'Otomotivde katma değer koşulu gözden geçirilmeli'

İbrahim EKİNCİ 

İSTANBUL - 1984'te katıldığı Tofaş'ta 27'nci çalışma yılını dolduran CEO Kamil Başaran, Tofaş'ın bu dönemde katettiği yolu, "30 bin araç paketler halinde geliyor, kolay yapıyorduk. Tofaş, Türkiye'nin evrimini yaşadı, dünya otomotiv sektörünü yakaladı, yan sanayi oluşturdu. Anadolu'nun eşrafı bayilerimiz oldu. Ana sanayi zeytin işçisiyle başlamıştı. Zeytin işçisini mühendise çevirdi. Ar - Ge'miz bir barakada başlamıştı. Şimdi araç geliştiriyoruz" diye konuştu. Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi'ndeki basın toplantısından önce, Tofaş'ın 4 milyonuncu arabayı banttan indirme töreni yapılmıştı. Başaran'ın özeti, bu yolculuğu anlatıyor.

Baraka, Ar - Ge merkezinden, uçaklar dolusu çalışanı eğitmek üzere İtalya'ya taşımadan gelinen nokta çarpıcı: Linea, Doblo ve Minicargo modellerini geliştiren, Fiat'la EMEA bölgesi için tasarladığı araçlarda ortak sorumluluk anlaşması yapan bir şirket. Bu, Tofaş'ın Ar - Ge'de kesenin ağzını açmasıyla, Ar-Ge harcamalarında dünyada ilk bin içinde yer almasıyla oldu. "7 milyarlık ciromuzun yüzde 3'ünü Ar - Ge'ye harcıyoruz" dedi Kamil Başaran. 'Artık tamam' noktasında da değil. Bu yıl Ar - Ge kadrosunu 400'den 500'e çıkaracak. Başaran, eleman bulmakta sıkıntı yaşadıklarını söyledi.

'Stratejik yatırım' kriterleri

Sektörün gündeminde teşvikler var. Yüzde  40 katma değer şartı dolayısıyla otomotiv yatırımlarının 'stratejik yatırım' kapsamı dışında kalması sözkonusu. Başaran, "İki detay açık olmalı. Hafif ticari aracın daha fazla  katkı verebilmesi için kollanması gerekir. Yüzde 40 katma değer koşulu gözden geçirilmeli. Zor bir tanım. Tofaş için söylemiyorum, birçok yatırım projesi buna takılabilir. Bu sektörde frene basma lüksümüz yok. Yanlış anlamalar önlenecektir. Kimisi sadece montajdır ancak önemli yerdi girdiyle üretilen araçlar var. Teşvik değerlendirmesinde yerli yan sanayi alımı katma değere girmiyor. Yerlilik oranı bizde yüzde 64'lerdedir. Bu, dünya için de tepe noktadır. Herkes dış alım yapıyor. Rekabet ortamında her şeyi yerli alacağım diyemezsiniz. Pazarın küçülmesi ekonomiye nefatif katkı yapar. Alınması gereken tedbirler vardır. Hükümetin şimdiye kadarki başarısı doğru önlemlerin alınacağını gösteriyor" dedi.

'Yerli markayı araştırdık, zor'

Hükümet 'yerli otomotiv markası' istiyor. Sektöre bu konuda çağrılar oldu. Koç Holding, "Ortağımız Fiat'la değerlendiriyoruz" açıklaması yaptı. Aradan aylar geçti. Bu araştırmanın sonucu ne? Başaran soruyu şöyle cevapladı:
"OSD'nin dışında biz de bir çalışma yaptık. Ortaklarımız bu konuya samimi olarak baktı. Şu ana kadar yapılan değerlendirmelere  baktığımızda ne hayır, ne evet diyebiliyoruz.Yerli bir marka tek bir model olamaz, familya gerekir. Bu konu pazarımızın kapasitesi ile de ilgili. Alt segmentasyonda 100 bin kapasite var. Yüzde 50'sini alsanız 50 bin araç eder. 100 - 150 binden aşağı bir rakam ölçek olarak yanlış olur. Türkiye etrafındaki pazarları da araştırdık. Şu anda nümerikler, geldiğmiz nokta doğru gözükmüyor."

Pazar tahmini

Pazar tahmini

Ekonomide büyüme hız kesti. Bu otomotiv sektörüne de yansıyor. yıl başında daha karamsar tahminler vardı. Son birkaç ay toparlanma belirtileri geldi. CEO Başaran'ın, pazar konusunda tahmini şöyle:
"2011'i, 865 binle kapattık. ÖTV ve soğuma önlemleri dikkate alındığında, 2012'de 770 binlerde bir pazar tahmin ettik. Ocak kötüydü, ilk çeyrek daha aşağı indi. 2. yarı biraz toparladı. Temmuz - ağustos pazarın doğru yere geldiğini gösteriyor. 2011'in biraz altında kapamayı bekliyoruz. İhracatta sektör için adetsel bazda yüzde 10'luk bir düşüş bekliyoruz. Biz farklı coğrafyalara konsantre olduk. Latin Amerika'ya ihracatımızda artış var. 10 bin adete geldi. Doblo Amerika projesinde çalışmalar çok iyi gidiyor. Chyrisler sayesinde Amerika projeleri yeni fırsatlar doğuracaktır. Regülasyonları, emisyon değerlerini bekliyoruz. Oradan yeni üretimler gelir. Elektrikliye hazırız, pazarı bekliyoruz. İddiamız bu konuda FİAT'ın merkezi olmak. Bugün henüz karlı bir iş modeline dönüşmüş değil."