5 soruda şirket kuruluşları
Şirket kuruluşları ekonomide kriz döneminin etkilerinin önemli ölçüde giderildiğini gösteriyor.
İSTANBUL - Türkiye, krizde gösterdiği performansla dünyada birçok ülkenin gıptayla baktığı bir ülke haline geldi.
Şirket kurma işlemlerinin kolaylaştırılması, firmaların hızlı bir büyüme sürecine girmesine neden oldu. Bu büyüme rakamlara da yansıdı. Son olarak Aralık 2010'a ait veriler açıklandı. Gazetemiz editörlerinden Erhan Bilgin, verilere baktı, detayları ortaya koydu. Şirket kuruluşları cephesinden bakınca ekonomide kriz döneminin etkileri önemli ölçüde silinmiş görünüyor. Geçen yıl tarım şirketi kuruluşlarının yüzde 300 artması da hayli çarpıcı. İşte 5 soruda şirket kuruluşları:
1 - Kurulan şirket sayısı krizden çıktığımızı gösteriyor mu?
2010 yılında kurulan şirket sayısı yüzde 7 artarak 51 bin 971'e yükseldi. Yeni kurulan sermaye şirketi sayısı 2008'de yüzde 21, 2009'da ise yüzde 19.2 azalmıştı. Ancak 2010'da yeni kurulan şirket sayısı, henüz krizden önceki yıl olan 2007'nin gerisinde bulunuyor. Buna rağmen 1998 yılından bu yana en çok şirket kurulan üçüncü yılı temsil etmesi bakımından anlamlı.
2 - Şirketlerin sermayelerindeki değişim nedir?
2010 yılında kurulan şirketlerin sermayeleri sabit fiyatlarla 12.9 milyar liraya yükseldi. Bu, sabit fiyatlarla yüzde 11.7 oranında artış anlamına geliyor. Fakat, 'şirket başına sermaye miktarı' (yeni kurulan şirket başına sermaye) azalmaya devam ediyor.
DÜNYA'nın hesaplamalarına göre ortalama şirket sermayesi sabit fiyatlarla, 2010'da yüzde 4.5 azalarak 249.3 bin TL'ye geriledi. Ortalama şirket sermayesi krizden önceki yıl olan 2007'den de yüzde 11 oranında düşük düzeyde.
3 - Hangi şirketlerin kuruluşu dikkat çekiyor?
Tarım sektöründe faaliyet göstermek üzere kurulan sermaye şirketlerinde gerek sayı, gerek sermaye miktarı bakımından belirgin bir artış gözleniyor. Yeni kurulan şirket sayısı ve sermayesi içindeki oranı
2007'de yüzde 1 seviyesinde seyreden tarım sektörünün payı, 2010'da sayı bakımından yüzde 3.7'ye, sermaye miktarı bakımından yüzde 4.2'ye yükseldi. Bunun sonucu olarak yeni kurulan tarım şirketin 'ortalama sermayesi' 2010'da yüzde 37 oranında arttı. Artış hızı krizden önceki yıl olan 2007'ye göre ise yüzde 46 oldu. Bu sonuçlar sektörde bir yandan şirketleşmenin artmakta olduğunu yeni şirket ölçeklerinin büyüdüğünü ortaya koyuyor.
4 - Sanayi şirketlerinin ölçeklerinde durum nedir?
Yeni kurulan şirketlerde en belirgin olgu, sanayi sektörlerinde sermaye ölçeğinin küçülüyor olması. İmalat sanayi sektöründe yeni kurulan şirket sayısı 2005'ten bu yana en yüksek seviyeye çıkmasına rağmen, yeni kurulan şirketlerin sermaye miktarı düşük düzeyde kaldı. Bu durum yeni kurulan sanayi şirketlerinin ortalama sermaye miktarının azalmasına neden oldu. Yeni kurulan sanayi şirketlerinin sermayesi, halen 2007'ye göre düşük düzeyde. 2007 yılında yeni kurulan bir sanayi şirketinin ortalama sermayesi sabit fiyatlarla 340 bin TL iken 2010 yılında 194 bin TL'ye geriledi.
5 - Bu veriler neyi gösteriyor?
Bu durum, sanayi sektörüne giren şirketlerin ölçeğinin küçüldüğünü ortaya koyuyor. Bir başka ifadeyle sanayi sektöründe küçük alt şirketlerin sistemde daha etkin olmaya başladı. Öte yandan mevcut sanayi şirketlerinin sermaye ölçeğinin büyümesi, yeni kurulan şirketler ile köklü şirketler arasındaki sermaye uçurumunu da derinleştiriyor.