Merkez'den 'enflasyon' açıklaması

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, gıda fiyatlarındaki düzeltmenin sürmesiyle bu grupta yıllık enflasyondaki düşüşün belirginleştiği kaydedildi. 

TCMB Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu yayımlandı. 

Rapora göre, haziran ayında tüketici fiyatları yüzde 0,51  azaldı ve yıllık tüketici enflasyonu yüzde 7,20'ye geriledi. Gıda fiyatlarındaki düzeltmenin sürmesiyle bu grupta yıllık enflasyondaki düşüş belirginleşti. Petrol fiyatlarındaki gelişmelerin etkisiyle enerji grubunda yıllık enflasyon düştü.  

Bu dönemde döviz kuru etkilerine bağlı olarak temel mal grubu enflasyonu sınırlı bir oranda yükselirken, hizmet enflasyonu yüksek seviyesini korudu. Bu doğrultuda, çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi yatay bir seyir izledi. 

Bu dönemde Özel Kapsamlı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Göstergesi-H (ÖKTG) ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranları yataya yakın seyretti ve sırasıyla yüzde 7,82 ve yüzde 7,51 olarak gerçekleşti. 

Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, haziran ayında gıda grubunun katkısı 0,84 puan, enerji grubunun katkısı 0,08 puan azalırken, diğer grupların katkılarında bir değişiklik gözlenmedi. Mevcut durumda, yıllık tüketici enflasyonuna en belirgin katkı 2,60 puan ile hizmet grubundan geldi. 

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimleri incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinde bir önceki aydaki yüksek seviyelerin korunduğu görüldü. Hizmet enflasyonu ana eğilimi geçen ayın ardından bu dönemde de yataya yakın seyrederek yüksek seviyesini korurken, temel mal enflasyonu ana eğilimi sınırlı bir artış kaydetti. 

Haziran ayında hizmet fiyatları yüzde 0,88  arttı ve  grup yıllık enflasyonu yüzde 8,85 seviyesinde sabit kaldı. Bu dönemde, yıllık enflasyon kira ve ulaştırma hizmetlerinde gerilerken, diğer hizmetler ve lokanta otel gruplarında yükseliş kaydetti. 

 Gıda fiyatlarında son iki aydır gözlenen düzeltmeye rağmen kırmızı ette devam eden yukarı yönlü seyre bağlı olarak lokanta otel grubunda yüksek oranlı fiyat artışları haziran ayında da sürdü ve grup yıllık enflasyonu yüzde 13,62'ye yükseldi.  Diğer hizmetler grubundaki fiyat artışında ise yüzde  paket tur fiyatlarındaki yüzde 19,17'lik yüksek aylık artış  belirleyici oldu. 

Enerji fiyaları, haziran ayında yüzde 0,17 azaldı 

Temel mal grubu yıllık enflasyonu haziran ayında 0,09 puanlık artışla yüzde 5,97'ye yükseldi. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı tüketim mallarında baz etkisiyle yükselirken, diğer ana gruplarda geriledi. Dayanıklı tüketim mallarında, nisan-mayıs döneminde grup geneline yayılan yüksek fiyat artışlarının ardından, haziran ayında ılımlı bir görünüm kaydedildi. 

Bu dönemde otomobil fiyatlarında sınırlı bir artış gözlenirken, mobilya ve elektrikli alet fiyatları geriledi. Türk lirasındaki birikimli değer kaybının yansımaları bu dönemde dayanıklı mallarda yavaşlarken, giyim ve dayanıklı dışı temel mallar grubunda hissedilmeye devam etti. 

Enerji fiyatları, haziran ayında yüzde 0,17  azaldı. Bu gelişmede, tüpgaz ve akaryakıt fiyatlarındaki sırası ile yüzde 1,48 ve 0,75 oranlarındaki gerilemeler belirleyici olurken şebeke suyu fiyatları sınırlı oranda yükseldi. Sonuç olarak, yıllık enerji enflasyonu bu ılımlı seyir ile birlikte yüzde 2,78'e geriledi.  

Gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 3,54 azaldı 

Haziran ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 3,54 puan azalarak yüzde 9,28 oldu. Bu düşüşte, işlenmemiş gıda grubu fiyatları temel belirleyici olurken, işlenmiş gıda yıllık enflasyonundaki yavaşlama eğilimi sürdü.  

Mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatlarında mayıs ayında taze meyve-sebze kaynaklı olarak kaydedilen düşüş, ürün arzındaki artışla birlikte haziran ayında belirginleşerek sürdü. Diğer taraftan, bu dönemde kırmızı et fiyatlarındaki yüksek artış eğilimi devam etti. 

 Bunun yanında, fındık, yer fıstığı, badem içi gibi kuruyemiş fiyatlarındaki yüksek artışlar hız kesmeden sürdü. İşlenmiş gıda grubunda ise aylık fiyat artışlarının son aylarda yavaşladığı izlendi. Haziran ayında alt gruplar bazında ekmek, işlenmiş kırmızı et ve sıvı yağ (özellikle zeytinyağı) kalemleri dışında fiyatlarda nispeten ılımlı bir seyir kaydedildi. 

 İşlenmiş gıda fiyatlarının ilerideki görünümü açısından buğday fiyatlarının seyri büyük önem arz etmekte, yurt içi buğday fiyatlarındaki gelişmeler yakından izlenmektedir. Bu dönemde, gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 10,32'ye, gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu ise sınırlı bir düşüşle yüzde 5,82'ye geriledi. 

Yİ - ÜFE 

Yurt içi üretici fiyatları (Yİ-ÜFE)  haziran ayında yüzde 0,25  arttı ve  yıllık enflasyon yüzde 6,73'e ulaştı. Türk lirasında gözlenen değer kaybına bağlı olarak imalat sanayi grubunda fiyat artışı gözlenirken uluslararası emtia fiyatlarındaki olumlu seyir bu etkiyi sınırladı. Yıllık enflasyon, imalat sanayi fiyatlarında yüzde 7,39'a, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,69'a yükseldi. 

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, haziran ayında ara ve sermaye mallarında fiyat artışları yavaşlayarak sürerken, dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarında fiyatlar yatay seyretti. Ara malı imalatı fiyatları yüzde 0,68 artarken bu durumda plastik imalatı fiyatları belirleyici oldu. 

Sermaye malı imalatındaki yüzde 0,63'lük aylık fiyat artışında ise özel amaçlı makine imalatı fiyatları ön plana çıktı. Dayanıksız tüketim malları fiyatlarındaki yatay seyirde gıda ve giyim eşyası imalatındaki ılımlı seyir etkili oldu. 

 Dayanıklı tüketim malları imalatında ise tüketiciye yönelik elektronik ürünlerde geçen ayki yüksek artışın ardından bu dönemde düşüş gözlendi. Sonuç olarak, haziran ayında tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskıların önceki dört aya kıyasla bir miktar hafiflediği gözlendi.