Daha az tatil, daha çok giysi

İbrahim EKİNCİ

İSTANBUL - Ipsos KMG Sosyal Araştırmalar Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen Türkiye 2012 Beklentiler - Beğeniler Araştırması'na göre 2012'de "gelir artışı" bekleyenlerde 3 puanlık gerileme var.

Ancak ankete katılanların yüzde 55'inin Türkiye ekonomisi ile ilgili beklentisi olumlu yönde. Bu konuda 'kentliler' daha iyimser. Enflasyonda artış bekleniyor. 2011 yılında 'enflasyon artar' diyenlerin oranı yüzde 41'ken, 2012'de 'enflasyon artar' diyenlerin oranı yüzde 52. Katılımcıların yüzde 31'i borsada 'yükselme' bekliyor. Yüzde 16'sı doların 'çok artacağını', yüzde 50'si 'az artacağını' düşünüyor. Toplamda 'dolar kuru artar' diyenlerin oranı yüzde 66'ya ulaşıyor. Euro'da bu oran yüzde 56. Ankete katılanların yüzde 52'si kişisel tasarruf için altını tercih ediyor. Gayrimenkul ikinci sırada yer alıyor.

BEKLENTİLERDE ENDİŞE RÜZGARI

Ipsos KMG Sosyal Araştırmalar Enstitüsü Genel Müdürü Tonguç Çoban, araştırma sonuçlarını şöyle değerlendiriyor: "Araştırma sonuçlarına bakıldığında, toplumsal beklentiler açısından 2011'deki 'Bahar Havası'nın büyük ölçüde devam ettiği, ama özellikle kişisel ekonomik beklentilerde endişe rüzgarlarının da hafif hafif esmeye başladığı görülüyor. 2012'ye girerken Türkiye ile ilgili 'iyimser' hislere sahip olanlar, 5 puanlık azalmayla yüzde 52'ye düşüyor.

2011'de 'kişisel olarak daha iyi durumda olacağım' diyenler de yüzde 41'den yüzde 39'a iniyor. 2012'ye girerken toplumun yüzde 55'i, Türkiye ekonomisi hakkında olumlu bir algıya sahip. Bu aslında, ekonomi yönetimine duyulan güvenin ve ekonomideki bazı negatif sinyallerin esasen dışarıdaki krizden kaynaklandığı yönündeki algının bir göstergesi olarak değerlendirilebilir. Ancak 'kişisel gelirim artar' diyenler 3 puan azalarak yüzde 34'e düşüyor. '2012'de enflasyon artar' diyenler 10 puan yükselişle yüzde 52'ye çıkıyor. Toplumun yaklaşık 3'te 2'si Dolar ve Euro kurunda artış bekliyor. Bir başka deyişle, kişisel ekonomik beklentilerde endişe rüzgarları esmeye başlıyor."

EKONOMİ İLE SİYASET AYRIŞIYOR

Tonguç Çoban'ın değerlendirmesine göre 2012'ye girerken tüketicilerin satın alma ve harcama eğilimlerinde de endişeli bir bekleyişten söz edilebilir. Çoban'ın açıklaması şöyle: "Yurtiçi tatil beklentisinde 14 puan, tüketici kredisi alım niyetinde de 8 puan azalma gözleniyor. Öte yandan sağlık sigortası ve bireysel emeklilik satın alma beklentisinde nispi de olsa bir artış söz konusu.

Ekonomik beklentilerdeki 'endişe rüzgarları'nın toplumsal beklentilere birebir yansıdığı söylenemez. Aksine, kamuoyu bazı toplumsal beklentiler yönünden hala 'iyimser' bir bakış açısına sahip. Bütün bu bulgulardan hareketle, yurttaşların toplumsal beklentiler açısından 2012'ye de 'Bahar Havası' içinde girdiğini ama özellikle kişisel ekonomik beklentiler açısından endişe rüzgarlarının da esmeye başladığını söyleyebiliriz."

Ipsos KMG'nin araştırmasına göre tüketici 2012'de daha az kredi kullanacak, daha az tatil yapacak, harcamalarını azaltacak. "Toplum Türkiye ekonomisini, dünyanın bugünkü koşullarında olumlu görmekle beraber, bazı endişelerini de ifade ediyor. Tüketicilerin satın alma ve harcama eğilimlerinde endişe var. Harcama ve satın alma niyetlerinde azalma gözleniyor. Sadece mobilya, konut, sağlık sigortası ve bireysel emeklilik satın alma beklentisinde nispi de olsa bir artış söz konusu. Kişisel gelir beklentisindeki azalmaya paralel olarak, tüketiciler 2012'de harcamalarını azaltma yönünde hareket edecekler gibi görünüyor.

GAYRİMENKUL VE ALTIN LİSTE BAŞI

Araştırmanın 'kişisel tasarruf için yatırım tercihi' bölümünde 'altın' tercih sırasının başında yer alıyor. Katılımcıların yüzde 52'si yatırımda altını tercih ediyor. İkinci sırada gayrimenkul var. Yatırım için 'ev alma'yı tercih edenlerin oranı yüzde 29, 'arsa alma'yı tercih edenlerin oranı yüzde 28. 'Ev ve arsa' birlikte, 'gayrimenkul' olarak ele alındığında, bu tercih yüzde 57 oranıyla altını da geride bırakıyor.

Tasarruf sahiplerinin yüzde 66'sı 'dolar kuru artar', yüzde 56'sı Euro kurunda artış bekliyor. Bununla birlikte 'yatırım tercihleri'nda dolar ve Euro, yüzde 10, yüzde 6 gibi çok düşük oranlarda 'tercih' ediliyor. TL'ye yatırımı tercih edenlerin oranı da yüzde 9'la düşük bir düzeyde. Yatırım tercihleri ile ilgili araştırma sonuçlarına göre tüketici – tasarruf sahibi, 2012'de borsaya, mevduata, hazine bonosuna da sıcak bakmıyor. Bu üç yatırım aracını tercih edenlerin oranları yüzde 4'ün altında kalıyor.

TÜKETİCİ KREDİ ve TATİLE SOĞUK

Araştırma sonuçlarına göre 'endişeli' bir görünüm veren tüketici yurtiçi ve yurtdışı tatil, otomobil, cep telefonu, LCD, plazma TV, mutfak, bilgisayar harcamalarını düşürecek. Yurtiçi tatil yapacağını söyleyenlerin oranında 14 puanlık, yurtdışı tatil yapacağını söyleyenlerin oranında ise 3 puanlık düşüş dikkat çekiyor. Tüketiciler 2012'de daha az sayıda bilgisayar alacak. 'Alacağım' diyenlerin oranında 8 puanlık düşüş var.

Otomobil alacakların oranında da 2 puanlık düşüş dikkat çekiyor. Cep telefonu için daha az harcama yapacak tüketicinin 'telefon harcamaları' ise 3 puan artacak. Giyim harcamalarında (4 puan!) artış, eğitim ve sağlık harcamalarında düşüş beklentisi saptayan araştırma sonuçlarına göre tüketicinin mobilya, sağlık sigortası, bireysel emeklilik ve kışlık konut harcaması artacak. Bu konularda harcama yapmayı düşünenlerin oranında yüzde 2 gibi düşük oranlı bir artış dikkat çekiyor.