Cep telefonu aracınızı "yoldan çıkarıyor"

Emniyet Genel Müdürlüğünün desteğiyle İngilizce'den Türkçe'ye çevrilen, "Cep telefonu kullanımı: Sürücü dikkat dağınıklığında giderek büyüyen bir sorun" isimli kitabı, sürüş sırasında cep telefonu kullanımının kaza ve ölüm riskini artırdığını açık bir şekilde ortaya koyuyor.

Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayımlanan kitap, "Sürücü dikkat dağınıklığı", "Cep telefonu kullanımı", "Cep telefonunun sürücü davranışları ve kaza üzerindeki etkisi", "Sürüş esnasında cep telefonu kullanımına karşı müdahaleler" ve "Sonuç" bölümlerinden oluşuyor.

Her yıl karayolu trafik kazalarında 1,3 milyon insanın hayatını kaybettiği, 50 milyon insanın da yaralandığı belirtilen kitapta, bu kazaların özellikle 15-29 yaş aralığındaki kişilerin ölüm sebepleri arasında önde geldiğinin altı çizildi.

Küresel boyutta ise ölüm nedenleri arasında trafik kazalarından kaynaklı yaralanmaların 9. sırada geldiği, bunun 2030'da 5. sıraya yükselmesinin beklendiği vurgulandı.

Trafikte dikkat dağınıklığı alanında yürütülen birçok çalışmanın odak noktasının, sürücüler arasında cep telefonu ve diğer teknolojik ürünlerin kullanımının yaygınlaşmasından kaynaklanan sürücü dikkat dağınıklığı olduğu ifade edildi.

Dikkat dağınıklığının, "dikkatin güvenli sürüş için önem arz eden eylemlerden sürüşü tehlikeye atan eylemlere sapması" olarak tanımlandığı kitapta, sürücülerin dikkat dağınıklığı türleri, "görsel-yoldan gözü ayırmak", "bilişsel-telefonda konuştuğu konu üzerinde derinlemesine düşünme", "fiziksel-bir elle direksiyonu tutmak diğer elle teknolojik aleti kullanmak", "işitsel-telefona cevap vermek ve dış sesleri duymayacak kadar cihazın sesini açmak" olarak sıralandı.

Araç içi ve harici dikkat dağınıklıkları

Araç içi dikkat dağınıklıkları arasında yemek yemek, sigara içmek, radyo frekansı ayarlamak, cep telefonuyla ilgilenmek yer alırken, harici nedenler sürücünün binalara, reklam panolarına ve dışarıda gelişen durumlara bakması olarak yer aldı.

Kitapta, cep telefonu kullanmanın sürücülerde gözünü yoldan ayırma, aklını yola odaklamama ve ellerini direksiyondan çekmeye neden olduğu belirtildi.

Kitapta cep telefonu kullanmanın neden olduğu durumlar ise şöyle sıralandı:

"Sürüş ile ilgili beklenmedik durumları daha uzun sürede fark etme ve tepki verme, doğru şerit içerisinde kalmakta zorluk çekme, daha sert frenleme ile daha yavaş frenleme reaksiyonları ve daha kısa takip mesafeleri, uygun hızda seyir edememe, trafik işaretlerine daha yavaş reaksiyon gösterme, görüş alanının daralması, daha yüksek stres ve gerilmeler, etrafta neler olduğuna dair azalan sürücü farkındalığı."

Kitapta, İngiltere'de araç kullanırken cep telefonuyla konuşmanın sürüş davranışlarını, kandaki alkol seviyesinin ülkedeki yasal sınırında (80 mg/100 ml) olmasından daha fazla bozduğu tespitine de yer verildi.

Gelişen teknoloji sayesinde cep telefonlarının araç içerisinde eller serbest olarak kullanılabildiğine dikkat çekilen kitapta, bu tür telefon kullanmanın araç içerisindeki aygıtların ve genel trafik durumunun görsel denetimini azalttığı ve araç kontrolünü olumsuz etkilediği vurgulandı.

Telefon kullanırken şerit sapması artıyor

Sürücülerin mesaj alırken ve okurken gözlerini yoldan ayırdıkları sürenin yüzde 400 arttığı, yüzde 28 daha fazla şerit sapması ve yüzde 140 daha fazla tehlikeli şerit değişikliği yaptığına işaret edilen kitapta, sürücülerin bunu telafi etmek için hızlarını düşürdükleri kaydedildi.

ABD'de yapılmış bir çalışma sonucunda, sürüş sırasında mesajlaşmayan sürücülere kıyasla mesajlaşan ticari araç sürücülerinin, hayati tehlike arz eden durum yaşama olasılıklarının 23 kat daha fazla olduğu tespit edildi.

Karayolu trafik kayıplarına ilişkin yasal düzenlemelerin yaralanma oranlarını azaltmada oldukça etkili bir tedbir olduğu belirtilirken, yasalara uyumun sağlanması için denetimlerin etkin ve sürdürülebilir olması gerektiği bildirildi. Böylece yol kullanıcılarında algılanan yakalanma riskinin artırılacağına işaret edildi.

Kitabın sonuç bölümünde ise sürücü dikkat dağınıklığının karayolu güvenliği açısından ciddi ve giderek büyüyen bir tehdit olduğu vurgulandı.

Sürüş sırasında cep telefonu kullanımının sürüş davranışları üzerinde olumsuz etkileri olduğunun ispatlandığı belirtilen kitapta, "Bunun nedeni sürücülerin, telefonu ve aracı aynı anda kullanarak sadece fiziksel dikkat dağınıklığı yaşamaları değil, aynı zamanda dikkatlerini sohbet ve araç kullanma görevi arasında bölerek, bilişsel olarak dikkat dağınıklığı yaşamalarıdır." ifadelerine yer verildi.