Ette teşvik bitti, kayıtdışı arttı

ANKARA - Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği (TKEÜMB) Başkanı Bülent Tunç, kesilen hayvan başına verilen 300 liralık teşvik bittikten sonra, Ulusal Kırmızı Et Kayıt Sistemi'ne (UKES) girişlerin, yüzde 70'e varan oranda düştüğünü belirterek, ette kayıtdışılığın önlenmesi, yerli besicinin desteklenmesi için bu desteğin devamını istediklerini söyledi.

Bu desteğin uygulandığı Ocak-Haziran döneminde, 170 bin hayvanın kesiminin kayıtlara girdiğini bildiren Tunç, ''Eğer hayvan başına 300 liralık destek olmasa, bu kesimlerin ancak 50 bini kayıtlara girerdi'' dedi.

Kayıtların kesime girmesi nedeniyle, devletin KDV, stopaj, harç olarak sektörden sağladığı gelirin en az 4 kat arttığını savunan Tunç, kayıtdışının önlenmesi açısından bu desteğin devamından devletin de kazançlı çıkacağını kaydetti.

Tunç, yaptığı değerlendirmede, et fiyatlarındaki artışın dengelenmesi için geçen yıl kasaplık hayvan ve et ithalatına izin verilmesinden sonra, yerli üreticiyi korumak amacıyla, bu yıl 1 Ocak-30 Haziran döneminde kestirilen yerli hayvanlar için hayvan başına 300 liralık teşvik getirildiğini hatırlattı. Teşvikten yararlanmak için, kestirilen hayvanların Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve TKEÜMB bünyesinde kurulan Ulusal Kırmızı Et Kayıt Sistemi'ne (UKES) kayıt ettirilmesi ve karkas ağırlığının asgari 190 kg olması gerektiğini anlatan Tunç, şu bilgiyi verdi:

''UKES'e Nisan ayından veri girişi yapıldı ve Haziran sonu itibariyle 170 bin hayvanın verisi girildi. Bu teşvik sayesinde kayıt dışı kesim yüzde 70-80 düzeyinde önlendi. Eğer hayvan başına 300 liralık teşvik olmasaydı, kayıtlı kesim 50 bin bile olmazdı. Çünkü söz konusu teşvikten yararlanmak için, besicinin mezbahadan kesim makbuzu veya faturası alması ve bunu UKES'e işletmesi gerekiyordu. Kesimlerin kayda girmesi nedeniyle, devletin yüzde 8 KDV, yüzde 2 stopaj ve yüzde 1 BAĞKUR gibi pek çok tahsilatı oldu. Sektörden vergi ve stopaj tahsilatı, önceki yıllara göre 4 kata varan oranda arttı. Bize göre, bu teşviğin devlete maliyeti, tahsil ettiği vergilerden daha az. Kayıtdışılığın önlenmesi için bunun devamını istiyoruz. Çünkü, teşviğin bittiği Temmuz ayından itibaren UKES'e kayıtlar hemen hemen durdu.''

Besiciler izlenebiliyor

Verilen bilgiye göre, UKES sayesinde, hangi besicinin, hangi mezbahada kaç hayvan kestiği izlenebiliyor. Veri girişi sırasında besiciye ait bilgiler yanında, mezbahanın verdiği fatura bilgileri ve hayvana ait bilgiler de sisteme giriliyor.

Kestirilen hayvanlara ilişkin verileri, il ilçe, mezbaha ve besici bazında izlemek mümkün oluyor.

Hayvanların kulak küpeleri numaraları girdiği için, kestirilen hayvanlar, hayvancılık genel kayıt sistemi ''TÜRKVET''ten de düşüyor. Böylece, Türkiye'deki gerçek hayvan sayısına ulaşmak mümkün oluyor ve hayvan kaçakçılığına hizmet eden ''kulak küpesi'' ticareti de önleniyor.

Hayvancılık teşvikleri de UKES'deki bilgilere dayanarak, gerçek besicilere ve kısa zamanda ödenebiliyor.

300 kiloluk besi kasaplık danalar 70-80 kg ağırlıkta gösteriliyor

Edinilen bilgiye göre, sektörde kayıt dışılık konusunda çeşitli uygulamalar bulunuyor. Bazı kesimler hiç kaydettirilmezken, KDV, stopaj gibi ödemeleri düşük yapabilmek için bazı kesimlerde de 200-300 kiloluk besi kasaplık danalar 70-80 kg ağırlıkta gösteriliyor. Böylece hayvanın değeri de küçük çıktığı için, yüzde 8 KDV, yüzde 2 stopaj daha düşük ödeniyor.

Kesimlerin kayda girmesi, devletin vergi kayıplarının önlenmesi yanında, sağlıklı et tüketimi açısından da önem taşıyor.

Ette fiyat artışlarının önlenmesi, maliyetin düşürülmesi için hayvan kesiminde yüzde 8 KDV'nin yüzde 1'e indirilmesi konusunda çalışma yapıldığı belirtiliyor.

TKEÜMB Başkanı Bülent Tunç, kayıtdışılığın önlenmesi açısından, hayvan başına verilen desteğin mutlaka devam edilmesi gerektiğini vurguladı.