL’lik sıfır faizli KOSGEB kredisi başladı ama tam anlamıyla olmadı. Çünkü zordaki esnafın bankalardan kredi çekme şansı yok. Bankalarda herkesin bir puanı var, ona göre kredi veriliyor. Esnafın çoğu bu nedenle kredi alamıyor. Ama kefalet kooperatifi ortağıyım diye gidince artı 30 puan kazanıyor. Kredi alamamak diye bir sorunu olmuyor. Aynı adam bana ortak olmadan gidince kredi yok, ortak olup gittiğinde var. KOSGEB’e elektronik ortamda başvuruyor, vergi borcu ya da başka borcu var mı, kefaleti var mı bunlara bakılıyor.

DEVLETE YÜK OLMUYORUZ, KENDİ YAĞIMIZLA KAVRULUYORUZ

► Kredilerden faydalananların sayısını artırmak için devreye girecek misiniz?

Ben bu desteği devam ettirebilmem için kaynağa ihtiyacım var. Bu nedenle kullandırılan kredilerden yüzde 1 kesiyorum ama bunu yine esnafa geri veriyorum. Halkbank, “Siz de KGF olun, beraber kuralım, sizinkini de Hazine ödesin” diyor. Ama, biz devlete yük olmak istemiyoruz. Kendi yağımızla kavruluyoruz. Eğer böyle yapmazsak, para var diye buraya gelenler, “Kızılay’a 20 katlı bir misafirhane yapayım”, “Şuraya bir ambulans alayım” diye parayı boşa harcayabilir.

► Bugüne kadar ne kadarlık krediye kefil oldunuz? Bu yolla kaç esnaf desteklendi?

Dört yıl içerisinde 1 milyon 100 bin esnafa kefil olduk. 2016 yılında kredi verdiğimiz kişi sayısı 300 bin kişi. Ben TESKOMB Başkanı olduğumda faiz yüzde 60’dı, verdiğimiz kredilerden yaptığımız kesinti yüzde 10’du. Şimdi yüzde 1.5 kesiyorum, maaş ödüyorum, kira veriyorum, genel kurul yapıyorum ve esnafımıza kefil oluyorum. Tutumlu olunca oluyor. Son 10 yılda 50 milyarın üzerinde kredi kullandırdım. 50 milyar liranın tamamını bankaya olduğu gibi yatırdım. Toplam 1 milyon 100 bin kişi kredi kullandı. Son 4 sene içinde 20 milyar lirayı buldu. Geri kalan yılda da 30 milyar TL kredi kullandırdık.

3 DEVLET YÜZDE 1'İ TEŞVİK İÇİN VERİYOR

► Avrupa Garanti Fonu Yönetim Kurulu üyesisiniz, bunun avantajı oluyor mu? Yabancı fonlarla görüşmeniz var mı?

Bir kere bilgi açısından faydası var. Onların ne yaptığını görüyorsun, burada yanlış yapmanı engelliyor. AB fonları bizim için küçük kalıyor ama esnafı bireysel olarak başvurması için teşvik ediyoruz. Nasıl başvuracağı, nerelere başvuracağı konusunda yönlendiriyoruz. Yılda üç kez bu konuda seminer yapıyoruz ve esnafı eğitiyoruz.

► Torba yasaya göre esnaf, kurulacak Esnaf Fonu’na yüzde 2 oranında katkı sağlayacak. Bu oran yüksek bulunuyor. Düşürülemez mi?

Aslında devletin buna bir katkı vermemesi lazım ama yüzde 1 oranındaki desteği teşvik etmek amacıyla veriyor. Burada esnafın kendisini garanti altına almasını, maaş almasını sağlayacak bir iş yapılıyor. Devlet teşvik etmek için bir katkı veriyor. Hem devletin bir desteği oluyor hem de teşvik etmiş oluyor.

HANTAL BİR YAPIMIZ VAR

► Kooperatifler Kanunu’nu yetersiz buluyordunuz. Bir de “Çok hantalız” diye bir özeleştiriniz vardı. Ayrı bir kanun ve yapınız ile ilgili çalışmalarınız var mı?

Türkiye’nin en ücra yerlerinde, esnaf olan her yerde kooperatifimiz var. Ben artık kurdurmuyorum. Bir saat içerisinde 1 milyon 100 bin esnafa ulaşabiliyoruz. Çağırdığında hepsi gelebiliyor, biz hep beraberiz. 10 bin yöneticimiz, bin civarı kooperatif var. Bunlardan 900’ü faal durumda. 5 bin personel çalışıyor. Mesela Sur’da ki kredilerin faizini ben ödüyorum. Güneydoğu’da devlet elektriğin ne kadarını alıyor bilmiyorum ama ben paranın hepsini alıyorum. Doğrudur bizde hantal bir yapı var ve özel bir yasamız yok. Kooperatifler Kanunu’na bağlıyız. Yani herhangi bir yapı kooperatifleriyle aynı kanuna bağlıyız. Tabi ki ayrı bir kanunumuzun olması gerekiyor. Bir kanun hazırlığı var. Milletvekili olmamın avantajı da var. Bir düzenleme gerektiğinde iktidar muhalefet ortaklaşa düzenleme yapabiliyoruz ama bu hantal yapıdan kurtulmak için yeni kanunun hazırlığı içerisindeyiz.

KÂR ETMESİNE GEREK YOK, ESNAFI DESTEKLESİN YETER

► Yeni KGF bize rakip olamaz… Yeni kurulacak KGF ise bize rakip olamaz. Bizim kitlemiz küçük esnaf. Biz bunun dışına çıkmayız zaten. KGF dediğin zaten bir şirket. Ben şirket değilim. Kâr etmek zorunda da değilim. Burası esnafların kurduğu bir yer, kâr etmesine gerek yok, esnafı desteklesin yeter. HalkBankası kurulsun diyor, o da haklı, kurulursa rekabet olur. İnsanların yararına olur.

AKGÜL'DEN

✓10 yılda 50 milyar TL kredi kullandırdık

✓4 yıl içinde 1 milyon 100 bin esnafa kredi kullandırdık

✓Dünyadaki KGF’ler arasında yüzde 100 destek veren tek kuruluşuz

✓Devletten destek almıyoruz. 3 milyar liranın üzerinde kaynağımız var

✓Çok hantalız yeni kanun için çalışma yapıyoruz

500 bin başvurunun anlattığı…

Ferit PARLAK

KOSGEB kredisi için yapılan başvuruların 500 bin gibi rekor seviyeye ulaşması, esnafın finansman ihtiyacının seviyesini gösteriyor. Yararlanamayanların sayısının yüksekliği ise, çoğunluğun ‘kredi derecesi’ nin düşük olduğunu anlatıyor. Devlet Bakanı Mehmet Şimşek’in, Halkbank’ın küçük esnafa yönelik KGF kuracağı yönündeki açıklamaları ise esnafın bu açığının kapatılmasına yönelik bir adım olarak değerlendiriliyor. Mevcut yapıda, esnafın bu açığını kapatmak amacıyla hizmet veren TESKOMB’un Başkanı Abdülkadir Akgül’ün, “Halkbank tarafından esnaf için kurulması olası KGF, rekabet sağlar, kurulmasında yarar var”, “Devletten destek almıyoruz. 3 milyar liranın üzerinde kaynağımız var.”, “Çok hantalız. Yeni kanun için çalışma yapıyoruz.” şeklindeki cümleleri ile Halkbank tarafından kurulması planlanan KGF’nin rekabeti artıracağına, kendilerinin de taban ve kaynak olarak güçlü olduğuna ve bir kanun değişikliği ile rekabetçi yapılarını geliştireceğine dikkat çekiyor.