Bankacılık Suistimal Farkındalık Zirvesi'nin ardından

Türkiyede 2007 den beri Sertifikalı Suistimal inceleme Uzmanlarının (CFE) buluştuğu bir dernek var; Uluslararası Suistimal İnceleme Uzmanları Derneği (USIUD)  USIUD, yaklaşık 150 ülkede 75.000’ in üzerinde üyesi ile dünyanın en büyük suistimal ile mücadele örgütü olan ACFE’nin (Association Certified Fraud Examiner) Türkiye branşı olarak kurulmuş. USIUD, suistimal inceleme faaliyetlerinin yürütülmesinde, uzmanların yetişmesinde, etik ve hukuk düzeninin oluşturulması ve geliştirilmesi süreçlerinde öncü, lider ve referans kurum kimliğini sağlamak vizyonu ile çalışan bir meslek örgütü. 

Suistimal riskinin en yoğun olduğu sektörlerin başında bankacılık sektörü geliyor. Sektörde Suistimal önleme ile ilgili bölümlerde çalışanlar 25 Kasım 2015'te 'Bankacılık Suistimal Farkındalık Zirvesi'nde bir araya geldi. Zirve açılışında USIUD YKB Murat Oltulular , şirketlerin gelirlerinin %5'inin suistimallerle çalındığını, Bankacılık sektörünün suistimal riskinin en yoğun olduğu sektörlerin başında geldiğini vurguladı. Bankacılık sektöründe suistimaller vaka başına 2 milyon TL ve toplamda 5 milyar TL kayba neden oluyor;

USİUD Genel Sekreteri Gökhan Yılmaz Türk bankacılık sektöründe suistimallerin vaka başına medyan 2 milyon TL ve toplamda 5 milyar TL kayba neden olduğunu, suistimallerin en çok eksik ve yetersiz iç kontrol sisteminden meydana geldiğini, suistimalcinin mali sorunları ya da ailevi sorunlarının suistimale iten nedenler arasında yer aldığını belirtti. Yılmaz’ın bulgularına göre ; Bilgisayar destekli veri analizi tekniği suistimal tespitinde başarılı bir yöntem olarak belirirken , suistimallerin tespitinde ihbar hatları da büyük önem taşıyor, ancak, bankacılık sektöründe suistimal hatları hala istenen seviyede değil. Zirvede risklerin yönetimi ve teknoloji kullanımı konusunda iki oturum düzenlendi. Oturumlara yansıyan ilginç bulgular şöyle;

- Teknolojinin artması suistimalleri arttırdı ve çeşitlendirdi, özellikle ,sosyal medya alışkanlıklarına dayanan suistimaller arttı, sosyal medya hesaplarının takibi ise, suistimallerin belirlenmesinde etkin bir yol haline geldi, Öte yandan , eğitimli insanların işsizliği suistimali tetiklemekte, çok sayıda çalışanın asgari ücrete yakın ücretlerle çalıştırılması suistimal riskini arttırmakta.

- Suistimalin başlıca nedenlerinden birisi hedef baskısı, ayrıca kötü alışkanlıklar, olduğundan iyi yaşama da insanları suistimale itiyor. Dünyada yaygın olarak kullanılan İhbar (bildirim) hatları Türkiye'de çok fazla etkin değil. Özellikle finans sektöründe ispiyonculuk şeklinde algılandığından yaygın kullanılmıyor. Bankacılık sırrı nedeniyle yaygın bir bilgi paylaşımı da yok, bankacılar suistimale bulaşanlardan bir kara liste bile oluşturamıyorlar.

Suistimaller ağırlıklı olarak erkekler tarafından gerçekleştirilse de arkasında mutlaka eş faktörü oluyor. Çipli kimlik kartlarının bir türlü yaşama geçirilememesi de kimlik sahteciliklerinin devam etmesine neden oluyor.

Cenazeyi kaldırmak kadar cinayeti önlemekte önemli; çoğu kez klasik anlayış ile suistimal bittikten sonra incelenmesi ile yetinilmekte, suistimal gerçekleşirken onu önlemeye yönelik bir organizasyon yapısı kurularak suistimallerin engellenmesi bir diğer yaklaşım olarak karşımıza çıkmakta

PİM i çektirmemek önemli; PİM riskli Personel, riskli İşlem ve riskli Müşteri tanımlamalarından ilham almış bir banka uygulaması Faks yolsuzlukları da gündemde idi; Zirvede USIUD ve Entera işbirliği ile hazırlanan Faks dolandırıcılıkları ve faksın hukuki yapısı başlıklı white paper da katılımcılara dağıtıldı. Zirvede faks suistimallerini engellemek için yeni nesil faks teyit teknolojilerinin üzerinde duruldu

Korkulu gün cuma; Planlı suistimaller, araştırmanın yapılmasını engellemek için genellikle Cuma günleri gerçekleştiriliyor. Zirve gerçekleştirilirken belki de bu nedenle çarşamba günü tercih edilmiş. 

Zirve bankalarda yolsuzlukla uğraşan bölümlerin daha çok bir araya gelerek bilgi alışverişinde bulunması temennisi ile sonuçlandı.