Ekonomi 3. çeyrekte yüzde 3.3 daraldı

İSTANBUL - Türkiye İstatistik Kurumu  (TÜİK) verilerine göre, ülke ekonomisi 3.çeyrekte yüzde 3.3 daraldı.

2009 yılı üçüncü döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla yüzde 3.3 azalış gösterdi. TÜİK tarafından yapılan açıklamaya göre, üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2009 yılı üçüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla yüzde 0.1'lik azalışla 262 milyar 229 milyon TL oldu.

Cari fiyatlarla GSYH 700.9 milyar

Türkiye ekonomisinde yılın birinci çeyreği için açıklanan yüzde 14,3 küçülme rakamı yüzde 14,7 olarak, ikinci çeyreği için açıklanan yüzde 7 küçülme rakamı da yüzde 7,9 olarak revize edildi

Temmuz-Ağustos-Eylül dönemini kapsayan üçüncü çeyrekte yüzde 3,3 küçülme meydana geldi. Geçen yılın üçüncü çeyreğinde ekonomi yüzde 1 büyümüştü.

Bu yılın 9 ayında ise yüzde 8,4 küçülme kaydedilirken, cari fiyatlarla GSYH 700 milyar 958 milyon lira oldu.

TÜİK'in 2009'un üçüncü çeyreğine ilişkin açıkladığı GSYH verilerine göre, söz konusu dönemde en fazla küçülme yüzde 18,1 ile inşaat sektöründe görüldü. Geçen yılın üçüncü çeyreğinde inşaat sektörü yüzde 9,8  daralmıştı. İnşaat sektörü bu yılın 9 aylık döneminde de yüzde 19,5 küçüldü.

Yüksek oranda küçülme gösteren diğer sektörler arasında yer alan vergi-sübvansiyon yüzde 8,4 daralma yaşandı. Bu sektörde geçen yıl aynı dönemde yüzde 2,4'lük büyüme olmuştu.

Ticaret sektörü yüzde 7.2 küçüldü

Geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1,5 küçülen toptan ve perakende ticaret sektörü bu yılın üçüncü çeyreğinde de küçülmeye devam etti ve söz konusu dönemde yüzde 7,2 küçülme gözlendi.

Geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 0,3 büyüyen imalat sanayinde, bu yılın aynı döneminde de yüzde 3,9 gerileme kaydedildi. Geçen yılın Temmuz-Ağustos-Eylül döneminde yüzde 1,2 büyüyen ulaştırma-haberleşme sektörü de bu yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 6,9 daraldı.

Bu yıl söz konusu dönemde madencilik ve taşocakçılığı sektöründe yüzde 3,2, elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi ve dağıtımında yüzde 4,8 küçülme oldu.

Büyüme gösteren sektörler

Üçüncü çeyrekte büyüyen sektörler arasında yüzde 9,5 ile dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetleri öne çıktı.

Mali aracı kuruluşların faaliyetleri sektöründe yüzde 7,8, gayri menkul, kiralama ve iş faaliyetleri sektöründe yüzde 6,3, balıkçılık sektöründe yüzde 6,2, oteller ve lokantalar sektöründe yüzde 5,2 büyüme kaydedildi.

Üçüncü çeyrekte, eviçi personel çalıştıran hanehakları yüzde 4,4, sağlık işleri ve sosyal hizmetler yüzde 3,6, tarım, avcılık ve ormancılık yüzde 2,7, konut sahipliği yüzde 3,8, kamu yönetimi ve savunma, zorunlu sosyal güvenlik yüzde 1,7, eğitim yüzde 2, diğer sosyal, toplumsal ve kişisel hizmet faaliyetleri yüzde 0,5 büyüdü.

Devletin harcamalar içindeki payı arttı

TÜİK verilerine göre, harcamalar yöntemiyle (1998 fiyatlarıyla) ilk çeyrekte 20 milyar 879 milyon 186 bin lira olarak hesaplanan GSYH, ikinci çeyrekte 23 milyar 285 milyon 107 bin lira, üçüncü çeyrekte de 27 milyar 129 milyon 335 bin lira düzeyinde belirlendi.

GSYH içindeki devletin yılın üçüncü çeyreğinde tüketim harcamaları, geçen yılın aynı dönemine göre bir miktar artış göstererek yüzde 9'dan yüzde 9,7'ye yükseldi. Tutar olarak ise 2 milyar 511 milyon 305 bin liradan, 2 milyar 642 milyon 431 bin liraya yükseldi.

Hane halklarının tüketim harcamalarına bakıldığında ise yerleşik ve yerleşik olmayan hane halklarının toplam yurtiçi tüketimi yüzde 70,2'den yüzde 72,5'e yükseldi. Tutarda ise 19 milyar 701 milyon 792 bin liradan, 19 milyar 666 milyon 807 bin liraya düşüş gözlendi.

Bu kapsamda yerleşik hane halklarının tüketimi GSYH içindeki payı yüzde 65'den yüzde 66,6'ya çıktı, yerleşik olmayan hane halklarının yurtiçi tüketimi yüzde 5,6'dan yüzde 6,6'ya çıktı.

Büyükekşi: Krizi geride bırakmak zor

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, imalat sanayinde hızlı bir toparlanma yaşanmadan tam anlamıyla krizi geride bırakmanın zor olduğunu bildirdi.

Büyükekşi, büyüme rakamlarına ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, en hızlı küçülen ekonomiden en hızlı toparlanan ekonomiye geçiş için ihracatın kritik faktör olduğunu belirterek, daralma sürecinin büyük bir hızla yavaşladığını, Ekim ayı ve sonrasında gelmeye başlayan ihracat ve sanayi üretim verilerinin, yılın son çeyreğinde ekonomide yüzde 1 civarında bir pozitif büyümeye geçilebileceğini gösterdiğini kaydetti.

Rakamların alt kalemlerine inildiğinde imalat sanayinde 3. çeyrek küçülmesinin yüzde 3,9 olduğunun görüldüğünün altını çizen Büyükekşi, "İmalat sanayinde hızlı bir toparlanma yaşanmadan tam anlamıyla krizi geride bırakmamız zor gözükmektedir. Mali sektörün tersine, Türkiye ekonomisi reel ekonominin aldığı hasar açısından dünyada önde geldi" dedi.

Büyükekşi, reel ekonomi küçülürken bankaların tarihi karlar açıklamasının "manidar" olduğunu savundu.