Anonim şirket genel kurulu çağrısız toplanabilir mi?
Soner ALTAŞ / Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi
Bir okurumuz diyor ki; Beş ortaklı bir anonim şirketiz. Genel kurul toplantısı için Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde ve mahalli gazetede ilan vermek şirketimize maliyet getiriyor. Oysa, ortaklar birbiriyle kardeş ve zaten her gün her akşam görüşüyoruz. Genel kurul toplantımızı, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde çağrı yapmadan ve pay sahiplerine iadeli taahhütlü mektup göndermeden de toplayamaz mıyız?
Bildiğiniz üzere, 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu gereği genel kurul toplantıya, esas sözleşmede gösterilen şekilde, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde ve şirket internet sitesi yükümlüsü ise internet sitesinde yayımlanan ilânla çağrılır. Ayrıca, "toplantı günü ile gündemin" ve "ilânın çıktığı veya çıkacağı gazetelerin", pay defterinde yazılı pay sahipleriyle önceden şirkete pay senedi veya pay sahipliğini ispatlayıcı belge vererek adreslerini bildiren pay sahiplerine, iadeli taahhütlü mektupla bildirilmesi gerekir. Genel kurul toplantısına çağrının, ilân ve toplantı günleri hariç olmak üzere, toplantı tarihinden en az iki hafta önce yapılması zorunludur. Çağrının usulüne uygun şekilde yapılmaması, genel kurulda alınan kararların iptal davasına konu edilmesine yol açabilir.
Ancak, bu çağrı formalitesi yerine getirilmeden de genel kurul toplanıp karar alabilir. Aslında bu soru ülkemizde faaliyet gösteren ve çoğu aile şirketi olan anonim şirketlerin hemen hemen tamamını ilgilendirmektedir. Fakat okurumuz gibi çoğu şirket yönetimi kanunun tanıdığı bu imkandan haberdar olmadığından, toplantıya çağrı usulü kanunda öngörülen şekilde yerine getirilmekte, bu da şirket için bir maliyet kalemi teşkil etmektedir.
Dilerseniz, lafı fazla uzatmadan genel kurul çağrısız olarak nasıl toplanır ona değinelim. Aslında çağrısız genel kurul imkanı 6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanunu'nda da vardı. Eski TTK'ya göre, bütün payların sahip veya temsilcileri, aralarından biri itirazda bulunmadığı takdirde toplantıya çağrı hakkındaki merasime uymaksızın genel kurul olarak toplanabiliyor ve bütün pay sahip veya temsilcileri hazır olmak şartıyla karar alabiliyordu.
Aynı imkana 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu'nda da yer verilmiştir. Buna göre, bütün payların sahipleri veya temsilcileri, aralarından biri itirazda bulunmadığı takdirde, genel kurula katılmaya ve genel kurul toplantılarının yapılmasına ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla, çağrıya ilişkin usule uyulmaksızın, genel kurul olarak toplanabilir ve bu toplantı nisabı var olduğu sürece karar alabilirler. Çağrısız olarak toplanan bu tür genel kurullarda, gündeme madde eklenmesi, toplantıya katılanların oybirliği ile alınır. Çok ortaklı anonim şirketlerde pay sahiplerinin tamamına ulaşmak zor olabilir, ancak 5-10-20 ortaklı anonim şirketler pekala bu imkandan faydalanabilirler.
Okurumuzun şirketini esas alırsak, beş pay sahibinin tamamı genel kurul toplantısının çağrısız olarak yapılması konusunda uzlaşır ise, çağrı yapılmaksızın genel kurul olarak toplanır ve karar alabilirler. Ancak, toplantıya beş ortağın tamamı veya temsilcilerinin katılması ve bu nisabın toplantı sonuna kadar korunması gerekir. Pay sahiplerinden biri itiraz eder ise, genel kurul toplantısının çağrılı olarak yapılması gerekir. Kanun burada bir oran öngörmemektedir. Örneğin, dört ortak şirket paylarının %99.99'una sahip olsa ve çağrısız genel kurul toplantısı yapmak istese, ancak %0.01 paya sahip olan ortak itiraz etse, genel kurul çağrısız olarak toplanamaz. Bu hususta şirket paylarının %100'üne sahip olan ortakların veya temsilcilerinin anlaşmış olması ve hiçbirisinin itirazının olmaması gerekir.
Burada bir hatırlatmada daha bulunalım: Genel kurul toplantısının çağrısız olarak yapılacak olması, bu toplantıların istenildiği gibi yapılacağı anlamına gelmez. Kanun sadece çağrı konusunda bir kolaylık sağlamaktadır. Yoksa genel kurul toplantısının yapılmasına ilişkin yasal hükümlere aynen uyulur: örneğin; toplantıya bakanlık temsilcisinin katılması gerekiyorsa, toplantıdan önce temsilci talebinde bulunulur; hazirun listesi hazırlanır; finansal tablolar ve denetçi raporu hazır bulundurulur, vesaire.
Ayrıca, çağrısız genel kurullarda gündeme madde eklenmesi için toplantıya katılan pay sahiplerinin tamamının oyu, yani oybirliği gerekir. Bu nedenle, çağrısız olarak yapılacak genel kurul toplantısı öncesinde, yönetim kurulunun ya da pay sahiplerinden herhangi birisinin toplantının çağrısız olarak yapılması hususunda bütün pay sahiplerine bir teklif götürmesinin ve pay sahiplerinin de bu teklifi imzalayarak onaylamalarının uygun olacağı kanısındayız. Zira genel kurulda alınan kararlardan memnun olmayan bazı ortakların sonradan itiraz beyanında bulunması durumunda, anılan belge bu konuda herhangi bir itirazın olmadığına dair bir delil teşkil edecektir.