Asgari ücret tespitinde nelere dikkat edilmeli...

Bilindiği üzere her yıl SMMM ve YMM odaları tarafından, takip edecek yıldan itibaren geçerli olacak asgari ücretlere ilişkin olarak yapılan çalışmalar ekim ayı sonuna kadar TÜRMOB'a iletilir. TÜRMOB, tüm odalardan gelen önerilerin genel bir değerlendirmesini yaptıktan sonra hazırladığı raporu, birliğin önerisi olarak Maliye Bakanlığı'na arz eder.

3568 sayılı yasanın 46'ncı maddesi ile asgari ücret tarifesini belirleme yetkisini elinde tutan Maliye Bakanlığı, aslında TÜRMOB tarafından verilen raporu fazlaca dikkate almadan ve Bakanlar Kurulu tarafından ilan edilmiş yeniden değerleme katsayısını esas almak suretiyle aralık ayı sonunda yeni asgari ücret tarifesini belirler.

TÜRMOB, eylül yada en geç ekim ayı içinde seçimli genel kurul toplantısını yapacak ve yeni birlik yönetimi belirlenecektir. Ancak bana göre odalar ve görevlendirilmiş tespit komisyonları 2009 yılı asgari ücret tarifesi için zaman kayıp etmeden hemen çalışmalarına başlamalıdır. Bu şekilde seçimlerin hemen ardından bu raporu Maliye Bakanlığı'na sunmak durumunda olan TÜRMOB'un eli güçlendirilmelidir.

Bu anlamda ilk çalışmaları İSMMMO tarafından yapılmış olan asgari ücret tarifesini belirlenme yöntemi, 2003 yılında Samsun'da tarafımızdan tespit edilen faktörler ve kriterlere göre asgari ücret tarifesi hazırlanmış ve başarı ile uygulanmıştır. Başarı ile uygulanmış bu özel çalışmanın, önümüzdeki süreçte genel anlamda tüm camia için geçerli kılınmasını öneriyoruz.

Bu bağlamda neler yapılması gerektiğine bir göz atacak olursak;

Asgari ücret tarifesinin hazırlanmasında;

I) Taban ücrete etki eden faktörler

II) Grupların tespit edilmesi gibi kriterleri tespit edilmelidir.

I- Taban ücrete etki eden faktörler nelerdir?

1. Evrakların mükellefin işyerinden alınıp tasnif edilmesi,

2. Defterlere kayıt edilmesi,

3. Beyan ve bildirimlerin tanzim edilmesi,

4. Beyan ve bildirimlerin e-posta aracılığıyla ilgili dairelere gönderilmesi,

5. Mali tabloların hazırlanması,

6. Büroların giderleri,

7. Sorumluluktan kaynaklanan giderler,

8. Mesleki bilgi ediniminden kaynaklanan giderler

II- Grupların tespit edilmesi nasıl olacak?

1. Personel işçi sayısı,

2. Yazarkasa-şube sayısı,

3. Banka-pos cihaz sayısı,

4. İşletmenin bir önceki yıl çek-senet-alıcı ve satıcı sayısı,

5. İşletmenin bir önceki yıl ithalat-ihracat sayısı şeklinde faktörler ve grupların belirlenmesi yapılarak her bir faktör için kademeli artan puanlar verilmelidir.

Hiç kuşku yok ki böyle bir çalışmada ücret tarifesinin genel ilkeleri;

1) Defter tutma hizmetleri, ücret tarifesindeki gruplar, bölgelere göre değil, işletme büyüklüğüne göre tespit edilmelidir.

2) Ücret tarifeleri, odalarca yayınlanmalıdır. Ücret tespit soru belgesi asgari tarifelerin hazırlanmasına engel teşkil etmemelidir.

3) Ücret tarifeleri, odaların gelir kalemlerinden olup haksız rekabeti önleyen önemli bir denetim mekanizmasıdır. Tarifenin odalarca belirlenememesi odaların haksız rekabeti kontrol altında tutmasını olanaksız kılmaktadır.

4) Meslek mensubunun yazılı ücret sözleşmesi yapmasının denetlenebilmesi için müşteri bildirim formları sözleşme numaralarını ihtiva edecek şekilde yeniden formatlanmalıdır.

5) İş kabulü sırasında önceki meslek mensubunun sözleşmesi ya da geliştirilecek bir iş bitim tutanağı aranmalıdır.

6) Oluşturulacak büro standartlarında, iş bitiminde teslim edilecek yasal defter ve beyannamelerin neler olacağı belirtilmeli ve ücret yönetmeliği ile eşgüdüm sağlanmalıdır. Asgari ücret tarifeleri basit, anlaşılır ve uygulanabilir olmalı ve böylece meslek mensubuna sözü edilen kriterler çerçevesinde ücretini belirleyebilme yetkisi verilmiş olmalıdır.

Aslında camianın böyle bir motivasyona ihtiyacı olduğu gerçeği de asla göz ardı edilmemelidir.