GDO yönetmeliğine kısmi iptal
Danıştay 10. ve 13. Daireleri Müşterek Heyeti, yönetmeliğin 11 ve 20. maddelerinin yürütmesini oy çokluğuyla durdurdu.
ANKARA - Danıştay 10. ve 13. Daireleri Müşterek Heyeti, GDO'lu ürünlerle ilgili yönetmeliğin bazı maddelerinin yürütmesini oy çokluğuyla durdurdu.
Bir vatandaş, 26 Ekim 2009 tarihli ''Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelik''in iptali ve öncelikle 11. ve 20. maddelerinin yürütmesinin durdurulması istemiyle Danıştay'da dava açmıştı.
Danıştay 10. ve 13. Daireleri Müşterek Heyeti, yönetmeliğin 11 ve 20. maddelerinin yürütmesini oy çokluğuyla durdurdu. Müşterek heyetin gerekçesinde, yönetmeliğin 11. maddesinde GDO'lu ürünlerin ithalatının düzenlendiği, 20. maddesinde ise yönetmeliğin yayımı tarihinde yürürlüğe gireceğinin öngörüldüğü belirtildi.
"Yasal düzenleme gerekmektedir"
Bu düzenlemelerde konunun çerçevesi çizilmeden genel kavramlara yer verildiği ifade edilen kararda, "Bu haliyle dava konusu yönetmeliğin ancak belli kısımlarına dayanak oluşturabilecekleri anlaşıldığından idarece, ayrıntılı olarak ve mevzuatımızda ilk defa ortaya konulan düzenlemelerin yapılabilmesi için yeterli dayanağı oluşturamayacakları sonucuna varılmaktadır" denildi.
Anayasa Mahkemesinin "Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun"un bazı maddelerinin iptali istemi ile açılan davada verdiği karara atıf yapılan gerekçede, Anayasa'ya göre, yasada açıkça esasları belirlenmeden bakanlığa, yönetmelikle alt düzenleme yapması konusunda çok geniş yetkiler verilmesinin yasama yetkisinin devri niteliği taşıyacağının tartışmasız olduğu vurgulandı. Gerekçede, şunlar kaydedildi:
"Bu durumda gıda ve yem amaçlı genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar ve ürünlerinin ithalatı, işlenmesi, ihracatı, kontrol ve denetimi konularında öncelikle yasa çıkartılarak esaslarının belirlenip çerçevesinin net olarak çizilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, çeşitli yasalarda yer alan esas belirlemeyen ve çerçeve çizmeyen genel ifadelerle bazı alanlarda sınırlı düzenleme yapma yetkisi veren konuyla ilgili hükümler davalı idareye GDO'lu ürünlere ilişkin işleme, ithalat, ihracat, izleme, tescil, etiketleme, kontrol ve denetim ile ilgili temel ilkeler, esaslar, yasaklar ve yaptırımlar koyup daha önce hiçbir yasada düzenlenmemiş, 'komite' adlı kurul ile çalışma grupları oluşturarak, onlara görev ve yetkiler verecek şekilde kapsamlı düzenlemeleri ilk defa yapmasına ve dolayısıyla dava konusu yönetmeliğe yeterli hukuki dayanağı oluşturmamaktadır."
Gerekçede, GDO'lu ürünlerle ilgili faaliyetlere ilişkin hükümleri kapsayan ve davalı Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca çalışmaları yapılan, "Ulusal Biyogüvenlik Kanun Taslağı"nın Bakanlar Kurulu'na sunulduğuna ilişkin, bakanlık resmi internet sitesinde bilgiler yer aldığı kaydedildi.
Gerekçede, "Bu da dava konusu yönetmelikle düzenlenen konuların tamamıyla bu konuda çıkarılacak bir yasa ile düzenlemesi gerektiğinin bir göstergesidir. Bu haliyle dava konusu yönetmeliğin yasal dayanağı olarak kanunların ad ve numaralarının sayılması suretiyle gösterilen mevzuatın yönetmeliğin düzenlediği konuların çevre, insan ve toplum sağlığı gibi temel hususları ilgilendirdiği dikkate alındığında, yönetmeliğin yasal dayanağı olarak kabulüne olanak bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır" denildi.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Bakanlık tarafından yapılana yazılı açıklamada, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca hazırlanan "Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelik"in 26 Ekim 2009 tarihinde Resmi Gazete;de yayımlanarak yürürlüğe girdiği hatırlatıldı.
Bugün bazı basın organlarında "Danıştay 10 ve 13. Daireleri Müşterek Heyeti;nin kararıyla ilgili yönetmeliğin 11 ve 20;nci maddelerinin yürütmesini durdurduğu" şeklinde haberler yer aldığı belirtilen açıklamada, "Medyada bahsedilen bu kararla ilgili olarak Bakanlığımız resmî bir bilgi almamış, sadece medyadaki değerlendirmelerden haberdar olunmuştur" denildi.
Açıklamada, bu vesileyle söz konusu dava ile ilgili Tarım ve Köyişleri Bakanlığı;nın savunmasının istenmediğini vurgulanarak, şunlar kaydedildi:
"Resmî kanallardan karar Bakanlığımıza ulaştığında yargı kararına uyulması prensibi doğrultusunda gerekli işlemler yapılacaktır.
Söz konusu yönetmeliğin, gıda güvenliğini baz alarak, toplumsal sağlığı koruma amaçlı olduğu süreç boyunca çeşitli vesilelerle Bakanlığımız tarafından dile getirilmiş, yönetmeliğin gerekliliği, uluslararası ve ulusal ölçekteki bilimsel kriterler ve uzman görüşleri ışığında somut bir biçimde ortaya konulmuştur.
Medyada yer alan değerlendirmeler doğrultusunda haberdar olduğumuz Danıştay kararının, günlük hayatta bir boşluğa yol açacağı da aşikârdır. Yukarıda da belirtildiği üzere, yasal bildirim tarafımıza ulaştığında söz konusu boşluğun yaşanmaması için Tarım ve Köyişleri Bakanlığı gerekli önlemleri alacaktır."