2010 ikinci yarı nasıl olacak?
Can KOMAR / Grand Trade International Türkiye Temsilcisi
Piyasaları inişli, çıkışlı ve çelik ticareti açısından çok riskli görüyorum.
Fiyatlarda, mayıstan itibaren yaşadığımız düşüşler, Temmuz ayında dengeye oturdu.
05.07.2010 12.07.2010 19.07.2010 26.07.2010 02.08.2010 09.08.2010
Sıcak 630-640 630-640 630-640 630-640 640-650 645-650
Soğuk 730-770 730-750 750-780 740-760 750-780 760-790
Galv. 0.50 850-860 850-860 860-870 850-860 860-870 870-875
Galv. 1.00 820-830 820-830 820-830 820-830 820-830 830-835
Boyalı 1025 - 1050 1025-1050 1030-1050 1030-1050 1060-1070 1060-1070
Hurda 320-335 320-335 340-350 355-360 370-375 390-405
Kütük 485-495 470-475 515-520 505-510 525-535 575-585
İnşaat demiri 545-560 530-535 550-555 545-550 570-580 620-630
Filmaşin 550-565 535-540 560-565 550-555 580-590 625-635
Çelik üreticileri, üçüncü çeyrekte kapasite kısıtlamasına gideceklerini duyurdular. Üreticilerin fiyat düşüşlerine direnmesi ile birlikte, piyasalar moral buldu ve fiyatların daha da düşmeyeceği izlenimi doğdu.
Ağustos başında ise, piyasalara tatlı bir güven geldi ve fiyatlar 5-10 dolar gibi yukarı istikamette hareket buldu.
Bölgesel analiz
Bütün bunlara rağmen, piyasaların aşırı bir risk taşıdığını düşünüyorum. Demir-çelik sektörünü analiz edeceğiniz zaman, küresel pazarlardaki dinamikleri düşünmelisiniz.
1. ABD
Ekonomik düzelme, ciddi bir dirençle karşılaşmaktadır. Yılın ilk yarısında yaşanılan olumlu gelişmeler herkesin umutlanmasına neden olmuştu. Hatta, Amerikan Merkez Bankası, Federal Reserve, para arzını azaltmayı bile düşünmeye başlamıştı. Ancak, mayıs ayında ekonominin tekrar sıkıntıya girmesi, tüm dünya pazarlarını etkilerken, Merkez Bankası'nın düşüncelerini değiştirmesine neden oldu.
Demir çelik fiyatları, ekonomik büyümeye aşırı duyarlıdır. Eğer ekonomiler büyüyor ise çelik fiyatlarında artış bekleriz. Ancak, Amerika'daki durum maalesef böyle görünmüyor.
Bu durumun ikinci yarıda tüm küresel çelik sektörünü etkilemesini bekliyorum. Ancak diğer bölgelerdeki durumu da incelememiz gerekir.
2. Euro Bölgesi
Euro bölgesi, ciddi bir çelik ithalatçısıdır. Bugünlerdeki en büyük sıkıntı, borçlanma krizidir. Mayıs ayında Avrupa Merkez Bankası ve IMF, Yunanistan, Portekiz, İspanya, İtalya ve İrlanda'ya arka çıkarak, kurtarma planları yapmışlardı. Bunun üzerine, tüm piyasalara bir güven gelmişti. Ancak, daha sonra, Avrupalı bankaların stres testi adı verilen, krize dayanıklılık testleri gündeme geldi. Bankalar bu testi de kazasız belasız atlatınca, Euro Bölgesi'ndeki ekonomik kalkınmanın devam edeceği umutları doğdu. Ancak, önemli bir noktayı unutmamamız gerekiyor: Yunanistan ve diğer sıkıntılı ülkelerin bu destekleri alabilmeleri için bütçe açıklarını süratle kapatmaları gerekiyor. Bütçe açıklarının kapatılması ise, devlet harcamalarında ciddi kesinti yapılacağı anlamına gelmektedir.
Bu durumun ikinci yarıda demir-çelik sektörünü ve otomotiv sektörünü olumsuz etkileyeceğini düşünüyorum.
3. Çin
ABD'nin hemen yanı sıra, Çin de çelik sektöründe sözü geçen bir ülkedir. Son günlerde fiyatların tırmanışa geçiyor olmasına rağmen, Çin ekonomisi ciddi biçimde yavaşlamaktadır. Özellikle, gayrimenkulde oluşan aşırı ısınmayı önlemek için alınan tedbirler, bu sektörde gözle görülür bir yavaşlama yaratmıştır. Ekonomik büyümenin de yavaşlaması nedeni ile Çin'in ikinci yarı beklentileri oldukça zayıftır.
4. Dünyanın geri kalanı
Üçüncü dünya ülkeleri marjinal büyümelerine devam edecekler. Gelişmiş ülkelerde, krizin ikinci çöküşünden bahsedilmesine rağmen, böyle bir şeyin olmayacağını düşünüyorum. Büyüme az da olsa devam edecektir. Bu arada, "zıplayan top" modelinde olduğu gibi, talebin ve fiyatların iniş ve çıkışları devam edecektir.
Kısacası, 2010 yılının ikinci yarısından hiç umudum yok. 2011 yılında ise, hafif iyileşmeler yaşanacaktır.
Demir-çelik ve otomotiv firmaları küçüldü
Bu arada, Türkiye'nin en büyük 500 şirketi sıralaması 1 ay kadar önce açıklandı. Bu listedeki firmaları, demir çelik ve otomotiv olarak sınıflandırdım. Görünen o ki, 2009 yılında, demir çelik sektörü en ağır darbeyi almış: Sektör, ciro bakımından %33 daralmış. Otomotiv ise %9 daralmış.
2010 yılında, daralmaların devam edeceğini düşünüyorum.
2009 ÇELİK NET SATIŞLAR
sıralaması Firma 2009 2008
7 Erdemir 3.575.843.160 5.014.572.054
10 Habaş 2.519.829.781 3.476.676.147
11 İçdaş 2.449.618.809 3.828.300.738
12 İsdemir 2.362.164.216 3.172.335.000
20 Çolakoğlu 1.546.580.318 2.675.455.383
23 Kroman 1.351.959.577 2.088.108.920
35 Diler 902.848.719 1.240.094.085
41 Kaptan 824.461.422 1.421.968.860
45 Tosçelik 775.444.881 574.210.535
46 Kardemir 773.957.543 1.066.447.524
51 İzdemir 721.465.088 1.366.152.028
59 Yazıcı 678.289.495 1.098.302.951
70 Nursan Çelik 610.863.280 1.166.880.432
75 Nursan Metalurji 578.344.707 632.805.497
77 Ekinciler 558.741.720 1.004.102.519
87 MKE 508.299.518 496.809.249
128 Ege Çelik 377.030.094 1.293.751.270
133 Yeşilyurt 366.107.246 545.075.735
158 Sidemir 310.724.828
268 Cer Çelik 181.019.353 541.165.339
454 Çemtaş 110.174.080 188.338.677
ÇELİK ÜRETİCİLERİ 500 büyük cirosu 22.083.767.835 32.891.552.943
2009 OTOMOTİV NET SATIŞLAR
Sıralaması Firma 2009 2008
3 Oyak-Renault 5.473.800.040 4.710.974.763
5 Tofaş 4.474.987.711 4.184.361.976
6 Ford 4.453.366.442 6.006.491.811
13 Toyota 2.242.064.925 2.517.017.188
22 Mercedes 1.472.696.529 1.753.765.774
43 Hyundai 787.370.257 1.116.561.018
71 MAN 606.042.027 549.555.872
82 Tusaş 527.889.134 287.151.678
84 Türk Traktör 525.216.591 695.320.139
88 BMC 506.583.771 681.250.108
100 Honda 472.640.543 975.270.000
123 Temda 405.260.932 564.639.586
134 Otokar 364.598.553 443.444.370
162 Karsan 299.398.948 203.489.803
293 Isuzu 169.166.475 377.271.138
343 Lokomotif Sanayi 144.568.408 173.841.219
370 Vagon Sanayi 133.006.480 -
Toplam ana sanayi cirosu (500 Büyük) 23.058.657.766 25.240.406.443
Son söz olarak, tedbirli olmanızı öneriyorum. Fiyatlar her an inişe geçebilir. Piyasalarda aşırı risk görüyorum.