En girişimci ve yenilikçi üniversitelerimiz
Korel AÇIKGÖZ
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi
Ülkemizdeki üniversite sayısının son yıllarda hızla arttığı bilinmektedir. Nitekim 71’i vakıf, 104’ü devlet üniversitesi olmak üzere toplam üniversite sayısı 175’e ulaşmıştır. Bu durum şüphesiz iyi bir gelişme olmakla birlikte, önemli olan eğitim düzeyi ve eğitimin kalitesi olup bunun arttırılması daha büyük önem taşımaktadır. Bu anlamda üniversiteleri teşvik edici bir gelişme de, iki yıldır “Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi”nin düzenleniyor olmasıdır.
Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 2011 yılında yapılan 23. toplantısında alınan “Üniversitelerde yenilikçiliğin ve girişimciliğin tetiklenmesi amacıyla politika araçlarının geliştirilmesi” kararı kapsamında TÜBİTAK tarafından “Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi” hazırlanmakta ve endeks sonuçları Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün tarafından açıklanmaktadır.
Oluşturulan endeksle, üniversiteler girişimcilik ve yenilikçilik performanslarına göre sıralanıp üniversitelerde girişimcilik ve yenilikçilik faaliyetlerinin teşvik edilmesi amaçlan maktadır. Dolayısıyla, düzenlenen endeks çalışması, üniversitelerin eğitim kalitesine göre sıralandığı bir liste ya da en başarılı üniversiteyi ortaya koyan bir sıralama değildir.
Söz konusu endeks, belirli ağırlık oranı verilerek, Bilimsel ve teknolojik araştırma yetkinliği (ağırlık oranı %20), Fikri mülkiyet havuzu (ağırlık oranı %15), İşbirliği ve etkileşim (ağırlık oranı %25), Girişimcilik ve yenilikçilik kültürü (ağırlık oranı %15) ve Ekonomik katkı ve ticarileşme (ağırlık oranı %25) olmak üzere 5 boyut altında 23 ayrı gösterge esas alınarak hesaplanmaktadır.
Örneğin, Bilimsel ve teknolojik araştırma yetkinliği alanında: bilimsel yayın sayısı, yapılan atıf sayısı, ulusal ve uluslararası bilim ödülü sayısı; Fikri mülkiyet havuzu alanında: patent/faydalı model/tasarım belge ve başvuru sayıları; İşbirliği ve etkileşim alanında: üniversite-sanayi işbirliğinde yapılan Ar-Ge ve yenilik proje sayıları ve projeler için alınan fon tutarları; Girişimcilik ve yenilikçilik kültürü alanında: teknoloji transfer ofisi, teknopark, ve kuluçka merkezlerinde çalışan sayısı; Ekonomik katkı ve ticarileşme alanında: akademisyenlerin teknoparklarda, kuluçka merkezlerinde ortak veya sahip olduğu firma sayısı, bu firmalarda istihdam edilen kişi sayısı gibi göstergelerin esas alındığı anlaşılmaktadır.
Endeks hesaplamasına, 50’nin üzerinde öğretim üyesi olan üniversiteler dahil edilmekte ve endeks ile ülkemizin en girişimci ve yenilikçi 50 üniversitesi aldıkları puanlara göre sıralanmaktadır.
Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi’nin geçen yılın (2012) sıralamasında Sabancı Üniversitesi birinci olurken, bu yılki sıralamada Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) birinci olmuştur.
Geçen yıl ilk onda sırasıyla, Sabancı, ODTÜ, Bilkent, Özyeğin, İTÜ, Boğaziçi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Koç Üniversitesi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü ve TOBB Ekonomi ve Teknoloji üniversiteleri yer alırken; bu yıl yapılan sıralamada: ODTÜ, Sabancı, Bilkent, Boğaziçi, İTÜ, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Özyeğin, Koç, TOBB ve Hacettepe üniversitelerinin yer aldığı görülmekte.
İki yıldır yapılmakta olan bu endeks ile ilgili ortaya çıkan sonuçlar kıyaslandığında dikkati çeken, ODTÜ, Sabancı ve Bilkent’in iki yıldır ilk üçe giren üniversiteler olmaları yanında; ilk ona giren üniversitelerin, sıralamada değişiklikler olsa da Hacettepe ve Gebze Yüksek Teknoloji dışında aynı olmalarıdır. Geçen yıl 11. sırada yer alan Hacettepe, bu yıl 10. sırada yer almış; Gebze ise 9. sıradan 13.lüğe gerilemiştir. Yine dikkati çeken başka bir husus, İstanbul ve Ankara Üniversitesi gibi eski üniversitelerin alt sıralarda yer almış olmalarıdır.
Üniversiteleri bilimsel ve teknolojik araştırmaya yönlendirip teşvik etmesi ve üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi suretiyle bilginin teknoloji ile birlikte teknoloji ağırlıklı ürüne dönüştürülebilmesi bakımından önemli olduğunu düşündüğümüz söz konusu endeks çalışması, objektif ölçüler içinde sürdürülebildiği sürece, üniversitelerarası yenilikçilik ve girişimcilik odaklı rekabetin artmasına katkı sağlayacaktır.