Doğum yapan işçi ve memurlara yeni haklar

Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi.

Tasarıya göre, ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 29 yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançların bir kısmı gelir vergisinden müstesna olacak.

Ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlarının 8 bin lirasına kadar olan kısmı üzerinden gelir vergisi alınmayacak. 8 bin TL'lik yıllık indirim tutarı, her yıl günün ekonomik koşullarına uygun olarak yeniden belirlenecek.

Öğrenimi devam eden 25 yaşını doldurmamış gençlere verilen pasaportlardan harç alınmayacak.

Emniyet hizmetleri sınıfına dahil kadrolarda bulunanların yararlandığı emniyet hizmetleri tazminat oranları yüzde 25 oranında artırılıyor.

Emniyet hizmetleri sınıfına dahil personelden yükseköğrenimli olanların ek göstergeleri de yükseltilecek.

Yarı zamanlı çalışma hakkı

Memurların doğum sonrası aylıksız izinde geçirdikleri her yıl için bir kademe ilerlemesi ve her 3 yıl için bir derece yükselmesi verilecek.

Kadın memurlara doğum yapmaları halinde analık izni sonrasında birinci doğumda 2 ay, ikinci doğumda 4 ay, sonraki doğumlarda ise 6 ay, günlük çalışma süresinin yarısı kadar, mali ve sosyal haklarda herhangi bir kesinti yapılmaksızın çalışma imkanı tanınıyor. Çoğul doğumlarda söz konusu sürelere birer ay ilave edilecek. Bebeğin engelli doğması halinde ise her halükarda 12 ay süreyle çalışan kadın memura yarı zamanlı çalışma imkanı getirilecek.

Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu, eşiyle veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi halinde memur olan eşlerine, çocuğun teslim edildiği tarihten itibaren 8 hafta izin verilecek.

Memurlara, doğum öncesi analık izninin başlaması gereken tarihten önce gerçekleşen doğumlarda, doğumdan analık izninin başladığı tarihe kadarki süre doğum sonrası analık iznine ilave edilecek.

Doğum sonrasında kadın memurların analık izni bitiminde başlayan 24 ay aylıksız izin, istekleri halinde 2, 4 ve 6 aylık yarı zamanlı çalışma süresinin bitiminde de başlatılabilecek. Bu imkandan evlat edinenler de yararlanacak.

Analık izni sonrasında kadın memurlar için getirilen yarı zamanlı çalışma haklarına ilişkin hüküm, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra gerçekleşen doğum ve evlat edinmeler hakkında uygulanacak.

Çocuğu olan veya evlat edinen memur anne ve babaya, çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar normal çalışma süresinin yarısı kadar çalışma imkanı getiriliyor. 

Yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanamayacak memurlarla ilgili usul ve esasları belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak. 

Doğum nedeniyle kullanılan aylıksız izin sürelerinin kademe ilerlemesi ve derece yükselmesinde değerlendirilmesine geçmişte kullanılan izinler kapsam dışı olacak.

Doğum veya evlat edinmeye bağlı, ilgili mevzuata göre yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanmaları nedeniyle mali hakları ile sosyal yardımları yarım ödenen memurların, bu şekilde ödeme yapılan döneme ilişkin fiili hizmet süreleri ile prim ödeme gün sayıları yarım olarak hesaplanacak. Yarım zamanlı olarak çalışılmaya başlanan günü izleyen ay başından itibaren normal zamanlı çalışılması halinde ödenmesi gereken sigorta primine esas aylık kazanç ya da emekli keseneğine esas aylık tutarının yarısı üzerinden sigorta primi veya emekli keseneği ödenecek. 

Ancak, bunların genel sağlık sigortası primi sigortalı ve işveren yükümlülüğünde herhangi bir değişiklik yapılmaksızın sigorta primine esas aylık kazanç ya da emekli keseneğine esas aylık tutarının tamamı üzerinden ödenecek.

Fesihte geçerli sebep olamayacak

Komisyonda, işçilere de memurlara paralel bazı düzenlemeler yapıldı.

Kadın işçiler de doğum yapmaları halinde analık izni sonrasında birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda ise 180 gün, günlük çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin kullanabilecek. 3 yaşını doldurmayan çocuğu evlat edinenler de bu haktan yararlanacak. Bu hükümlerden faydalanacaklar süt izninden yararlanamayacak.

İş Kanunu'nun analık halinde çalışma ve süt izni maddesine göre haftalık çalışma süresinin yarısı kadar süreyle çalışan kadın işçilerin ücretlerinin ve çalıştıkları süreye tekabül eden kısmının prim ve ücretleri işveren, çalışmadıkları süreye tekabül eden prim ve ücretleri İşsizlik Sigortası Fonun'dan karşılanacak. 

Kadın işçinin doğum sonrası veya evlat edinmede yarım çalışma ücretinden yararlanabilmesi için işçinin adına doğum tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması gerekecek.

Analık izni ve yarı zamanlı çalışma sonrasında çocuğun mecburi ilköğretim çağına gelmesine kadar ebeveynlerden birinin, İş Kanunu'nda düzenlenmiş olan kısmı süreli çalışma hakkı talepleri karşılanacak. Eşi çalışmayan ebeveynler düzenlemeden yararlanamayacak. Bu durum iş sözleşmesinin feshinde geçerli sebep oluşturmayacak. Bu hükümden evlat edinenlerden de yararlanacak. 

Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen işçilere 8 hafta izin verilecek.

İşsizlik Sigortası Kanunu'nda değişiklik yapılarak, doğum sonrası yarım çalışma ödeneği ödemeleri ve prim giderleri, İşsizlik Sigortası Fonu'nun giderleri arasına ekleniyor. Ayrıca, iş başı eğitim programlarına İşsizlik Sigortası Fonu'ndan destek sağlanacak. 

Kabul edilen tasarıyla, uzman erbaşların ile uzman jandarmaların ek göstergeleri yükseltiliyor. Uzman erbaşlara birinci dereceye yükselme imkanı getiriliyor. Uzman erbaşların kamuya geçebilmesi için çalışma süresi 7 yıla çıkarılıyor.

Muhtarların net 940 lira olan ödenekleri bin 300 liraya yükseltiliyor. 

Tarım ve hayvancılık

Tarım ve hayvancılık sektörü girdilerinden gübre ve yem teslimleri tam istisna kapsamına alınarak, KDV sıfırlanıyor. 

"Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar" kapsamındaki Bağ-Kur'lu emeklilerden sosyal güvenlik destek primi alınmayacak. Emekli olduktan sonra bu kapsamda çalışmaya başlayanların aylıklarından yapılan sosyal güvenlik destek primi kesintisi kaldırılacak. Vazife malullüğü aylığı almakta olanlardan bu kapsamda çalışanlardan da söz konusu prim alınmayacak.

Aynı kapsamda çalışanlar, yaşlılık aylıkları kesilmeksizin, herhangi bir prim ödememeleri için sigortalı sayılmayacak.

Ana veya babası üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişi sayılmayanlardan lise ve dengi öğrenimden mezun olanlar 20 yaşını, yükseköğrenimden mezun olanlar ise 25 yaşını geçmemek şartıyla, primleri devlet tarafından ödenerek, mezun oldukları tarihi izleyen günden itibaren 2 yıl, gelir tespiti yapılmaksızın sağlık hizmeti alabilecek.

Sosyoekonomik gelişmişlik endeksi düşük olan illerde 10 ve üzerinde sigortalı çalıştıran iş yerlerine yönelik uygulanan sigorta primi teşvikinde sigortalı sayısı sınırı kaldırılacak.

İndirim geçmişe de dönük olacak

Karayolları Genel Müdürlüğünün işletimindeki otoyollar ile erişme kontrolünün uygulandığı karayolları için belirlenen geçiş ücretlerini ödemeden geçtiği tespit edilen araç sahiplerine verilen idari para cezalarında yapılan indirime ilişkin düzenleme, düzenlemenin uygulamaya konulduğu tarihinden önce yapılan ödemesiz geçişlere de uygulanacak.

Tasarı, Dicle Nehri üzerinde inşa edilen Ilısu Barajı ve HES Projesi göl alanında kalacak Hasankeyf ilçesinin taşınacağı alanı da belirliyor. Buna göre, ilçe kuzeyde 995 metre rakımlı Berrahalil Tepesi ile Hamduni Sırtı, doğuda 515 metre rakımlı Kot Tepe, güneyde Dicle Nehri, Kesmeköprü Köyü ve Kınamaz Burnu, batıda 670 metre rakımlı Düğli Tepe ve Mesiliamer Sırtı ile çevrili alana nakledilecek.

Hasankeyf ilçe merkezi yeni yerleşim yerine nakline kadar geçecek süre içinde, ilçenin hukuki varlığı mevcut yerleşim yerinde sürdürülecek.

Tasarıyla, alan kılavuzlarının Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı sınırları içinde görev yapmalarına da olanak sağlanıyor.