Gazi Yaşargil neden vatandaşlıktan çıkarıldı?
Modern beyin cerrahisinin babası olarak kabul edilen ve “Yüzyılın En İyi Beyin Cerrahı” unvanıyla anılan Prof. Dr. Gazi Yaşargil, 27 Mayıs 1960 darbesinin ardından yurt dışında bulunması ve bu nedenle askerlik yapamaması gerekçesiyle vatandaşlıktan çıkarıldı. Henüz 18 yaşında ayrıldığı Türkiye’ye ancak 1988 yılında, dönemin Başbakanı Turgut Özal’ın özel girişimiyle verilen pasaport sayesinde dönebildi.
Mesleki kongrelere katılabilmek için çok da istemeden İsviçre vatandaşlığına geçen Yaşargil, Türkiye’ye ve milletine olan derin bağını ise hiçbir zaman kaybetmedi. 2022 yılında Prof. Dr. Yasin Bulduklu’yla Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) için gerçekleştirdiği söyleşide duygularını şu sözlerle dile getirdi:
“Benim memleketime, milletime içten bir bağlılığım var. Biz de varız, bizden de bir şey çıkabilir olduğunu ispat etmek için hayatımı verip çalıştım. Bizim milletimizi korumamız lazım.”
Ankara'yı görmek istedi
63 yaşında Türkiye’ye dönen Yaşargil, çocukluğunu geçirdiği Ankara’yı yeniden görmek istedi. 1943’te yaklaşık 150 bin nüfuslu bir kent olarak ayrıldığı Ankara’yı üç saat boyunca arabayla gezerek duygusal anlar yaşadı. Türkiye'de çeşitli hastanelerle klinik kurma girişimlerinde bulunsa da bu projeler hayata geçirilemedi.
2013 yılında Türkiye’ye kesin dönüş yapan Yaşargil, bilimsel merakını hiç yitirmediğini şu sözlerle ifade etmişti:
“Benim içimde çocukluğumdan beri sonsuz bir merak var ve hâlen devam ediyor.”