30 milyar dolar evine döndü
Küresel tedirginlikte sıcak para muslukları kuruyor. Özellikle Avrupa'daki sıkıntıların ardından, Türkiye'deki sıcak para yatırımlarının hacmi de hızla geriledi. Yabancının portföyünde son 6.5 aydaki erime 29 milyar doları aştı.
Naki BAKIR
ANKARA - Özellikle Avrupa Birliği (AB) ekonomilerindeki sıkıntılar nedeniyle küresel finansal sistemde yaşanan sıkıntılar, alınan büyük çaplı önlemlere rağmen aşılamazken, Türkiye'deki sıcak para yatırımlarının hacmi de hızla eriyor.
Borsa ve DİBS'e park etmiş sıcak para ile yurt dışı yerleşiklere ait mevduatın toplamından oluşan yabancı portföyü, küresel finans piyasalarında belirsizlik ve sıkıntıların giderek arttığı son 6.5 ayda 29 milyar dolardan fazla fazla eriyerek 18 ay aradan sonra ilk kez 100 milyar doların altına indi. Yabancı portföyü nisan sonunda 128 milyar doların üzerinde bulunuyordu.
Altı buçuk ayda 29 milyar dolar erime
DÜNYA'nın Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ve Merkez Bankası verilerinden yaptığı hesaplamaya göre yabancıların Türkiye'deki sıcak para yatırımları ve mevduatlarının toplam değeri, küresel istikrarsızlığın giderek arttığı 29 Nisan-18 Kasım arasında, yüzde 22.8 oranında net 29 milyar 211 milyon dolar azalarak 128 milyar 278 milyon dolardan 99 milyar 67 milyon dolara geriledi. Bu dönemde özellikle yabancıların Borsa portföyü 31.9 milyar dolar küçülerek 73 milyar 836 milyon dolardan 50 milyar 288.1 milyon dolar indi. Anılan dönemde yabancıların DİBS portföyü de yüzde 17.6 oranında 7 milyar 303 milyon dolar küçülerek 41 milyar 430 milyon dolardan 34 milyar 127 milyon dolara geriledi. Ancak yabancılar Borsa ve DİBS'e yatırımı azalttıkları bu dönemde yatırımlarının bir bölümünü mevduata yönlendirdi, yurt dışı yerleşiklerin mevduat ve katılım bankası fonlarının toplam tutarı bu dönemde yüzde 12.6 oranında 1 milyar 640 milyon dolar büyüyerek 14 milyar 652 milyon dolar oldu.
Yeniden 100 milyar doların altında
Yabancıların Türkiye'deki sıcak para yatırımları ve mevduatlarının toplam değeri, 18 Kasım itibariyle 18 ay aradan sonra yeniden 100 milyar doların altına indi. Geçen yıl 16 Temmuz'da 99 milyar 891 milyon dolar olan söz konusu portföy, aynı ayın son haftasındaki artışla 100 milyar doları aşmış, 105 milyar 97 milyon dolar olmuştu. İzleyen dönemde büyümeye devam eden yabancı portföyü geçen yılın ekim ayında 124 milyar 264 milyon dolara kadar çıktıktan sonra, küresel ekonomi ve finansal alandaki gelişmeler paralelinde dalgalı bir seyir izledi, ancak genel yönü olarak küçülme eğilimini sürdürdü. 2010 sonunda 113 milyar 672 milyon dolara, bu yılın şubat ayında da 108 milyar 128 milyon dolara kadar gerileyen yabancı portföy yatırımları, izleyen iki ayda yeniden büyüyerek nisan sonu itibariyle 128 milyar 278 milyon dolara kadar çıktıktan sonra, artan belirsizliklerle tekrar küçülme sürecine girdi.
Bu yıl eylül sonunda 100 milyar dolar sınırına gerileyen yabancı portföyü, ekimde küçük çaplı bir artışla 104 milyar 755 milyon dolar olurken, 4 Kasım'da 102 milyar 71 milyon, 11 Kasım'da 103 milyar 79 milyon dolar oldu; izleyen hafta ise 4 milyar dolardan fazla küçülerek 99 milyar 67 milyon dolara indi.
11-19 Kasım haftasında yaşanan erimenin de yaklaşık 2.5 milyar dolarla büyük bölümü Borsa'da yaşandı. Yabancıların DİBS portföyünün de 2 milyar dolara yakın eridiği son haftada mevduat ve fonları ise küçük çapta artışını sürdürdü.
Sıcak para bıçak sırtında
Makro ekonomik göstergeleri görece daha iyi bir tablo sergilemekle birlikte Türkiye, krizde dibe vurmamak için önlem üstüne önlem almasına rağmen istikrarı tesis edemeyen Avrupa ve küresel ekonomideki tedirginlikten etkileniyor. Türkiye ekonomisindeki sıcak parada henüz büyük çaplı bir "kaçış" yaşanmadığı görülüyor. Merkez Bankası politikalarına da bağlı olarak yeniden yükselişe geçen faizler sıcak para açısından Türkiye'nin cazibesini artırıcı etki yaparken, son dönemde dövizde yaşanan yükselme de yabancı yatırımcıların pozisyon değiştirme eğilimini kırıyor. Son aylarda yeniden tırmanışa geçen enflasyon ve Merkez Bankası müdahalelerine rağmen yüksek düzeyde seyreden döviz kurlarına rağmen hızlı artışını sürdüren ithalat ile yüksek düzeyini koruyan cari açık ise Türkiye ekonomisindeki başlıca olumsuzluklar arasında yer alıyor. Bu süreçte yabancıların Türkiye'deki portföy yatırımlarının değeri hızla küçülürken, yeni sıcak para girişlerinin de özellikle ağustos ayından bu yana keskin bir yavaşlama ile durma noktasına geldiği görülüyor. İzleyen süreçte olumsuzlukların derinleşmesinin, sıcak parada genel bir çıkış eğilimini tetikleyebileceği belirtiliyor.