AB'nin orkinos oyunu

ANKARA - Neslinin devamı için avlanma kotası uygulanan ''suşi'nin ana balığı orkinos konusunda ''koruma''nın ''ticari savaş malzemesi'' olarak kullanılmaya çalışıldığı belirtiliyor. AB'nin, avlanma kotası ile ilgili uygulama sürerken, ''koruma'' gerekçesiyle orkinosun uluslararası ticaretini yasaklama kararı aldırmaya çalıştığı, AB balıkçılarını korumaya yönelik bu karardan, Türkiye, Fas, Tunus, Hırvatistan ve Cezayir gibi ülkelerin olumsuz etkileneceği öne sürülüyor.

AB ve ABD'nin desteklediğini açıkladığı ''orkinosların uluslararası ticaretinin yasaklanmasına'' ilişkin öneri, Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CİTES) kapsamında 13-25 Mart'ta Doha'da yapılacak toplantıda oylanacak. Türkiye, ''avlanma yasağı konmadan sadece uluslararası ticaret yasağının konulmasının gerekli korumaya sağlamayacağı'' gerekçesi ile karara karşı görüş bildirdi.

Türkiye'de balıkçılar tarafından yakalanan orkinosu yetiştirerek ihraç eden 6 firmadan biri olan Aqua Grup'un yöneticisi Nedim Ambar, orkinosun uluslararası ticaretinin yasaklanmasına yönelik girişimin, ''AB'nin, kendi balıkçılarını korumaya yönelik bir oyunu'' olduğunu öne sürerken, ''Kendisi, yakalanan balığı Birlik içinde tükettiği için balıkçıları etkilenmeyecek. Amacı orkinosları değil, kendi balıkçısını korumak. Avlanma devam ederken ticareti yasaklamak, nasıl bir koruma sağlar anlamıyorum'' dedi.

Ambar, CİTES toplantısında uluslararası ticaretin yasaklanması kararı çıkarsa, ''inadına avlanıp, bir şekilde yurt içinde vatandaşa bunu yedirebileceklerini söyledi.

Atlantik Ton Balıklarını Koruma Uluslararası Komisyonu (ICCAT), nesli tehlikede olduğu gerekçesi ile mavi yüzgeçli orkinoslar için, her ülkeye ayrı avlanma kotası belirliyor. Bu kotalar, yine koruma gerekçesi ile her yıl düşürülüyor. Mayıs ayından itibaren Akdeniz'de avlanan orkinoslar, balık çiftliklerinde 5-6 ay süreyle yetiştirildikten sonra ihraç ediliyor. Besleme sonucunda 100 kilodan 500 kiloya kadar ulaşan orkinoslar, özellikle Japonya'ya ihraç ediliyor. Kilosu ortalama 20 dolardan ihraç edilen orkinostan, Türkiye her yıl ortalama 150 milyon dolar döviz kazanıyor. Türkiye'nin Japonya'ya ihracatının yarısını orkinosun oluşturduğu belirtiliyor. Yıllık 3-4 bin ton civarında olan ihracatta, ortalama kg fiyatının 25 dolar olduğu hesaplanıyor.

ICCAT, orkinos avcılığında kota uygulamasına ilk olarak 2002 yılında başladı. Üye olmadığı için bu dönemde Türkiye'ye kota verilmedi. Türkiye'nin 2003 yılında üye olmasından sonra ise yıllık mevcut avlanma miktarları dikkate alınarak, Türkiye, verilen kotaları kabul etmedi. Doğu Atlantik ve Akdeniz ülkelerinde 32 bin 500 olan kota, önce 22 bin 500'e, sonra 19 bin tona, ardından 13.5 bin tona kadar düşürüldü. Bu kota AB ve diğer Akdeniz ülkeleri arasında paylaştırılıyor. Ancak, kotanın büyük bölümünü, yarısından fazlasını AB kullanıyor.

Türkiye'ye önceki yıllarda 918 ton avlanma kotası verilirken, Türkiye ortalama 2 bin ton avlanma kotası veriyor. Buna karşın, genel kotalardaki azalmaya paralel, Türkiye'nin kotası da 410.4 tona kadar düştü.

18 firmaya 410.4 tonluk kota

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, ICCAT'ın 2010 yılı için Türkiye'ye verdiği 410.4 tonluk kotayı, 1 Mart itibariyle balıkçılara dağıttı. ICCAT, denizlerdeki orkinos stoğunu korumak amacıyla, bu yıl avlanacak tekne sayısına da sınır getirdi. Bu nedenle, bu yıl avlanacak tekneler, noter huzurunda çekilen kura ile belirlendi. Avlanma izni için 90 firma veya balıkçı başvurdu. Kura sonucunda 18'ine 18 ton ile 25.2 ton arasında toplam 410.4 tonluk kota dağıtımı yapıldı.

Yetkililer, bu firmaların gelecek yıl yapılacak kota dağıtımına giremeyeceğini, bütün firmaların bir kez av kotası almasından sonra, ancak bu firmaların tekrar kota için başvurabileceğini söyledi. Mayıs'ta başlayacak avlanma sırasında, ağırlığı 30 kg'ın altında olan orkinosların avlanmaması gerekiyor. Türkiye, kendi kotası yeterli olmadığı için Akdeniz'deki diğer ülkelerin balıkçılarından kota kapsamında avlanan balıkları alıyor. Dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen bu orkinoslar, Türkiye'de beslendikten sonra ihraç ediliyor.

Türkiye, Hırvatistan, Fas, Tunus, Libya, Cezayir gibi ülkelerin ihracatını önlemek için AB eliyle oyun oynandığını ve bunun için bunun için Grenpeace ve WWF gibi örgütler kullanıldığını ifade eden Ambar sözlerine şöyle devam etti, "gerçek koruma yapacaklarsa ICCAT avlanmayı yasaklasın. AB avlanmaya devam edecek, biz koruyacağız.... Nasıl olacak?''