Gümrük müşavirliği meslek mi? O halde Odası niye yok

A Enver ÇITAK / GMY-Bilirkişi-Dış Ticaret Danışmanı

Ben Gümrük Müşavir Yardımcısı (GMY) belgemi Gümrük Müsteşarlığı'nın yetkili kıldığı İGMD den aldım. Belgeyi hak edenler de ikametinin yetki alanı olduğu dernekten belgesini alır. Peki kanunda ne diyor. Lisans eğitimi alan kişi gümrük müşavirliği firmasında çalıştığını belgeleyip GMY sınavına girmeli kazandığı takdirde de 3 yıl süre ile gümrük müşaviri (GM) yanında çalıştıktan sonra GM sınavına girerek kazandığı takdirde GM belgesini hak etmeyi kazanmaktadır.

Belgeyi veren kim Gümrük Müsteşarlığı, gümrükler kime bağlı Gümrük Müsteşarlığı'na, gümrüklerde iş yapma hakkını hangi kanun belirledi. Gümrük Kanunu, kime verdi bu hakkı? Dolaylı ve doğrudan temsil belgesine sahip olan kişilere verdi.

Gümrük müşaviri kimdir?

Gümrük Kanunu'nun 4 üncü maddesi; Gümrük idareleriyle muhatap olan kişiler Gümrük Kanunu ve Gümrük Kanunu'na dayanılarak çıkarılan tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerine uymak; gümrük idarelerinin gerek Gümrük Kanunu'nda gerek diğer kanun, tüzük ve kararnamelerde yazılı hükümlere göre yapacağı gözetim ve denetimlere tabi olmak; bu idarelerin kendi adına veya başka idareler nam veya hesabına tahsil edeceği her tür vergi, resim, harç ve ücretleri ödemek veya bunları teminata bağlamak; kanun, tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerinin uymayı zorunlu kıldığı her tür işlemleri yerine getirmekle yükümlüdürler." demektedir.

"Gümrük Mevzuatı çerçevesinde kişilerin hak ve yükümlülüklerine

Madde 5 : ….. Temsil, doğrudan veya dolaylı olabilir. Temsilci, doğrudan temsil durumunda başkasının adına ve hesabına hareket eder. Dolaylı temsil durumunda ise kendi adına, ancak başkasının hesabına hareket eder. Temsilci, temsil edilen kişi namına hareket ettiğini beyan etmek, temsilin doğrudan veya dolaylı olduğunu belirtmek ve sahip olduğu temsil yetki belgesini gümrük idarelerine ibraz etmek zorundadır."

Bu maddeye göre bizim gümrüklere GM ve GMY belgesi sunmamıza gerek var mıdır?

Yoktur. O halde GM ve GMY sınavları niçin yapılmaktadır?  Niye Gümrüklerde iş takip edeceklere yetki ehliyeti verilmek istenmektedir?

Meslek değildir demiştim. Bu yüzden meslek değildir. İkinci husus ise meslek kuruluşu olabilmesi kanunda yer almasına rağmen halen daha Gümrük Müşavirleri Odası kurulamamasında ki nedenin ne olduğu da gümrük müşavirliğinin meslek olarak algılanmadığının ifadesi değil midir?

Meslek kanunumuz nerede?

Danıştay tarafından İhracatçı birlikleri iptali ile 6 ay süre verilmesinde nasıl İhracatçılar birliği - TİM kanunu TBMM den çıkabiliyorsa, gümrük müşavirliğinin bunca süredir meslek olarak kabul görmemesinin nedenini bizler her halde anlayamıyoruz. Kim hangi kişiler niçin gümrük müşavirliğini meslek olarak görmemekteler. Meslekte derneklerimiz ile temsil etmeye çalıştığımız mesleğimiz usturuplu muhalefet bile yapamayan muhalefet grupları da bulunurken ticaret odalarında meslek temsilcileri bulunurken gümrük müşaviri nasıl mesleki kuruluşuna sahip olacak veya meslek olarak kabul görecek.

Gümrük Müşaviri dergimiz var.İGMD olarak dertlerimizi orada yazarak Meclise bizim oylarımızla seçilmiş vekillerimize göndersek veya www.igmd.com adresine koyacağımız dergimizi TBMM'nin tüm üyelerine gönderebilmeliyiz. Diğer bir değişle Habur'dan Samsun'a, Edirne'den Van'a kadar bu işi meslek olarak yapan tüm arkadaşlarımızın yaptıkları işin meslek olduğunu bilgisi ile saygıları ile mesleki tecrübeleri ile efendilikleri ile kendilerine saygı duyurabilmeleri gereklidir.

Gümrük müşavirleri meslek belgesi olmayanlar

Bu durumda firmaların yetkililerince verdikleri temsil name ile gümrüklerde iş takip edenler kimlerdir? Siz avukat hizmetleri için bir firma temsil ve ilzama yetkili olanlarca bir temsil name verip mahkemeye o kişiyi sizi temsil veya işinizi yapmak için gönderebilir misiniz?

Gönderemezsiniz…

Ama Avukat alacağı temsil namesi ile gümrüklerde fiili ithalat ihracat transit ve eşya kabul manifesto işlemleri  yapabilir.

Böyle gümrük müşavirliği mesleği  olur mu? Olmaz.

Yeterli gümrük müşavir yardımcısı olsa, yeterli gümrük müşaviri olsa meslek olarak algılanması için odamız olabilse, her halde mesleğe saygıyı daha güzel sağlamaz mı?

Gelelim şirketlerde temsil name verilen kişilere; Tecrübeleri, yeterlilikleri, bilgileri, iş yapabilmeye uygunlukları, akli dengelerinin yeterliliği, vücut sağlıklarının bu işi yapmaları ne derece uygundur. Kim belirleyecek bunları…

Benim Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan, Gümrükler Baş Müdürlüğü'den ve Gümrükler Genel Müdürlüğü'nden talebim var. Şöyle bir taleptir.

Gümrüklerde çalışma saatlerini, gümrük memurunun mesaiye başlangıç saatlerini ve mesailerini bitirme saatlerini lütfen kontrol edebilir misiniz?

Diğer bir değişle ihracatçı veya ithalatçının fazla mesai için 2 saate ödediği o kadar paraya rağmen 2 saatlik fazla mesaide işlerin bitmemesi sabaha kadar süren çalışmalar nedeni ile gümrük müşavirliği firması çalışanlarının iş güvenliği, fazla mesai çalışmaları, çalışmaları saatleri konusunda ve ödenen ve ödenecek fazla mesai incelemesi yapılabilir mi?

Gümrüklerde ki çalışma ortamlarının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kurallarına ve belirlediği özelliklere sahip olup olmadığını kontrol edebilir misiniz?

Bu sayede Halkalı, Kapıkule, AHL, Erenköy, Haydarpaşa'da  gümrük müşavirleri ve yardımcıları ile yükleme indirme yapanlar hem de gümrük memurlarının çalışma ortamlarının nasıl olduğunu kontrol edebilir misiniz?  Belki bu kontroller sayesinde meslek çalışma şartlarının ve meslek tanımının yapılmasını sağlayabilir miyiz?

Bütün bunları aslında bilgisayar ortamında hangi memurun kaça kadar çalıştığını görebilir, hangi beyannamenin nereden kaçta tescil edildiğini ve buna göre de hangi gümrük müşavirliğinin kaça kadar çalıştığını, çalışanlarının yaptığı mesailerini belirleyebilir miyiz?

Aynı zamanda ihracat ve ithalatçı firmalarının, nakliye firmalarının, TIR Sürücülerinin gümrüklerde iş yapanların ne kadar süre iş takibinde çalıştığını ve fazla mesaileri tespit edilebilir ve bu sonuçlara göre maliye de personelin fazla mesailerinin kontrolü ile gelir vergisi kaybı olup olmadığını kontrol edebilir değil mi?

Ayrıca gümrük müşaviri hizmeti ile ilgili Gümrük Müsteşarlığı'nca çıkartılan hizmet fiyatları değerleri üzerinden, ithalatçı ihracatçı firmaların gümrüklerde iş yapan elemanlarına verilen ücretleri değerlendirme imkânı olabilir mi?  Elbette olamaz. O halde niye gümrük müşavirleri için hizmet fiyat listesi çıkardınız? 

Şirket elemanlarınca gümrük takibi

Gümrüklerde iş takibi yapacak kişilerin gümrük müşavir ve yardımcısı belgesi olmayanların yasaklanması yapılabiliyorsa, meslekte olmayan, yasal olarak hiçbir sorumluluğu olmayan ayrıca mesleki bilgi birikimi olmayanların firmaların gümrük işlemlerini takip etmek istemeleri hatalıdır.

Gümrük işlemlerini doğrudan temsil yoluyla firma sahibinin dışında temsil name ile gümrük işlemi takip edecekler için mesleki yeterlilik açısından gümrük kanun ve yönetmeliğinde herhangi bir şart olmaması düşündürücüdür.

Doğrudan temsil edecek kişilerin yeterliğe sahip olup olmadıklarının sınanması gereklidir. Bu tür çalışacak kişilerin şartları belirlenebilmeli ve Gümrük Kanunu'nda gerekli değişiklik yapılabilmelidir.

Gerekli değişiklikler yapılıncaya kadar da doğrudan temsil suretiyle hukuki sonuç doğuran gümrük işlemlerinin takip edilmesinde Gümrük Müsteşarlığı ve Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından düzenleyici genelge tebliğ vs geçici düzenleyici yaptırımlar uygulamaya konulabilmeli ve işlem takip hakkının sadece şirketi temsil ve ilzama yetkili firma ortak ve/veya ortaklarına verilmesi konusu gündeme getirilmelidir.

Ayrıca gümrük müşavirleri ile gümrük müşavir yardımcılar üstlenmiş oldukları hizmetlerin niteliği ve önemi nedeniyle bir nevi kamu hizmetini yerine getirdikleri malumunuzdur.  Bu sebeple gümrük müşavirleri ile gümrük müşavir yardımcılarının Gümrük Kanunu'nu gereği oluşan Gümrük Yönetmeliği'nin 717. maddesi, görevleri sırasında veya görevleri sebebiyle işledikleri suçlar nedeniyle fiillerinin niteliğine göre Türk Ceza Kanunu'nun devlet memurlarına ait hükümleri uyarınca cezalandırılacağı hüküm altına alınmıştır.

Pekiyi doğrudan temsil ile gümrüklerde ile iş yapanlar kamu hizmetimi yerine getirmektedir. Ve gümrüklerde iş yaparken işledikleri suç nedeni ile Türk Ceza Kanunu'nun devlet memurlarına ait hükümlerince cezalandırılacaklar mıdır?

Sonuç olarak;

İthalatçı ve ihracatçı firmaların gümrüklerde belli bir uzmanlık ve bilgi birikimi gerektiren gümrük işlemlerinin takibinin yetkisiz ve bilgi açsından yetersiz kişiler tarafından gerçekleştirilmesi mutlaka engellenmelidir.

Gümrük Kanunu'nda değişiklikler yapılabilmelidir.

Mecliste olan Gümrük Müsteşarlığı Görevleri Hakkında ki Kanun'da da bu konuda gerekli değişiklere ihtiyaç vardır.

Gümrük Müşavirliği Oda Kanunu meclise sunulmalıdır.

Gümrük Müsteşarı, gümrük müşavirleri derneklerini kabul edebilmeli, sorunları konuşulabilmelidir.

TİM İstanbul'da mevcut bulunan hizmet binalarında gümrükleme işlemlerinin de yapılmasına imkan verebilmelidir.

Hiç olmazsa en az 3 ayda bir kez olmak üzere gümrük müşavirlik dernekleri hizmet verdikleri ihracatçıları, ihracatçılar meclisini, DTM' yi Gümrük Müsteşarlığı'nı, ve tüm gümrükle ilgili devlet kurumları ile bir araya gelerek sorunlar tartışılabilmeli…

Gümrük Müşavirleri Odası oluşumu ile gümrük kapılarının yap işlet devret haklarının da Gümrük Müşavirleri Odası'na verilebilmesi günü geldiğinde düşünülebilmelidir.