Dışişleri Bakanlığı yeniden yapılandırılıyor

ANKARA - Dışişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'da değişiklik önerilerini içeren bir yasa taslağı hazırlandı.

Dışişleri Bakanlığının web sitesinde konuya ilişkin notta, Bakanlığın, içinde bulunulan yüzyılın koşullarına uygun bir yapıya kavuşturulmasının önemli bir ihtiyaç olarak ortaya çıktığı ve bu koşulların Bakanlıkta istihdam edilecek personelin nicelik ve nitelik bakımından güçlendirilmesini ve insan kaynakları havuzunun çeşitlendirilmesini gerekli kıldığı belirtildi.

Bakanlık içindeki kariyer perspektifinin yaygınlaştırılmasını içeren bir örgütlenme modeli geliştirilmesinin önem arz edildiği ifade edilirken, bunun yanı sıra günümüzde dış politikanın geniş bir alanda ve çok boyutlu yürütülmesinin, Dışişleri Bakanlığının dış politikada rol oynayan diğer kurum ve kuruluşlarla etkin işbirliği ve eşgüdüm içinde hareket etmesinin gerekliliğini de ortaya koyduğu kaydedildi.

Bu düşünceden hareketle, kapsamlı ve köklü bir yeniden yapılanma çalışması başlatılırken, bu çerçevede Dışişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'da değişiklik önerilerini içeren bir yasa taslağının hazırlandığı bildirildi.

Dışişleri Bakanlığında her kategorideki personel sayısının ihtiyaca cevap vermekten uzak olduğu, idari memur sayısının (493) meslek memuru sayısının (970) yaklaşık yarısı kadar olmasının bir çarpıklık teşkil ettiği ifade ediliyor.

Bu bağlamda, başta Bakanlığa girişte lisans üstü çalışma yapanların teşvik edilmesi, meslek memurluğunda iyileştirmeler gerçekleştirilmesi ve idari memurluğun kariyer memuriyetine dönüştürülmesi olmak üzere, birçok yeni düzenlemenin yapılması planlanıyor.

Meslek memurluğuna giriş ve terfi sisteminde düzenleme

Bakanlıkta daha fazla sayıda ve daha farklı disiplinlerden personel istihdam edilmesini teminen, öncelikle meslek memurluğu giriş sınavına katılabilmek için mezuniyeti kabul edilen üniversite bölümlerinin genişletilmesi öngörülüyor.

Taslak çalışmada, meslek memurluğu ve idari memurluk görev tanımları gözden geçirilerek, yeniden yapılandırılıyor. Bu çerçevede, meslek memurlarına daha erken aşamalarda Başkonsolos ve Büyükelçi olma imkanlarının sağlanması, Başkatiplik ve Konsolosluk Yeterlik Sınavının meslekte altıncı yılın sonunda gerçekleştirilmesi ve sınavın içeriğinde düzenlemeler yapılması planlanıyor.

İdari memurluk sınıfının temsile yetkili yeni bir kariyer sınıfına dönüştürülerek, "Konsolosluk, Protokol ve İdari İşler (KPİ) Memurluğu" adını alması, bu sınıfın görev tanımında idari işlerin yanı sıra konsolosluk, protokol, kültür, kamu diplomasisi, ekonomi ve ticaret konularına yer verilmesi ve bu sınıf için kariyer perspektifinin merkezde Daire Başkanlığı, yurt dışında ise Başkonsolosluğu da kapsayacak şekilde düzenlenmesi planlanıyor.

Meslek ve idari memurların atandıkları ülkenin mahalli dilini konuşabilmelerinin özel bir önem taşıdığı belirtilirken, yerel dili konuşan görevlilerin sayılarına ilişkin istatistiklerin umut verici olmadığı kaydedildi. Dolayısıyla, yabancı dil öğreniminin yeni bir anlayışla ele alınması gereğine işaret edildi.

Yeni düzenlemelerle dil öğreniminin yurt dışı ayağına ağırlık verilmesi, yurt dışındaki dil öğrenim programlarından öncelikle genç meslek memurlarının ve müstakbel KPİ memurlarının yararlandırılması, Rusça, Arapça, Çince, Yunanca, Balkan dilleri ve Farsçanın öncelikli kabul edilmesi, dil öğrenimini tamamlayan personele, bulunduğu veya atanabileceği başka bir ülkede öğrendiği dilde yüksek lisans imkanı tanınması, dil öğrenimi gören personelin ilgili dış temsilciliklerimizce etkin biçimde izlenmesi ve denetlenmesi üzerinde duruluyor.

Yurtdışında lisans öğrenimi

Bakanlık personelinin özellikle dış politika açısından önem ve öncelik taşıyan alanlarda yüksek lisans ve doktora öğrenimi görmek üzere yurt dışına gönderilmesinin, kurumsal gelişime katkı sağlayacağına dikkat çekiliyor. Bu uygulamanın yasal zemine kavuşturulmasını ve devamlı hale getirilmesini teminen mevzuatta gerekli düzenlemelerin yapılması öngörülüyor. Bu düzenlemelerle, her yıl ilgili kuruluşlarla bilistişare belirlenecek kontenjan çerçevesinde, belirli sayıda personelin lisans üstü eğitim amacıyla yurt dışına gönderilmesi mümkün olabilecek.

Bilgi teknolojileri ve bilişim güvenliği alanında karşılaşılan yeni ihtiyaçlar, Haberleşme Teknik Personelinden etkin bir şekilde yararlanmayı sağlayacak yeni bazı düzenlemeler yapılmasını gerektiriyor.

Bu uygulamaların ilk adımı olarak bakanlık yurt dışı teşkilatı, haberleşme ve bilgi güvenliği ihtiyaçlarının karşılanması bakımından bölge merkezlerine ayrılarak, her temsilcilik bir bölge merkezine bağlanıyor. Dış temsilciliklerde yaşanabilecek bilişim ve haberleşme güvenliğine ilişkin sorunlara daha kısa sürede müdahale etmek ve konuyla ilgili ihtiyaçları karşılamak üzere, uygun vasıfları haiz Haberleşme Teknik Personelinin sadece söz konusu merkezlere, bu merkezlerde görevlendirilmeyen Haberleşme Teknik Personelinin ise haberleşme alanında ve diğer idari işlerde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça uygun görülecek temsilciliklere atanmaları planlanıyor.

Ayrıca, Bakanlık Haberleşme Teknik Personeline "Bilişim Hizmetleri Tazminatı" adı altında ilave bir ödeme yapılmak suretiyle, bu personelin aylıklarında iyileştirme sağlanmasını temin edecek yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesi öngörülüyor.

Hukuk müşavirlerine daha geniş bir kariyer perspektifi ve uzmanlaşma fırsatı sunmak suretiyle, onlardan daha verimli şekilde istifade edebilmeye yönelik düzenlemeler yapılması da gündemde.

Bu çerçevede, mevcut Hukuk Müşavirliğinin bir genel müdürlüğe dönüştürülerek, bu genel müdürlük bünyesinde uluslararası hukuk ve idare hukuku konularını takip edecek biçimde bir örgütlenme modeli oluşturulması ve bu kapsamda yeni genel müdür yardımcılıkları ve daire başkanlıkları ihdas edilmesi öngörülüyor.

Dış politikadaki yaklaşım ve faaliyetlerin, doğru ve etkili iletişim kanalları üzerinden ve kapsamlı bir kamu diplomasisi stratejisi çerçevesinde yerli ve yabancı kamuoyuyla paylaşılmasının önem kazanması nedeniyle, kamu diplomasisi faaliyetlerinin yönlendirilmesi ve koordinasyonu için bakanlık, bünyesinde bir "Kamu Diplomasisi Sekretaryası" kurulması ve kamu diplomasisi etkinliklerine dair kısa, orta ve uzun vadeli stratejilerin değerlendirileceği istişari nitelikte bir "İletişim Danışma Kurulu"nun oluşturulması öngörülüyor.

Özlük haklarının iyileştirilmesi

Yapısal değişiklikler kadar, bakanlığın her düzeydeki personelinin özlük haklarında gereken iyileştirmelerin yapılması da, dış politikadaki hedef ve inisiyatiflerin sürdürülebilir bir temelde hayata geçirilmesi bakımından önem taşıyor.

Bu bağlamda, bakanlık personelinin merkez ve yurt dışı aylıklarının iyileştirilmesini, çocuk, eş ve eğitim yardımı adı altında yapılan ödemelerde anlamlı ve hakkaniyet temelinde artışlar gerçekleştirilmesini, zor koşullar altında görev yapan memurlara "mahrumiyet tazminatı" ve "güvenlik riski tazminatı" gibi ek ödemeler yapılmasını temin edecek  düzenlemeler yapılması tasarlanıyor.

Türk dış politikası açısından önem ve öncelik taşımakla birlikte, koşulları zor olan ülkelerdeki temsilciliklerde görev yapmanın, kıdemli memurlar için de cazip hale getirilebilmesi için "tayin teşvik ödeneği" uygulamasının hayata geçirilmesi öngörülüyor.

Bu çerçevede, dış politika bakımından önemli kabul edilen ve bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından belirlenebilecek "C", "D" ve "E" grubundaki temsilciliklere ikinci ve müteakip yurtdışı sürekli görev çerçevesinde atanan memurlara, dış maaş emsal katsayıları üzerinden tespit edilecek oranlarda "tayin teşvik ödeneği" adı altında ilave ödeme yapılması planlanıyor.

Dışişleri akademisi

Eğitim Merkezi Başkanlığının müstakil bir Dışişleri Akademisine dönüştürülerek yeniden yapılandırılması da reform çalışmalarının temel unsurlarından birini oluşturuyor.

Dışişleri Akademisinde uzman akademisyenlerin tam veya yarı zamanlı istihdam edilmesi, bakanlığa girmeyi düşünen meslek memuru adaylarının Akademide iki yıla kadar öğrenim sürecine tabi tutulmaları ve bu eğitimin ardından giriş sınavına kabul edilmeleri, bunun yanı sıra Akademide bakanlık personeline daha geniş hizmet içi eğitim imkanları sunulması planlanıyor.

Uluslararası politikada sivil toplum dinamiğinin artan etkinliği ışığında, dış politikanın sadece yabancı muhataplar nezdinde yürütülen bir etkinlik olmaktan çıkarılarak, bu alandaki faaliyetlerin Türk kamuoyuna da etkili biçimde aktarılabilmesinin önemine işaret ediliyor.

Bu bağlamda, etkin bir iletişim süreciyle gerek bakanlığın kamuoyuna doğru tanıtılmasının, gerek dış politikaya kamuoyundan gerekli desteğin sağlanması yönünde çalışmalar yapılmasının elzem olduğu değerlendiriliyor. Bunun yanı sıra bakanlık mensuplarının özellikle dış politika alanında ortak faaliyetler yürütülen kurumlardaki karşıtlarıyla ilişkilerinin güçlendirilmesine yönelik çalışmalar gerçekleştirilmesi de bahsekonu iletişim stratejisi bakımından önem arz ettiği ifade ediliyor.

Bu çerçevede, meslek memurlarının çeşitli il valiliklerinde stajlar yaparak, yerel idareleri ve idarecileri tanımalarının sağlanması, merkezde görevli büyükelçiler veya üst düzey diğer yetkililer başkanlığında oluşturulacak heyetlerce, çeşitli illere periyodik ziyaretler düzenlenmesi, yerel yöneticilerle, bölge milletvekilleriyle, sanayi ve ticaret odalarıyla, üniversitelerle ve yerel halkla doğrudan temasların yoğunlaştırılması amacıyla kapsamlı programlar yapılması öngörülüyor.