Euler Hermes Endeksi ne diyor?
Doç. Dr. Mustafa Hilmi ÇOLAKOĞLU / TTGV Danışmanı[email protected]
Küresel ekonomik gelişmelerle ülkelerde ödeme güçlüğüne düşen şirket sayılarındaki değişimin ilişkisini gözden geçirmekte yarar var. 1997 yılında ödeme güçlüğüne düşen işletme sayısını 100 olarak kabul eden Euler Hermes Global Macroeconomic and Insolvency Outlook (www.eulerhermes-aktuell.de) bu konuda uluslararası alanda bilinen bir endeks. 2005 yılında +3.6 olan küresel ekonomik büyüme endeksi 2006, 2007 ve 2008 yıllarında +4.3, +4.3 ve +1.7 olmuştur. Bu yıllarda ödeme güçlüğüne gire şirketlere ilişkin küresel indeksi -9, -13 ve +28 olmuştur. Bu durum ekonomik büyümenin yavaşlamasına paralel olarak ödeme güçlüğüne giren şirket sayısında artış olduğunu göstermektedir. 2009 yılında -2,1 olan büyüme indeksine karşılık ödeme güçlüğüne giren şirket endeksi +28'dir. 2010 ve 2011 yıllarında +4.3 ve +2.9 olan büyüme endeksine karşılık -5 ve -4 iflas endeksi tespiti 2009 yılında zirve yapan krizin şirketlere etkisinin devam ettiği şeklinde yorumlanabilir. 2012 yılında +4, 2013 yılında +2.5 büyüme tahmininde bulunan endekse göre 2012 yılında ödeme güçlüğüne giren şirket endeksinin +4 olması, diğer bir ifadeyle artması beklenmektedir.
ABD'yi incelediğimizde 2006 yılında 19 bin 695 şirketin ödeme güçlüğü içine düştüğü, 2009'da bu sayının zirve yaparak 60 bin 837'ye ulaştığı, 2012 yılında ise 42 bin 860 şirketin iflasının beklendiği görülmektedir. Batı Avrupa ülkelerinde ise 2006 yılında 163 bin 139 olan sayıs1 2009 yılında 205 bin 270'e çıkmış olup 2012 tahmini 2009 gerçekleşmesinin üzerinde olup 209.300'dür. Merkezi ve Doğu Avrupa ülkelerinde 2006 yılında 91 bin 526 olan sayı 2009'da 38 bin 167'ye inmiştir. 2012 yılında ise bir miktar artarak 42 bin 850 olması beklenmektedir. Japonya'da 2006 yılında 13 bin 245 olan iflas eden şirket sayısı 2009 yılında 15 bin 480 ile en üst seviyeye çıkmış olup 2012 tahmini 12 bin 900'dür. Kanada'da 2006 yılında 6 bin 742, 2009 yılında 4 bin 448 olan sayının 2012'de 3 bin 640 olması tahmin edilmektedir. Rusya'da 2006 yılında 75 bin 447 olan, 2009 yılında 15 bin 473'ya çıkan, müteakip yıllarda yükselmeye devam eden sayının 2012'de 13 bin 430 olması beklenmektedir. Çin'de 2006 yılında 3 bin 630 olan sayı, 2009'da en üst seviyeye çıkarak 4 bin 448 oluştur. 2012 yılı beklentisi ise 3 bindir. Ülkeler arasında Macaristan'ın durumu dikkat çekmektedir. 2006 yılında 9 bin 447 olan iflas eden şirket sayısı sürekli olarak artmış olup 2012 yılında 23 bin olması beklenmektedir. Ekonomik krizin yaşandığı 2008 ve 2009 yıllarında +28 olan, 2010 ve 2011 yıllarında -5 ve -4'e küresel indeksin 2012 yılında +4'e yükselmesi beklentisi ödeme güçlüğüne giren şirket hızının tekrar artacağını işaret etmektedir. Ülkemiz bu endekste yer almadığından bir yorumda bulunma imkânımız bulunmamaktadır ancak 2012 büyüme hızımızın küresel ortalamadan daha yüksek olması nedeniyle ödeme güçlüğüne giren şirket sayısının küresel ortalamadan daha düşük olacağını tahmin ve temenni etmekteyiz.