Kredide fren süper ligdeki illerde daha sert

Naki BAKIR

ANKARA - Ekonomide soğuma, üretim ve tüketimde daralma yaşanan yılın ilk yarısında özellikle milli gelirin büyük bölümünü yaratan gelişmiş illerin net kredi kullanımı yavaşladı.
DÜNYA'nın BDDK verilerinden yaptığı belirlemeye göre ocak-haziran döneminde yurt içi kredi hacmi yüzde 8.2'lik bir büyümeyle 727.8 milyar liraya yükseldi. Geçen yılın ilk yarısında Türkiye genelinde 93.3 milyar lira olan "net" kredi kullanımı, bu yıl aynı dönemde 55.1 milyar lirada kaldı. Altı aylık net kredi artışı geçen yıla göre yaşanan 38.2 milyar liralık düşüşün 28.1 milyarı, ekonomisiyle orantılı olarak kredi pastasının yüzde 75'ini alan ilk 10 ilden kaynaklandı.

İstanbul'un net kullanımı yarı yarıya azaldı

Üretim ve tüketim hacmiyle en büyük ekonomi olan; toplam pastada tek başına yüzde 40 pay alan İstanbul'un geçen yıl ilk yarıda 35.4 milyar lira olan net kredi kullanımı, bu yıl aynı dönemde 19.7 milyar liraya düştü. İlin haziran sonu itibariyle 292.6 milyar lira olan kredi hacminde ocak-haziran dönemi genişleme oranı 7.2'de kaldı. İstanbul'un kredi hacmi geçen yıl aynı dönemde net yüzde 16.5 büyümüştü. Buna göre İstanbul'un altı aylık net kredi kullanımı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 44 daha düşük kaldı.
Haziran sonunda 83.1 milyar lira ile ikinci sırada bulunan Ankara'nın kredi hacmi altı aydı yüzde 6.2 oranında 4.9 milyar lira büyüdü. Ankara, geçen yılın ilk yarasında yüzde 15.4 oranında 9.7 milyar liralık kredi büyümesi kaydetmişti. Ankara'da net kredi kullanımı geçen yıla göre yüzde 50 düştü. Geçen yılın ilk altı ayında yüzde 19.6 oranında net 5.5 milyar liralık kredi genişlemesi yaşayan İzmir'in kredi hacmi, bu yıl aynı dönemde yüzde 8.9 artışla 3.4 milyar lirada kaldı. İzmir, ilk yarıda geçen yıla göre yüzde 39 daha az net kredi kullanımı gerçekleştirdi.
Kredi hacmine göre 4. sırada yer alan Antalya, ilk yarıda net 1.2 milyar lira ile 2011'e göre yüzde 57 daha az kredi kullandı. Bursa'nın altı aylık net kullanımı da 1.7 milyar lira ile geçen yılın yüzde 54 altında kaldı. Kredi hacmi en büyük on il içinde yalnızca Kocaeli geçen yılkinden daha fazla net kredi kullandı. Bu ilin geçen yıl ilk yarıda 1.3 milyar lira olan net kredi büyümesi, bu yıl 2.5 milyara ulaştı. Ancak ilk onda yer alan illerden Adana, Gaziantep, Hatay ve Konya'da da tersine gelişme yaşandı. On ilin altı aylık net kredi kullanımı 37.8 milyar lira ile geçen yılkinden yüzde 42.7 daha düşük kaldı. Geçen yıl ilk yarıda 65.9 milyar liralık net kredi büyümesi kaydeden on il, bu yıl aynı dönemde 28.1 milyar lira daha az kullanım gerçekleştirdi. Diğer 71 ilin altı aylık net kullanımı da yüzde 37 oranında 10 milyar liralık düşüşle 17.3 milyara geriledi.

Kredilerin yüzde 74'ü on ile

Kredilerin yüzde 74'ü on ile

Haziran sonu itibariyle 292.6 milyar lira ile en büyük kredi hacmine sahip İstanbul'u, 83.1 milyarla Ankara, 40.9 milyarla İzmir, 23.7 milyarla Antalya, 23.2 milyarla Bursa, 17.8 milyarla Kocaeli, 15.8 milyarla Adana, 14.7 milyarla Gaziantep, 12.4 milyarla Hatay, 11.8 milyarla Konya izliyor. On il haziran sonu itibariyle 535.9 milyar lira ile toplam kredi hacminde yüzde 73.4 pay alıyor.
Geçen yıla göre yaşanan düşüşlere rağmen İstanbul 19.7 milyar, Ankara 4.9 milyar, İzmir 3.4 milyar lira ile ilk yarıda net kredi kullanımı en yüksek iller olmaya devam etti. Bunları, net kullanımı geçen yıla göre 1.2 milyar lira artarak 2.5 milyara çıkan Kocaeli izledi. Toplam kredi hacminde 6'ncı olan Kocaeli, altı aylık net büyümede ise 4'üncü sırada yer aldı. Tutar bazında net kredi artışında daha sonra 1.7 milyar lirayla Bursa, 1.4 milyarla Gaziantep, 1.3 milyarla Konya ve Adana, 1.2 milyarla Antalya ve 808 milyon lirayla Mersin geldi.

Oransal büyümede Karaman birinci

Oransal büyümede Karaman birinci

Pastada küçük bir paya sahip olan Karaman ilk yarıda yüzde 27.8'le kredi hacmi oransal bazda en hızlı büyüyen il oldu. Bunu yüzde 22.2 ile aynı konumdaki illerden Bitlis, yüzde 22 ile Muş, yüzde 21.9'la Bilecik ve yüzde 21.3'le Mardin izledi. Batman yüzde 18.4, Karabük ve Van yüzde 17.9, Erzurum yüzde 17.4, Yozgat yüzde 17.1'le kredi hacmi ilk yarıda hızlı büyüyen iller arasında yer aldı. İllerin büyük bölümünde kredi genişlemesi düşük kalırken, Şırnak ve Rize'nin ise net kullanımı negatif olduğu için kredi hacmi küçüldü.

Batık kredi hacminde de İstanbul

Haziran sonu itibariyle batık kredi hacminde de İstanbul 7.1 milyar, Ankara 2.4 milyar, İzmir 1.4 milyar lira ile başı çekiyor. Üç büyük ili sırasıyla Antalya, Adana, Bursa, Kocaeli, Mersin, Denizli ve Gaziantep izliyor. On ilin batık kredi hacmi 14.4 milyar lira ile Türkiye toplamının yüzde 72.6'sını oluşturuyor.
İlk altı ayda batık kredi hacmi en hızla büyüyen iller ise yüzde 42.4'le Tunceli, yüzde 41.1'le Muş ve yüzde 31.8'le Adana oldu. Bunları yüzde 30.9'la Niğde, yüzde 24.9'la Batman, yüzde 23.4'le Osmaniye, yüzde 22.1'le Bilecik, yüzde 21.1'le Kütahya ve Yozgat, yüzde 91.2 ile Bartın izledi.
Diyarbakır, haziran sonu itibariyle yüzde 4.9'la batık kredi oranı en yüksek il olmaya devam etti. Adana yüzde 4.6, Düzce yüzde 4.2, Denizli yüzde 4, Kütahya yüzde 3.9'la batık oranı en yüksek iller arasında.