'İç hukuku tüket öyle gel!'

 

 

 

ANKARA - Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), bazı başvuruların tazminat ödenmek suretiyle çözümüne dair Kanun ile kurulan Tazminat Komisyonunun, Mahkeme önünde derdest, 23 Eylül 2012 öncesinde yapılmış ve henüz Hükümete bildirilmemiş başvurular için tüketilmesi gereken bir yol olduğuna karar vererek, Türkiye'den yapılan başvuruyu bu iç hukuk yolu tüketilmediği için reddetti.

Terör örgütüyle bağlantılı oldukları gerekçesiyle yargılanan Mahmut Han, Nihat Kasun, Cemal Kilikli ve Müdür Turgut, haklarında 2001 yılında verilen kararları temyiz ettiklerini, ancak temyiz davasının henüz sonuçlanmadığını belirterek, makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiğini iddia ederek, AİHM'e başvurdu.

AİHM, şikayeti iç hukuk yollarının tüketilmemesi sebebiyle reddetti.

Mahkemenin kararında, 20 Mart 2012 tarihli Ümmühan Kaplan Türkiye pilot kararından sonra, yargılama süreleriyle ilgili 23 Eylül 2012 öncesinde Mahkemeye yapılmış ve henüz hükümete bildirilmemiş başvuruların, tazminat verilmesi suretiyle çözülmesine dair 6384 Sayılı Kanun'un TBMM tarafından kabul edildiği belirtildi.

6384 sayılı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Olan Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun ile kurulan yolun, Türkiye'ye karşı açılan yargılama süresiyle ilgili tekrar eden davalara çözüm bulma amacı taşıyan pilot karar usulünün doğrudan ve somut bir sonucu olduğu vurgulanan AİHM kararında, şunlar kaydedildi:

"Mahkeme, ulusal makamların bundan böyle bir iç hukuk yolu kurduğunu gözlemlemektedir. Mahkeme böylece, davalı devletin, Bakanlar Komitesi tavsiye kararlarına, ilgili konferanslarının sonuç bildirgelerine uygun olarak, iç hukuk düzeyindeki yapısal bir sorunu çözerek üzerine düşen sorumluluğu yerine getirdiğini not etmektedir. 6384 sayılı kanun, temel olarak Türkiye'nin makul sürede yargılama yükümlülüğüne aykırılıkları telafi etmesine ve Mahkeme önündeki başvuruları azaltmasına ve hatta tamamen sonuçlandırmasına imkan tanıma amacı taşımaktadır.

Mahkeme, 6384 sayılı Kanun'un niteliğini ve kabul edilişi sırasında içinde bulunulan bağlamı dikkate alarak, iç hukuk yollarının tüketilmesi şartının başvurunun yapıldığı anda değerlendirilmesi genel kuralına bir istisna yapılmasının haklı görülebileceğini düşünmektedir. Şu durumda, Mahkemenin, ihdas edilen bu iç hukuk yolunun etkili ve erişilebilir olmadığını söylemesi davanın bu aşamasında mümkün değildir. Bu kanun, en başta Ankara Bölge İdare Mahkemesinin, gerektiğinde Anayasa Mahkemesinin ve en nihayetinde AİHM'in denetimine tabi olacak bir hukuk yolu kurmaktadır."

Kararda, "başvurucuların şikayetlerini sonuca bağlama perspektifi sunan ve erişilebilir bir yol olan 6384 sayılı Kanun'la kurulan Tazminat Komisyonuna başvurmaları gerektiğine hükmedildiği" bildirildi.

 

Tazminat Komisyonu

 

6384 Sayılı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Olan Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun, 19 Ocak 2013'de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Kanuna göre, ceza hukuku kapsamındaki soruşturma ve kovuşturmalarla özel hukuk ve idare hukuku kapsamındaki yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı, mahkeme kararlarının geç ya da eksik icra edildiği veya hiç icra edilmediği iddiasıyla 23 Eylül 2012 tarihi itibarıyla AİHM'e başvuran kişiler, bu Kanuna göre kurulan Komisyona müracaat edebilecek.

Komisyon, başvuruları 20 Şubat 2013 itibarıyla kabul etmeye başladı. İlgililer, Cumhuriyet Başsavcılıkları aracılığıyla veya doğrudan Komisyona müracaat edebiliyor.