Anadilde savunmanın bütçesi hazineden

ANKARA - Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Tercüman Listelerinin Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Yönetmelik, ceza muhakemesinde, soruşturma veya kovuşturma evresinde meramını anlatabilecek ölçüde Türkçe bilmeyen ya da engelli olan mağdur, tanık, şüpheli veya sanığın iddia veya savunmaya ilişkin beyanlarının, kovuşturma evresinde iddianamenin okunması ve esas hakkındaki mütalaanın verilmesi üzerine sanığın kendisini daha iyi ifade edebileceğini beyan ettiği başka bir dilde yapacağı sözlü savunmasının Türkçeye çevrilmesi için oluşturulacak tercüman listelerine ilişkin usul ve esasları düzenliyor.

Yönetmelik, il adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonları tarafından tercüman listelerinin düzenlenmesi, güncellenmesi, tercüman olarak başvurabileceklerin uzman oldukları dillerin belirlenmesi ve nitelikleri, başvuru şekli, başvuruların değerlendirilmesi, kabulü ve listeden çıkarılma usul ve esasları ile tercümanlarca uyulması gereken ilkeleri kapsıyor.

Komisyonlar, her yıl en geç 15 Eylül tarihine kadar yargı çevresindeki il ve ilçe Cumhuriyet başsavcılıklarından ve ceza mahkemelerinden hangi diller ve işaret dilinde tercümana ihtiyaç olduğunun 30 Eylül tarihine kadar bildirilmesini isteyecek.

Komisyonlar, gelen bilgilerden ve başvurulardan yararlanmak suretiyle hangi dil veya diller ile işaret dilinde tercüman ihtiyacı olduğunu belirleyecek.

Komisyonlar, tercüman olarak görev yapmak isteyenleri komisyon başkanlığına müracaat etmelerini 15 Ekim tarihine kadar ilan edecek. Bu hususu il ve ilçelerdeki gerekli görülen kamu kurum ve kuruluşlarıyla, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına yazıyla bildirecek.

İlan, duyuru metninin il adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonu ve yargı çevresindeki adliyelerin divanhanesine asılması, mahalli bir gazetede ve elektronik ortamda yayımlanması suretiyle yerine getirilecek.

İlanda, listeye kabul edilenlerin yemin için hazır bulunmaları gereken tarih ya da tarihler de yer alacak.

 

Listeye kabul şartları

 

Listeye kayıt olabilmek için tercümanın, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması, başvuru tarihinde fiil ehliyetine sahip olması, en az ilkokul mezunu olması, başvuru tarihinde on sekiz yaşını tamamlamış olması, affa uğramış ya da ertelenmiş olsalar bile devlete ve adliyeye karşı işlenen suçlar, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu'nda yer alan suçlar ile basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas veya kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma suçlarından hükümlü olmaması veya hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmemiş olması gerekecek.

Tercümanın ayrıca, disiplin yönünden meslekten ya da memuriyetten çıkarılmamış veya sanat icrasından yasaklanmamış olması, komisyonun bağlı bulunduğu il çevresinde oturması veya bir mesleki faaliyeti icra etmesi, başka bir komisyonun listesinde kayıtlı olmaması gerekecek.

Tercüman olarak listeye kaydolmak isteyenler her yıl 31 Ekim tarihine kadar komisyona veya buralara gönderilmek üzere mahalli Cumhuriyet başsavcılıklarına bir dilekçeyle şahsen başvuracak.

Mahalli Cumhuriyet başsavcılıklarına verilen belgeler, UYAP üzerinden ilgili komisyona gönderilecek. Belgelerin asılları veya mahalli Cumhuriyet başsavcılıklarınca tasdik edilen örnekleri ayrıca ilgili komisyona ulaştırılacak. Bu tarihten sonra verilen dilekçeler değerlendirmeye alınmayacak. Başvuru dilekçesinde ayrıca kendisine ait bir banka hesap bilgilerinin belirtilmesi gerekecek.

Başvurular, başvuranların adları, bildikleri dil veya diller ile işaret dili, varsa çalıştıkları kurum ve kuruluşların adları, açık adresleri yazılmak suretiyle komisyonca kaydedilecek. Başvurular, komisyon tarafından 30 Kasım tarihine kadar değerlendirilerek, belirtilen belgelerin eksik olması ya da başvuru sahibinin belirtilen şartları haiz olmaması halinde, talebin reddine karar verilecek. Redde ilişkin karar ilgilisine tebliğ olunacak.

Talepleri uygun görülenlerin adları, bildikleri dil veya diller ile işaret dili, varsa çalıştıkları kurum ve kuruluşların adları, açık adresleri yazılarak oluşturulan liste en az yedi gün süre ile adliye divanhanesine asılacak ve elektronik ortamda ilan edilecek.

 

Yemin ve etik ilkeler

 

Listeye ilk defa kabul edilenlerle listeden kendi isteğiyle çıkarılıp yeniden kabul edilenlere komisyonca daha önce belirlenen ve ilan edilen gün veya günlerde yemin ettirilecek.

Tercümanlar görevlerini yaparken, bağımsızlık, tarafsızlık, dürüst davranma ve doğruyu söyleme, görevini bizzat yerine getirme, sır saklama gibi ilkelere ve temel yargılama ilkelerine uygun davranmak zorunda olacak.

Yemin eden tercümanlardan oluşan listenin bir örneği, 31 Aralık tarihine kadar Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığına, mahkemelere de duyurulmak üzere merkez ve bağlı ilçe Cumhuriyet başsavcılıklarına dağıtımlı olarak gönderilecek.

Komisyonlarca hazırlanarak Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığına gönderilen listeler birleştirilerek, Yargı Mevzuatı Bülteni ve elektronik ortamda yayımlanacak.

Türkçe bilmeyen ya da engelli olan şüpheli, sanık, mağdur veya tanık için görevlendirilen tercümanın giderleri, yargılama gideri sayılmayacak ve bu giderler Hazine tarafından karşılanacak.

Komisyonlarca oluşturulan listelerden ilgili Kanun kapsamında sanık tarafından seçilen tercümanın giderleri Devlet Hazinesince karşılanmayacak. Bu durumda, mahkeme tercüman gideri ile vezneye yatırılması gereken süreyi belirleyecek.

Tercüman hizmetinden yararlanma hakkı, yargılamanın sürüncemede bırakılması amacına yönelik olarak kötüye kullanılamayacak.

Listede yer alan tercümanların, listeye kabul şartlarını sonradan kaybetmesi, kanuni bir sebep olmaksızın tercümanlık yapmaktan kaçınması, listeden çıkarılmayı talep etmesi, belirtilen etik ilkeleriyle bağdaşmayan tutum ve davranışlarda bulunması, yönetmelikte yer alan suçlardan hüküm giymesi veya hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olması durumunda adı listeden çıkarılacak.

Belirtilen suçlardan hakkında kamu davası açılan kişinin ismi listede askıya alınacak. Dava sonucu beraat edilmesi durumunda askıya alma işlemi kaldırılacak. Çıkarılma sebeplerinin gerçekleşmesi halinde tercümanın adı komisyon kararıyla listeden çıkarılacak.

Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde komisyonlarca bu Yönetmelik hükümlerine göre tercüman listesi düzenlenecek.