KOBİ kredileri yüzde 17 arttı, batık azaldı

Naki BAKIR

ANKARA - KOBİ kredileri, yılın ilk yarısında; bankacılık sektörünün genel kredi genişlemesinin üzerinde bir artış gösterdi.
DÜNYA’nın BDDK verilerinden yaptığı belirlemeye göre KOBİ kredileri, Ocak-Haziran döneminde yüzde 17.1 oranında net 33 milyar 651 milyon lira artarak 229 milyar 875 milyon liraya ulaştı.

KOBİ kredilerindeki artış, özellikle “orta büyüklükteki” işletmelerden kaynaklandı. Sayıca az olan, ancak kredi pastasından yarıya yakın pay alan bu işletmelerin kredi hacmi, diğerlerine göre çok daha hızlı arttı. Yeni sınıflamaya göre 250 kişiye kadar yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosundan herhangi biri 40 milyon TL’yi aşmayan bu işletmeler bu tanıma giriyor. Söz konusu işletmelerin 2012 sonunda 103 bin 749 olan sayısı, Haziran sonunda 112 bin 874’e yükseldi. Orta işletmelerin toplam kredi hacmi de yüzde 20.2 oranında net 16 milyar 256 milyon liralık bir artışla 96 milyar 915.4 milyon liraya ulaştı. Orta büyüklükteki işletmelerin kredi hacminde ilk çeyrekte yüzde 8.6 olan büyümenin, ikinci çeyrekte yüzde 10.7 ile ivme kazandı.

50 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 8 milyon TL’yi aşmayan “küçük” işletmelerin 2012 sonunda 317 bin 161 olan sayısı, Haziran sonunda 333 bin 975’e yükselirken, bunlara açılan kredilerin hacmi altı ayda yüzde 15.9 oranında net 9.9 milyar liralık artışla 72 milyar 46 milyon liraya çıktı. Küçük işletmelerin kredi hacmi ilk çeyrekte yüzde 7.7, ikinci çeyrekte yüzde 7.5 arttı.

Mikro işletmelerin kredileri hız kesti

En kalabalık grubu oluşturan “mikro işletme” statüsündeki KOBİ’lerden kredi müşterisi olanların sayısı 1 milyon 295 bin 569’dan 1 milyon 488 bin 757’ye yükseldi. Kredi hacmi en yavaş büyüyen kesim de bu işletmeler oldu. Yıllık istihdamı 10 kişinin, net satış hasılatı ya da mali bilançosu da 1 milyon TL’nin altında kalan bu işletmelerin toplam kredi hacmi altı ayda yüzde 14.1 oranında net 7.5 milyar liralık bir artışla 60 milyar 914 milyon lira oldu. Mikro işletmelerin kredi hacminde ilk çeyrekte yüzde 8.3 olan büyüme oranının, ikinci çeyrekte yüzde 5.4’e düştüğü gözlendi.

KOBİ’lerin yüzde 77’si kredinin yüzde 26.5’ini alıyor

Buna göre Haziran sonu itibariyle toplam banka müşterisi KOBİ’lerin yüzde 5.8’ini oluşturan orta büyüklükteki işletmeler, toplam kredilerin yüzde 42.2’sini alıyor. Sayıca yüzde 17.3’lük bir grubu oluşturan küçük işletmelerin kredilerdeki payı da yüzde 31.3 düzeyinde bulunuyor. En büyük grup olan mikro işletmeler ise kredi müşterisi KOBİ’lerin yüzde 76.9’unu oluştururken, bunların kredi hacmindeki payı yüzde 26.5’te kalıyor.
Mikro işletmelerde 41 bin lira olan işletme başına ortalama kredi hacmi, küçük işletmelerde 215 bin liraya, orta büyüklükteki işletmelerde ise 859 bin liraya kadar çıkıyor.

Kredilerde son bir yılda 56.4 milyarlık artış

KOBİ’lerin toplam kredi hacmi son bir yıl itibariyle ise 32.5 oranında 56 milyar 407 milyon lira artış gösterdi. Ancak yıllık artışın yüksek çıkmasında, KOBİ tanımına ilişkin Kasım 2012’de yapılan değişiklikle yıllık mali bilançosu 25-40 milyon TL arasında olan kredi hacmi büyük işletmelerin de kapsama alınması etkili oldu. KOBİ’lerin tanımı, nitelikleri ve sınıflandırılmasına ilişkin yönetmelikte yer alan mikro, küçük ve orta büyüklükteki işletme tanımları 4 Kasım’da yürürlüğe giren değişiklikle yeniden düzenlenmişti. Yapılan değişiklikle yıllık net satış hasılatı veya mali bilanço için 25 milyon lira olarak belirlenen üst limit 40 milyon liraya çıkarılırken, yıllık çalışan istihdamı üst limiti ise 250 olarak korunmuştu. Böylece, daha önce büyük işletme sayılan yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosu 25-40 milyon lira arasında olan şirketler de artık KOBİ sayılmıştı.

Batık krediler son iki ayda azaldı

KOBİ’lerin zamanında ödeyemedikleri için takibe düşen kredi borçlarının 2012 sonu itibariyle 6 milyar 391 milyon lira olan tutarı da bu yılın ilk yarısında yüzde 10.1 oranında 648 milyon liralık net artışla Haziran sonunda 7 milyar 39 milyon liraya yükseldi. Ancak batık kredilerdeki büyümenin ikinci çeyrekte hız kestiği gözlendi. İlk çeyrekte yüzde 7.2 oranında 458 milyon lira artan KOBİ’lerin batık kredileri, ikinci çeyrekte yüzde 2.8 oranında 190 milyon lira büyüdü. Batık kredi hacminin özellikle son iki ayda gerilediği gözlendi. Mart sonundaki 6 milyar 849 milyon liralık düzeyinden, Nisan sonunda 7 milyar 140 milyon liraya yükselen batık kediler, Mayıs sonunda 7 milyar 43 milyon liraya, Haziran sonunda da 7 milyar 39 milyon liraya geriledi. Bu gelişmelerle; KOBİ’lerin 2012 sonundaki yüzde 3.2 olan batık kredi oranı da Haziran sonu itibariyle yüzde 3’e geriledi.

Batık KOBİ kredileri, Haziran sonu itibariyle son bir yılda ise yüzde 28.9 oranında 1 milyar 579 milyon liralık net artış kaydetti.