Gümrük müşavirliği asgari ücret tarifesini kim hangi kritere göre belirliyor?

 

Bilindiği gibi 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesi gümrük müşavirleri asgari ücret tarifesinin gümrük müşavirleri dernekleri tarafından belirlenip müsteşarlıkça uygun görüldükten sonra onaylanmak suretiyle yürürlüğe girdiğini ifade etmektedir. Geçici madde ile 2009 yılında Gümrük Kanunu'na eklenen gümrük müşavirliği asgari ücret tarifesi ile yaklaşık 100 bin kişilik istihdam sağlanan sektöre bir standart kazandırıldığı muhakkaktır. Hatta bu standart bana göre gümrük camiasındaki haksız kazanımların önüne geçilebilmesi açısından gümrük müşavirleri kanadında devrim niteliğinde atılan en büyük adımdır. 

Bu sene bundan önceki senelerde olduğu gibi gümrük müşavirleri dernekleri tarafından oluşturulan komisyonlarca üyelerin de katılımı ve görüşleri alınmak suretiyle maliyet hesaplamaları yapılarak bir tarife belirlendi ve Gümrükler Genel Müdürlüğü'ne sunuldu. Ancak derneklerin sundukları tarife ile Gümrükler Genel Müdürlüğü'nün yürürlüğe koyduğu tarife arasında bir benzerlik olmadığı gibi bir bağ da kurmak mümkün görünmüyor. Genel Müdürlük bu seneki asgari ücret tarifesindeki artışı %5 olarak uygun görüp 2012/40 sayılı Gümrük Müşavirliği Asgari Ücret Tarifesi hakkındaki Genelgesi'ni yayımladı. Acaba 2009 yılında derneklerin belirlemiş oldukları ücretin dahi çok daha altında olan bu yılki asgari ücretin oluşumunda hangi kriterler ön plana çıkmaktadır. Şu soruları sormadan geçemeyeceğim. Ya gümrük müşavirlerinin risksiz çok para kazandığı, ya gümrük müşavirliği mesleğine girişin ve mesleğin icrasının kolay olduğu, ya 2000'den önceki yıllarda olduğu gibi mesleğin aynı eğitim ve liyakat seviyesinde kaldığı düşünülüyor ya da fikriyatımıza tercüman olacak dernek yöneticilerimiz meramımızı iyi ifade edemiyorlar. Bu acabalara bir yanıt bulmak gerekirse; Gümrük müşavirliği asgari ücret tarifesi ile verilen hizmete bir ücret belirlenebilir. Ancak yüksek rakamlardaki ihracat veya ithalat beyannamelerine imza atmak suretiyle girilen müteselsil risklere bir kıymet belirlenebilir mi? Bizim gümrük müşavirliği asgari ücret tarifesinden anladığımız veya vurguladığımız nokta "verilen hizmetle birlikte girilen müteselsil sorumluluktaki riskin pirimlendirilmesidir." En basitinden bir ihracat beyannamesinde gümrük tarife pozisyonu değişti diye kaçakçılıkla suçlanan ve hala dosyası ağır cezada olup yargılanan meslektaşlarımız var. Mahkeme neticeleri her ne kadar gümrük müşavirinin lehine sonuçlansa da mahkeme sürecinde çekilen maddi ve manevi sıkıntı, bakanlık tarafından risk kritiğine alınması nedeniyle yaşanan iş kaybı ve benzerlerinin karşılığı bu tarife olmamalı. Diğer taraftan genel müdürlük veya bakanlıkta belirli bir süre çalıştıktan sonra ayrılan veya emekli olan üst düzey yöneticilere verilen sınavsız gümrük müşavirliği belgesi haricinde dört yıllık üniversiteden mezun olarak 10 yıla yakın bir iş ve zorunlu staj süresi ve on binlerce sayfalık mevzuattan yapılan 3 sınavdan başarılı olma şartı düşünüldüğünde bir gümrük müşavirinin mesleğe girişinin hiç de kolay olmadığı da görülecektir.

Sonuç olarak bir yandan yeni gümrük kanunu taslağında, verilecek cezaların ağırlaştırılarak uygulanması düşünürken diğer taraftan bu cezalara müteselsil sorumlu olacak bizler için düşünülen ücret tarifelerinin kanunda da açıkça yazmasına rağmen bizlerin görüşü alınarak değil de sesleri gür çıkanların pencerelerinden bakılarak oluşturulması camiamızda huzursuzluğa neden oluyor. Diğer bir yönden bakıldığında yapılan bu artışı aynı oranda istihdam ettiğimiz personele aktardığımızda bir huzursuzluğun da orada zuhur edeceğini görebiliyoruz.