Avrupa'nın daralması fırsat yaratıyor

Özlem Ermiş Beyhan

Avrupa'da önümüzdeki süreçte pazar daralması çok şirketi tedirgin ediyor. Bir görüş de bu krizin Türkiye'deki şirketler için yeni fırsatlar yaratacağı yönünde. Bu görüşü destekleyen bir gelişmeyi Boydak Holding CEO'su Memduh Boydak şöyle anlatıyor: "Geçen ay Atina'da İstikbal mağazası açtık, ciro rekorları kırıyor. Daha bir ay olmamasına rağmen 100 bin euroluk satış yaptı. Eskiden hayal bile edemezdik, şimdi fiyatlar öyle ucuzladı ki Yunanistan televizyonlarında reklamlarımız dönüyor, markalaşma yolunda büyük fırsat yakaladık."

2011 yılı Boydak için çok iyi geçmiş. Özellikle iç pazarda tüm iş kollarında "heyecanlı" bir yıl geçirilmiş. Memduh Boydak, "Beklediğimizden daha iyi bir yıl oldu. Bizim sektör enflasyonları biraz yüksek gerçekleşti. Ama genel olarak baktığımızda başarılı bir yıl geçirdik" diyor. Boydak. 2011 yılını 5.2 milyar TL ciroyla kapatacaklarını anlatıyor. Bu, hedeflerin yüzde 5 üzerinde bir rakam. kablo endüstrisinde HES Kablo ile yüzde 35'lerde bir büyümeye imza atılmış. Mobilya grubunda yüzde 25'lerde bir büyüme yakalanmış. Tekstilde yüzde 20, demir çelikte yüzde 25 büyüme olmuş. Holding olarak ortalama yüzde 19-20'lik bir büyümeye imza atılmış. "Bu sıradışı bir yıldı" diyor Memduh Boydak.

Kasım ayından itibaren ekonomi yavaşlama başladı

Ancak Kasım ayından itibaren ekonomide bir yavaşlama gözlenmeye başlamış. "Sezon faktörü, konjonktür, 2012'nin zor geçeceğine dair söylemlerin tedirginliği etkilemiş olabilir. Ama genel olarak baktığımızda biz hedef revizyonuna gitmedik" diyor. "Ekonomi son iki ayda yavaşladı diyebiliriz. Son çeyrek rakamlarında ekonomide aynı büyüme oranlarını göremeyebiliriz" değerlendirmesini yapan Boydak CEO'su Avrupa'daki krizin yoğunlaşacağı kaygısının bu noktada etkili olduğunu vurguluyor. Boydak, "Arada bankacılar da bu yönde açıklamalar yapınca tabii tedirginlik artıyor. Bu işlere de yansıyor olabilir. Her ne kadar içeride ekonomik göstergelerimiz iyi de olsa komşu ülkelerde yaşanan siyasi olaylar da tedirginlik yaratıyor. Özellikle Suriye ve Irak'taki hadiseler iş dünyasında endişeli 2012 beklentilerinin bir unsuru" diyor. Irak, İran ve Suriye'deki olumsuz gelişmelerin artması ile komşularla ticaretin sekteye uğraması Boydak'a göre belirli şehirlerde ve genel ekonomide geçici de olsa sıkıntı yaratabilir. Boydak, "Çünkü sıkıntıya giren ülkeler hemen toparlanamıyor. İşte Libya'ya bakın. İktidar değişince her şey düzelmiyor, bu bir süreç meselesi. Türkiye artık sadece kendi iç dinamikleri ile büyüyen bir ülke değil. 2023 hedeflerine ulaşabilmemiz için komşu ülkelerle ticaretimiz çok önemli. Bulunduğunuz coğrafyada huzur ve barış olursa ticari aktiviteler de bundan olumlu etkileniyor" değerlendirmesini yapıyor.

Boydak Holding bu perspektifte ihracata büyük bir önem veriyor. İhracat 2011'de yüzde 17'lik artışla 470 milyor dolar seviyesine yükselmiş. Memduh Boydak ciro içinde ihracatın payının yüzde 30'lar seviyesine çıkarılmasını hedeflediklerini vurguluyor. Bu hedefle yeni pazarlara açılıyor Boydak. Son olarak Yunanistan'da bir İstikbal Mobilya mağazası açtı Boydak. Memduh Boydak bu mağazanın ciro rekorları kırdığını anlatırken, Avrupa'da yaşanan finansal dalgalanmanın Türk şirketler açısından yarattığı fırsatlara dair önemli veriler aktarıyor:

Çin fiyatına Avrupa kalitesinde ürünler sayesinde kriz fırsat olur

"Avrupa'da kriz var deniyor ama biz geçen ay Atina'nın merkezinde bir mağaza açtık ve şu anda ciro rekorları kırıyor. Krizin olduğu ülkelerde ekonomi tamamen durmuyor. Tüketim düşüyor, belirli tüketim alışkanlıklarında değişim oluyor ama yine de sürüyor. Bunu iyi okuyabilirseniz bu bir fırsat olabiliyor. Örneğin genelde AB ülkelerinde daha makul fiyatlı ama kaliteli ürünlere yöneliyor. Bizim zaten hitap ettiğimiz kitle bu anlayışa uygun. Avrupa kalitesinde ama Çin fiyatlarında ürünler... Türkiye'nin geneli zaten bu politikaya uygun üretim yapıyor. Bu dinamikleri iyi okuyabilmek önemli. Ekonominin normal seyrinde olduğu zamanlarda biz Yunanistan'da televizyon reklamı veremezdik. Şimdi televizyonlarda reklamlarımız dönüyor. Yunanistan'da bu sayede marka bilinirliğimiz ciddi oranda arttı. Birkaç yıl önce Yunanistan'da bir mağaza açma girişimimiz olmuştu, kiralar çok yüksekti açamamıştık. Ama kriz sayesinde daha iyi şartlarda mağaza açılabiliyor. İtalya'da, Fransa'da varlığımız giderek güçleniyor. Almanya'da önümüzdeki dönemde 3 mağaza açmayı planlıyoruz. Normal zamanda 20 bin euroya kiralayamayacağınız bir mağazayı şimdi 15-17 bin euroya kiralayabiliyorsunuz. Yine Fransa'da birkaç ay içinde 3 mağaza açacağız. Buraları hep tek tek işledik. Avrupa'da her ne kadar kriz de olsa bizim geliştirdiğimiz politika sayesinde büyüme fırsatı var."

İhracat birkaç yıl içinde ikiye katlanacak, global marka oluruz

Dünyada 6 binin üzerinde noktada Boydak'ın ürünleri satılıyor. 100 ülkeye ihracat yapılıyor, yurtdışında İstikbal ve Bellona olarak 270 mağaza bulunuyor.  Turkquality desteğindan yararlandıklarını söyleyen Memduh Boydak, bu projenin kendilerine büyük katkısı olduğunu, Turquality ile Türkiye'den 50 olmasa bile 15 dünya markasının çıkacağına inandığını anlatıyor. İstikbal ve Bellona markaları için ise "Biz bu markalardan biri olmak için yüksek şansa sahip olduğumuzu düşünüyoruz" diyor. Bu paralelde Boydak 150 milyon dolar olan mobilya ihracatlarının birkaç yıl içinde iki katına çıkartılmasının hedeflendiğini açıklıyor.

Rusya ve Ukrayna'da üretim yapıp maliyeti azaltacak

Boydak yeni fırsatlar, yeni pazarlar peşinde. Afrika Boydak'ın üzerinde yoğunlaştığı pazarlar arasında. Ayrıca Rusya ve Ukrayna da Holding'in yatırımların arttığı ülkelerden. Mobilya nakliyede artan fiyatlar nedeniyle önemli bir maliyet baskısı altında olan bir sektör. Boydak bu sorunu aşmak için önemli ihracat pazarlarında üretime geçme stratejisi belirlemiş. Bu paralelde Ukrayna ve Rusya'da üretim tesisi satın alındı. Bu yıl bu tesislere 25 milyon dolarlık yatırım öngörülüyor. Kuzay Irak'ta da Mart'ta üretime başlamayı hedefliyor. Rusya ve Ukrayna'da Bellona markasıyla ilerliyor.

2012'de 300 milyon euroya kadar yatırım yapabiliriz

Boydak Holding enerji alanında da önümüzdeki dönemde önemli yatırımlar hedefliyor. Şirketin halen kurulu ve inşaatı devam eden hidroelektrik ile rüzgar olmak üzere 200 megawata ulaşan bir kapasitesi var. Şirketin hedefi 500 ila 1000 megawatt arasında bir kapasiteye sahip olmak. Memduh Boydak, "Özelleştirmeler herkesin hayret ettiği rakamlara gitti. Biz de örneğin bir dönem dağıtım ihalelerine heveslenir gibi olduk ama baktık beklentiler çok yukarıda, ihalelerde bizi göremediniz. Çünkü ederinden fazla değerler konuşuluyordu, matematiğimize uymuyordu. Biraz yavaş gitmeyi hedefledik. Şimdi fırsatlar gelmeye başladı. Herkesin ayakları daha fazla yere basmaya başladı. Şimdi bitmiş, yeni başlanacak, yarım kalmış projelerle ilgileniyoruz" diyor. Yani bundan sonraki dönem Boydak'ın enerjide büyüyeceği bir dönem olacak.

Mobilya sektöründe kapasite artırımı hedefleyen Boydak, bu yatırımla bir sonraki yıla hazırlık için yüzde 10'a yakın kapasite artırımı planlıyor. Geçtiğimiz yıl 20 milyon euro yatırım yapılarak başlatılan halı üretiminde ise 2012'de 10 milyon euroluk kapasite artışı yatırımı planlanıyor. Boydak 2012 toplam 100 ila 300 milyon euroluk yatırım planladıklarını açıklıyor Boydak. Makas çok açık değil mi? Boydak, "Bu rakam enerjide oluşabilecek fırsatlarla netleşecek. Enerjide bir fırsat çıkar, matematiğinize uyar, o zaman 300 milyon euroya da çıkarız" diyor.

Diyarbakır'da fabrika ile 600 kişiye iş yaratacak

Boydak, bölge coğrafyasına hitap etmek üzere yatak ve baza üretimi için Diyarbakır'da 15 milyon euroluk bir yatırım planlıyor. Memduh Boydak, "Arsamızı aldık, 2012 sonunda üretime başlamayı planlıyoruz" diyor. Teşvikten de yararlanılacak tesis, Boydak'ın nakliye giderini de azaltacak ve bölge coğrafyasında aktif olmasına imkan sağlayacak. İran ve Irak'a da ihracat yapılacak tesis ile Diyarbakır'da 500 ila 600 kişilik bir istihdam yaratılacak.

Dış siyasette baş döndürücü gelişmeler bizi tedirgin etti

Halka arz bir dönem gündeminizdeydi. Şu anda durum ne?

Türkiye'de asıl kaynak ihtiyacından dolayı halka açılıyor. Biz kurumsallaşmayı ön plana alarak halka açılmayı düşünürüz. Bu şirketlerimizi konjonktürün uygun olmadığı bir zamanda halka açmak doğru olmaz. Ama şirketlerimizi halka açılacakmış gibi şeffaf bir yapıda hazırlıyoruz. Önümüzdeki dönemlerde uygun bir süreçte ilk olarak Hes Kablo ile halka açılabiliriz.

Sizi 2012 ile ilgili en çok tedirgin eden gelişme nedir?

Ekonomi iyi ama bı yıl dış siyasetteki baş döndürücü gelişmeler bizi tedirgin etti. Özellikle Suriye'deki gelişmeler ve Türkiye'nin oynamaya çalıştığı etkin ve aktif rol bizi tedirgin etti.

2012'de sizin için şirket performansında en önemli kriter nedir?

Bizim için en önemli kriter karlı büyümedir her zaman. Karlılığı ön plana almasak şimdiye kadar çok daha büyük bir şirket haline gelebilirdik. Ama biz yaptığımız her işte karlılığı çok önemseriz. Özkaynakları kuvvetli bir kurumuz, buna her zaman dikkat ederiz. Karşımıza çok fırsatlar çıkmıştır ama biz özkaynaklarımızı, geleceğimizi riske atıp hızlı büyümeyi tercih etmedik.

Yöneticilere bu dönem için ne tip tavsiyeleriniz olabilir?

Kriz söylemlerini ana gündemleri olarak belirlemesinler ama dikkatli olsunlar. Fizibilite yapmadan hiçbir işe girmesinler. Ara ara kendilerini denetlesinler, iki üç ayda bir kar mı ediyorlar, zarar mı görsünler. Verimliliğe yönelik kaynakları iyi kullanmalılar.

Bugün yeni bir şirket kursanız hangi alanda olurdu?

Yine mobilya işi yapardım ama mimarlık okuyarak yapmak isterdim. Ayrıca büyük projeler yapıp. inşaat işiyle uğraşmak isteyebilirdim.

2012 için kişisel olarak belirlediğiniz bir hedef var mı?

Haftanın 4-5 günü düzenli spor yapıyorum. Ama 2012'de teniste ilerlemek istiyorum. İngilizcem iyi seviyede ama bir ara revizyon yapmak için 1 ay gibi Amerika'ya kaçmayı planlıyorum. Bir de Hindistan, Kamboçya ve Vietnam'ı görmek istiyorum. Bu gelişmekte olan pazarları çok merak ediyorum.