Çin’de herkes aynı anda zıplarsa

Şant MANUKYAN

17 Kasım global borsalar için önemli bir gün olacak. Yabancı yatırımcıların çok az erişimi olduğu Çin hisseleri küçük adımlarla da olsa artık dünyaya açılıyor. Konuyu ana hatları ile paylaşmak istiyoru.

Hong Kong-Shanghai Connect nedir? 

Söz konusu uygulama Hong Kong (HK) borsaları ve Takas bankası ile Shangahai Borsası (SSE) ve Takas bankası iş birliği ile kurulan bir işlem ve takas programı. 

Neden gerek duyuldu?

Bu Çin sermaye piyasalarının gelişmesi için atılan bir adım ve sermaye hesabının serbestisine giden yolda önemli bir zıplama. HK ve Çin borsalarını daha geniş bir kesime açmak ve Yuan’ı daha global olarak kullandırmayı hedefliyor.

Kimler katılabilir

SSE hisselerinde tüm yatırımcılar işlem yapabilir ama SEHK (The Stock Exchange of Hong Kong Limited) hisseleri için Çin şirketi veya gerekli koşullara sahip bir şirket olmak gerekiyor.

Hangi menkuller işlem görecek?

Northbound olarak tabir edilen Çin hisseleri:SSE hisselerinden sadece A tipi hisseler işlem görecek. SSE 180 ve 380 endeks hisseleri ile bu endekslerde olmasa bile HK-H tipi olarak işlem gören hisseler olacak. Toplam 568 hisse ve piyasa değerinin 90%si işlem hacminin ise 80%sinden bahsediyoruz. Diğer yandan Çin’li yatırımcılar HS Composite büyük ve ortaboy şirket endeksleri ile H hisselerini trade edebilecek. Yazdıklarım ana hatları, önemli istisnalar var. 

Kota var mı?

Çin hisseleri için toplam 300 milyar RMB HK için 250 milyar RMB. Günlük kotaları ise 13 ve 10.5 milyar RMB.Her ikisi de net bazda olacak.  Kotalar dolduğunda tek yönlü olarak işlemler durdurulabilecek. 

İşlemler ve takas hangi kurda olacak?

SSE hisseleri sadece RMB (yuan) olarak işlem görecek, Çinli yatırımcılar ise SEHK işlemlerini Hong Kong Doları ile yapacak ve fakat takas RMB bazında olacak. 

Emir Tipleri Nasıl? Gün içi al sat olacak mı?

SSE hisseleri için sadece limit emir olacak. Çin’de A hisselerinde gün içi al-sat olmadığından SSE hisselerinde T günü alım yapıldığında T+1 ve sonrasında satım yapılabilecek. 

Açığa satış yapılabilecek mi?

Çıplak olmamak şartı ile evet ancak çeşitli koşullar söz konusu 

Kısacası Çin hisseleri globalleşiyor. Hatırlarsanız yazın altı temel verilerle dolu olmayan bir spekülasyonla G.Kore'nin MSCI'da gelişmiş ülke statüsüne çekilebileceği (neden bunun mümkün olmadığını paylaşmıştım) ve Türkiye dahil diğer ülkelerin de EM payının artabileceği iddia edilmişti.  Elbette bu gerçekleşmedi ve belki de daha önemlisi MSCI Çin-A hisselerini de MSCI EM'e dahil etmedi. Ancak Çin-HK linkinin kurulması ile ister benchmarka eklensin ister eklenmesin bu hisselere ciddi bir para girişi kaçınılmaz olacak.  Shanghai (3 trilyon usd) ve Shenzher (yaklaşık 2 trilyon usd) toplam 5 trilyon dolarlık bir piyasa oluşturuyor (ancak şimdilik günlük ve toplam işlem hacmi limiti olduğu unutulmamalı). Şu an için 2.5 trilyon dolarlık bir kısmından bahsediyoruz. Şayet A hisseleri benchmarka eklense 160-180 milyar dolar arası giriş yaşanacaktı.