Anonim ve limited şirketlere ticaret ve sanayi odaları tarafından para cezası verilmesi

Soner ALTAŞ / Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müfettişi

Anonim ve limited şirketlere, üyesi oldukları ticaret ve sanayi odaları tarafından disiplin cezası verilebileceğini önceki yazımızda belirtmiştik. Bu yazımızın konusunu ise, anonim ve limited şirketlere, üyesi oldukları ticaret odaları ile ticaret ve sanayi odaları tarafından verilebilecek para cezaları oluşturmaktadır.

5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nun 93'üncü maddesinin birinci fıkrasına göre, oda ve borsa üyesi olan anonim şirketlerden;

a) Mevzuata uygun olarak kayıt ve tescil muamelelerini yaptırmayanlara veya tescil ve ilânı gereken değişiklikleri bildirmeyenlere yıllık aidatlarının iki katı,

b) Yetkili organlarca ve Sigorta Acenteleri İcra Komitesi ile Sigorta Eksperleri İcra Komitesince alınan kararlara riayet etmeyenlere yıllık aidatlarının beş katı,

c) İmalatta, mal ve hizmet arzında sağlık kurallarına uymayanlara, ölçü ve tartı aletlerini hileli bir şekilde kullananlara ve hileli, karışık veya standartlara aykırı ve kalitesiz mal imal edip, satanlara yıllık aidatlarının on katı tutarında idarî para cezası verilecektir.

Bu idarî para cezaları, aynı fiil ve halin bir yıl içindeki her tekrarı için iki kat olarak uygulanacaktır. Farklı mahiyetteki fiil ve hallerin ortaya çıkması durumunda ise, sadece o fiil için öngörülen para cezası uygulanacak, ceza artırımına gidilmeyecektir.

Diğer taraftan, para cezasını gerektirir fiil ve hallerin, aynı zamanda 5174 sayılı Kanunda öngörülen disiplin cezasını gerektirmesi halinde -örneğin; ölçü ve tartı aletlerinin hileli bir şekilde kullanılması; hileli, karışık veya standartlara aykırı ve kalitesiz mal imal edilip, satılması-, ilgili üye hakkında ayrıca disiplin soruşturması açılacak ve disiplin cezası verilebilecektir. Çünkü, 5174 sayılı Kanuna göre, oda üyesinin para cezası alması, kendisine ayrıca disiplin cezası verilmesine engel değildir.

Ancak, ticaret ve sanayi odaları tarafından anonim ve limited şirketlere para cezası verilmeden önce, para cezasını gerektirir fiilin şirkete yazılı olarak bildirilmesi ve savunmasının istenmesi, bu savunma için de en az on günlük bir süre tanınması gerekmektedir. Ayrıca, anonim ve limited şirketlerin, bu idari para cezalarına karşı, tebellüğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yetkili idare mahkemesine itiraz etme hakları bulunmaktadır. Yapılan itirazın, idare mahkemesince haklı bulunması durumunda ise, oda tarafından tahsil edilen idari para cezası yasal faizi ile birlikte ilgili Oda üyesine iade edilecektir.

Son olarak, yazımızda sadece anonim ve limited şirketlere değinilmekle birlikte, bu idarî para cezalarının sadece anonim ve limited şirketleri değil, ticaret, sanayi, ticaret ve sanayi, deniz ticaret odalarının ve ticaret borsalarının üyeleri olan gerçek ve tüzel kişi bütün tacirleri ve sanayici ile deniz taciri sıfatına sahip tüm gerçek ve tüzel kişileri kapsadığının altını çizelim.