'Spekülatif işlemlerden vergi alınsın' önerisi

ANKARA - Gelir İdaresi Daire Başkanlarından Nazmi Karyağdı, sermaye ve gayrimenkul piyasası ile emtia borsalarında zaman zaman ortaya çıkan ve normalin üzerinde fiyat artışlarına neden olan spekülasyona dayalı işlemlerden "Spekülatif kazanç vergisi" alınmasını önerdi.

Karyağdı, Maliye Bakanlığının merkezi denetim birimlerinden Hesap Uzmanlarının "Vergi Dünyası" Dergisinde yayımlanan yazısında, küresel kriz dönemlerinde "Küresel Denge Vergisi ya da Spekülatif Küresel Kazanç Vergisi"nin uygulamaya konulmasının çok yararlı olacağını ifade etti.

Bu şekilde herhangi bir ülkenin sermaye piyasasında, altın, petrol, buğday, kakao, kahve, demir alüminyum gibi emtia borsalarında veya gayrimenkul piyasalarında spekülasyona dayalı işlemlerin vergilendirileceğini kaydeden Karyağdı, "Bu işlem, bir vergi mükellefi tarafından spekülasyon yoluyla elde edilen şişmiş kazancın köpüğünün vergi olarak alınmasıdır" dedi.

Spekülasyonu yönlendirenlerin o ülkede yerleşik kişi ve kurumlar olabileceği gibi dışarıdan gelen kişilerin de bunu yapabileceğini vurgulayan Karyağdı, spekülatif kazanç vergisinden sağlanacak kazanımları da şöyle sıraladı:

Spekülatif kazançlar halka ödenecek

"-Spekülasyon (vurgunculuk) ve manipülasyonların önlenmesi.

-Spekülasyon ve manipülasyon yoluyla elde edilen haksız kazançların vergi yoluyla tekrar halka aktarılması.

-Legal sistem içinde banka, finans kuruluşu, fon, bireysel ya da kurumsal yatırımcı vb. isimler altında hareket eden spekülatörlerin bir emtia ya da bir finansal araç üzerine veya bir ülke üzerine yüklenerek burada yıkıcı bir şekilde haksız kazanç elde etmelerinin önlenmesi.

-Finansal kriz zamanlarında spekülasyondan kazanç elde edenlerin zararlarını devletin üzerine yıkmaları durumunda bu zararların karşılanması için bir tür Riski Karşılama Fonu'nun vergiler yoluyla alıkonulması.

-Kontrolsüz risk iştahının yüksek vergi yoluyla frenlenmesi.

-Bireysel ya da kurumsal riskin ülkesel ya da küresel risk haline dönüşmesinin engellenmesi.

-Emtia, finansal araçlar ya da gayrimenkul fiyatları üzerinde meydana gelen, doğal olmayan şişkinliğin vergi yoluyla piyasa fiyatına çekilmesi."

Verginin uygulanması

Gelir İdaresi Daire Başkanlarından Karyağdı, spekülatif küresel kazanç vergisinin belirli sektörlerde, banka, finans kuruluşu, fon, bireysel veya kurumsal yatırımcı gibi isimler altında faaliyet gösteren mükelleflerin kazançlarında bir önceki yıla göre belli bir oranın üzerinde (enflasyonun etkisi giderildikten sonra yüzde 20 ya da 25'den fazla) artış olması halinde otomatik olarak devreye girmesi gerektiğini belirtti.

Karyağdı, şöyle devam etti:

"Alternatif bir yöntem olarak, finansal piyasalarda, emtia fiyatlarında, gayrimenkul fiyatlarında 1 yıl içinde belli bir oranın üzerinde artış meydana gelmişse, Maliye Bakanlıklarına bu sektörleri hesap dönemi sonu itibariyle açıklama yetkisi verilir. Bu sektörlerde belirli bir kazanç eşiğini geçen kişi ve kurumların normal gelir veya kurumlar vergilerinin yanı sıra küresel denge vergisine tabi olmaları sağlanabilir.

Küresel karların, kazançların ve nimetlerin paylaşılması şeklindeki küreselleşmenin finans sihirbazlarınca sadece kendi lehlerine çalışan bir sistem olmaması, dünya uluslarının refahına çalışan bir sistem oluşturulması ve küreselleşmeyi kötüye kullanma şeklindeki işlemlerin azaltılması için küresel denge verginin tartışılması yararlı olacaktır."